I ty możesz zostać bestią - przegląd postanowień Sądu Najwyższego wydawanych na tle tzw. ustawy o bestiach

• Autorzy: Magdalena Murawska-Gutowska

Warianty tytułu

You Can Also Become a Beast - the Review of the Decisions of the Supreme Court Issued Against the So Called Beast Act

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Uchwalona w 2013 r. ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób od samego początku budziła duże kontrowersje. Zarzucano jej przede wszystkim naruszanie zasady lex retro non agit będącej fundamentem państwa prawa. Jeszcze przed wyda- niem wyroku przez Trybunał Konstytucyjny i stwierdzania o zgodności z prawem przedmiotowej ustawy, do sądów zaczęły wpływać wnioski kierowane przez dyrektorów zakładów karnych w sprawie uznania skazanych za osoby stwarzające zagrożenie i umieszczenie ich w Ośrodku w Gostyninie. Z uwagi na krótki czas obowiązywania ustawy, w doktrynie brak jest opracowań dotyczących kluczowych zagadnień, dlatego też sposób stosowania ustawy wyznaczane są przez sądy orzekające w postępowania prowadzonych na jej podstawie. W szczególności Sąd Najwyższy w wydawanych orzeczeniach stara się wyznaczyć standardy, które stanowić mają dla sądów pomoc przy stosowaniu przepisów. W omówionych przeze mnie orzeczeniach rozstrzygane są zagadnienia najistotniejsze z punktu widzenia tak regulacji, jak i sprawców, których losy rozstrzygane są podczas postępowania. Przede wszystkim Sąd Najwyższy podejmował w swoich orzeczeniach problem m. in. ustalenia rozróżnienia pojęć "wysokie" i "bardzo wysokie" prawdopodobieństwo; czynności jakie powinny zostać podjęte przez skład orzekający przed wydaniem postanowienia, w tym w celu ustalenia dotychczasowego sposobu życia uczestnika postępowania.(abstrakt oryginalny)

EN

The act on the procedure with mentally disturbed people causing a threat to life, health or sexual freedom of others, passed in 2013, has given rise to controversy from the beginning. It was primarily accused of violating the rule lex retro non agit which is the foundation of a state under the rule of law. Even before issuing the decision by the Constitutional Tribunal and stating the compliance with the law of the said act, courts started to receive motions submitted by heads of penal facilities on deeming the convicted persons threats and on placing them in the facility in Gostynin. Due to the short period of the act being in effect, there are no studies pertaining to key issues in the doctrine, therefore the ways of applying the act are determined by courts adjudicating in the proceedings conducted pursuant to it. In particular, the Supreme Court has tried, in the issued decisions, to set standards which are to be helpful for courts when applying legal regulations. In the decisions discussed by me, the issues that are adjudicated are those most significant from the point of view of both legal regulations and perpetrators whose fates are decided in the course of proceedings. Primarily, in their decisions, the Supreme Court tackled the problem of i.a. differentiating between the terms "high" and "very high" likelihood; the activities that should be undertaken by the adjudicating panel before issuing the decision, including to determine what is the present way of living of the participant of the proceedings.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowie psychiczne; Przestępczość; Seksualność

EN

Mental health; Crime; Sexuality

• Czasopismo: Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 3
• Strony: 172--178

Twórcy

autor

Magdalena Murawska-Gutowska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Autor anonimowy (2013). Uzasadnienie do projektu Ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób Pobrane z: http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1577; (12.11.2018 r.).
• Brzozowski, W. (2015). Postępowanie ze sprawcami niebezpiecznymi - główne wątpliwości konstytucyjne. Przegląd Legislacyjny, 4(94), 25-40.
• Królikowski, M., Sakowicz, A. (2013). Granice legalności postpenalnej detencji sprawców niebezpiecznych. Forum Prawnicze, 5(19), 17-34.
• Lipowicz, I. (2014). Wniosek nr II. 517.1093.2014. ED/ST Rzecznika Praw Obywatelskich z 16 maja 2014 r. do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP (Dz. U. z 1997 r. poz. 483 ze zm.) niektórych unormowań ustawy z 22.11.2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób . Pobrane z: https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/WG_TK_ustawa_o_postepowaniu_wobec_osob_z_zaburzeniami.pdf; (12.11.2018 r.).
• Płatek, M. (2013). Opinii na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks karny wykonawczy (druