Expenditure of Poland's Agricultural Budgets in the Context of Selected Macroeconomic Relations

• Autorzy: Andrzej Czyżewski , Ryszard Kata , Anna Matuszczak

Warianty tytułu

Wydatki budżetów rolnych polski w kontekście wybranych relacji makroekonomicznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article analyses the dynamics and structure of agricultural expenditure in Polish state budgets in 1995-2020, which is the basis for considerations on the relationship between budget expenditure on agriculture and the dynamics of GDP and the dynamics of the state budget. The analysis concerned both nominal values and values adjusted by the CPI inflation index. In the pre-accession period (1995-2003) real spending on agriculture, excluding subsidies to ASIF, showed a downward trend. The situation changed after Poland's accession to the European Union. In 2004-2009, there was a rapid increase in the total agricultural budget (including national and EU funds) and a change in its structure towards pro-development goals. At the same time, agricultural budget expenditure became largely dependent on European funds. Since 2009, a stabilisation of real spending on agriculture can be observed, and between 2015 and 2019 even a slight downward trend, with a renewed increase in redistributive objectives in the spending on agriculture and rural areas. The Polish agriculture benefited unevenly from the effects of economic growth recorded between 1995 and 2020. However, taking into account only development expenditure on agriculture (excluding social expenditure, or ASIF), above-average benefits of the analysed sector are observed. Moreover, the average growth rate of total agricultural budget expenditure (including domestic and EU funds), was slightly higher than the growth rate of state budget expenditure. (original abstract)

W artykule dokonano analizy dynamiki i struktury wydatków na rolnictwo w budżetach Polski w latach 1995-2020, co jest podstawą rozważań na temat relacji między wydatkami budżetowymi na rolnictwo a dynamiką PKB i dynamiką budżetu państwa ogółem. Analizie poddano zarówno wielkości nominalne, jak i urealnione o wskaźnik inflacji CPI. W okresie przedakcesyjnym (1995-2003) realne wydatki na rolnictwo, z pominięciem dotacji do KRUS, wykazywały tendencję spadkową. Sytuacja uległa zmianie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. W latach 2004-2009 nastąpił skokowy wzrost budżetu rolnego ogółem (obejmującego środki krajowe i środki UE) oraz zmiana jego struktury w kierunku celów prorozwojowych. Jednocześnie wydatki budżetu rolnego w znacznym stopniu zostały uzależnione od funduszy europejskich. Od 2009 r. można obserwować stabilizację realnych wydatków na rolnictwo, a w latach 2015-2019 nawet nieznaczną tendencję spadkową, przy ponownym wzroście celów redystrybucyjnych w strukturze wydatków na rolnictwo i obszary wiejskie. Rolnictwo w nierównym stopniu korzystało z efektów wzrostu gospodarczego notowanego w latach 1995-2020. Jednakże biorąc pod uwagę tylko wydatki rozwojowe na rolnictwo (bez wydatków socjalnych - KRUS), obserwuje się ponadprzeciętne korzyści analizowanego sektora. Ponadto średnie tempo wzrostu wydatków budżetu rolnego ogółem (obejmującego środki krajowe i środki UE) było nieco wyższe od tempa przyrostu wydatków budżetu państwa. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Budget expenditures; Gross domestic product (GDP); Common Agricultural Policy (CAP); Agriculture

PL

Wydatki budżetowe; Produkt krajowy brutto (PKB); Wspólna Polityka Rolna; Rolnictwo

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 1
• Strony: 41--66

Twórcy

autor

Andrzej Czyżewski

• University of Zielona Góra

autor

Ryszard Kata

• University of Rzeszów, Poland

autor

Anna Matuszczak

• Poznań University of Economics and Business, Poland

Bibliografia

• Acocella N. (2002), Zasady polityki gospodarczej, WN PWN, Warszawa.
• Adamowicz M. (2008), Teoretyczne uwarunkowania rozwoju rolnictwa z uwzględnieniem procesów globalizacji i międzynarodowej integracji, "Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G", no. 94(2), pp. 49-64.
• Baldock D. (2009), Conceptual Framework on Public Goods Provided Through Agriculture in the EU. Working Document for the Meeting of the Technical Working Group "Public Goods", European Network for Rural Development.
• Bernstein H. (2011), Is There an Agrarian Question in the 21st Century?, "Canadian Journal of Development Studies", no. 36(1), pp. 449- 460.
• Brunstad R.J, Gaaslad I., Vardal E. (2005), Multifunctionality of agriculture: an inquiry into the complementarity between landscape preserration and food security, "European Review of Agricultural Economics", no. 32(4), pp. 469-488.
• Brunstad R.J., Gaaslad I., Vardal E. (1995), Agriculture as a provider of public goods: a case study of Norway, "Agricultural Economics", no. 13, pp. 39-49.
• Cosgrove W.J., Rijsberman ER. (2014), World water vision: making water everybody's business, World Water Council, Oxon - New York.
• Czyżewski A. (1999-2021), Opinions on the agricultural budget of Poland in the budget law for the respective years, in the part regarding agriculture, hunting, rural areas and food economy, Senate Circular, Expert Division of the Senate Information and Record Bureau, Warszawa; published also in the journal "Wieś Jutra" (2003-2017).
• Czyżewski A. (ed.) (2009), O potrzebie koordynacji procesów globalizacji i polityki makroekonomicznej względem rolnictwa, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa.
• Czyżewski A., Kata R., Matuszczak A. (2019), Wpływ krajowych i unijnych wydatków budżetowych na alokację czynników produkcji w polskim rolnictwie, "Ekonomista", no. 1, pp. 45-72.
• Czyżewski A., Kułyk P. (2014) Zmiany w systemie wsparcia rolnictwa i jego makroekonomicznym otoczeniu w wysoko rozwiniętych krajach OECD w długim okresie (1990-2012), in: Grochowska R. (ed.), Kierunki rozwoju rolnictwa i polityk rolnych - wyzwania przyszłości (Synteza), IERIGŻ, Warszawa.
• Czyżewski A., Matuszczak A. (2011), Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów, "Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej", no. 90, pp. 5-23.
• Czyżewski B., Mrówczyńska-Kamińska A. (2011), Przepływy między gałęziowe i podział rent w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w latach 1995-2005, "Ekonomista", no. 2, pp. 203- 233.
• EC (2018), Regulation of the European Parliament and of the Council Establishing Rules on Support for Strategic Plans to be drawn up by Member States under the Common Agricultural Policy (...), COM(2018) 392 final, European Commission, Brussels.
• EC (2019), Communication From The Commission to the European Parliament, the European Council, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. The European Green Deal, COM(2019) 640 final, European Commission, Brussels.
• FAO (2011), Global food losses and food waste, http://www.fao.Org/3/a-i2697e.pdf (access: 13.06.2020).
• FAO (2021), http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/ (access: 07.07.2021).
• GUS (2021), Mały rocznik statystyczny Polski 2021, Warszawa.
• GUS (2007), Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007, Warszawa.
• GUS (2008, 2012, 2016, 2018, 2020), Rocznik statystyczny rolnictwa 2008 [and for the successive years], Warszawa.
• Guthman J. (2004), Agrarian Dreams: The Paradox of Organie Farming in California, University of California Press, Berkeley.
• Hopkins J.W., Taylor M.A. (2001), Are U.S. Farm Programs Good Public Policy? Taking Policy Performance Seriously, Communication presented at the American Agricultural Economics Association Annual Meetings, August 5th-8th 2001, Chicago.
• Jakubowska A. (2016), Starzenie się zasobów pracy na obszarach wiejskich - analiza regionalna, "Roczniki Naukowe SERiA", vol. XVIII, no. 5, pp. 54-59.
• Kata R. (2020), Wewnątrzsektorowe nierówności dochodów gospodarstw rolniczych w Polsce w latach 2004-2017, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", no. 61, pp. 26-42.
• Kata R., Wosiek M. (2020), Inequality of Income in Agricultural Holdings in Poland in the Context of Sustainable Agricultural Development, "Sustainability", no. 12(12), pp. 49-63.
• Kowalski A., Rembisz W. (2005), Rynek rolny i interwencjonizm a efektywność i sprawiedliwość społeczna, IERiGŻ, Warszawa.
• Kryszak Ł. (2020), Income convergence in the agricultural sector in the context of the Euro-pean Union's Common Agricultural Policy "Annals of Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists", vol. XXII, no. 3, pp. 140-152.
• Krysztofiak J., Pawlak K. (2017), Ekonomiczna dostępność żywności w gospodarstwach domowych krajów Unii Europejskiej, "Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze", no. 7, pp. 179-195.
• Kułyk P. (2013), Finansowe wsparcie rolnictwa w krajach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Mancur O. (1971), The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups, (revised ed.), Harvard University Press, Cambridge, MA.
• Matuszczak A. (2020), Ewolucja kwestii agrarnej a środowiskowe dobra publiczne, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• McMichael P. (1997), Rethinking globalisation: the agrarian question revisited, "Review of International Political Economy", no. 4(4), pp. 630-662.
• Mishra A., El-Osta H., Gillespie J.M. (2009), Effect of agricultural policy on regional income inequality among farm households, "Journal of Policy Modeling", no. 31, pp. 325-340.
• NIK (2012), Analiza wykonania w 2011 roku budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, Raport Najwyższej Izby Kontroli [Report of the Supreme Chamber of Control], Warszawa.
• NIK (2017), Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2016 roku, Raport Najwyższej Izby Kontroli [Report of the Supreme Chamber of Control], Warszawa.
• NIK (2020), Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2019 roku, Raport Najwyższej Izby Kontroli [Report of the Supreme Chamber of Control], Warszawa.
• OECD (2021), Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2021: Addressing the Challenges Facing Food Systems, OECD Publishing, Paris.
• Ploeg van der J.D. (2012), The New Peasantries: Struggles for Autonomy and Sustainability in an Era of Empire and Globalization, Routledge, London.
• Rembisz W. (2010), Krytyczna analiza podstaw i ewolucji interwencji w rolnictwie, "Współczesna Ekonomia", no. 4(16), pp. 7-25.
• Runowski H. (2018), Zróżnicowanie dochodów ludności rolniczej między krajami Unii Europejskiej i kierunki ich zmian, "Wieś i Rolnictwo", no. 2(179), pp. 65-84.
• Severini S., Tommaso G., Finger R. (2019), Effects of the Income Stabilization Tool on farm income level, variability and concentration in Italian agriculture, "Agricultural and Food Economics", no. 7, pp. 1-23.
• Tarnowska A. (2010), Ekonomiczna dostępność żywności w krajach Unii Europejskiej, "Roczniki Naukowe SERiA", no. 12(1), pp. 224-229.
• Wasilewska E. (2017), Starość demograficzna obszarów wiejskich i jej zróżnicowanie, "Roczniki Naukowe SERiA", no. 104(3).
• Wąs A., Kobus P. (2018), Implikacje mechanizmu degresywności płatności bezpośrednich w WPR 2020+ w Połsce, in: Soliwoda M. (ed.), Subsydia a ekonomika, finanse i dochody gospodarstw rołniczych, no. 4, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• Wigier M., Chmurzyńska K. (2011), Interwencjonizm w agrobiznesie na przykładzie PROW 2007-2013 - teoria i praktyka, "Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej", no. 90, pp. 25-40.
• Wilkin J. (1986), Współczesna kwestia agrarna, PWN, Warszawa.
• Wilkin J. (2003), Interwencjonizm państwowy w rolnictwie - dlaczego był, jest i będzie, in: Dostosowywanie polskiego rynku rolnego do wymogów UE, IERiGŻ, Warszawa.
• Wilkin J. (2007), Uwarunkowania rozwoju polskiego rolnictwa w kontekście europejskim i globalnym. Implikacje teoretyczne i praktyczne, Paper presented at the 8th Congress of Polish Economists: "Poland in the World Economy - Chances and Threats of Development", 29-30 November 2007, Warszawa.
• Yu B., You L., Fan S. (2009), A Typology of Food Security in Developing Countries under High Food Prices, Contributed Paper prepared for presentation at the International Association of Agricultural Economists Conference, August 16-22, Beijing, China.
• Zegar J.S. (2008), Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej, IERGŻ-PIB, Warszawa.
• Zegar J.S. (2018), Kwestia agrarna w Polsce, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• Zegar J.S. (2019), Kwestia agrarna w niepodległej Rzeczypospolitej - aspekt ekonomiczny, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", no. 59(3), pp. 83-94.

Identyfikatory

DOI

10.52335/dvqigjykff48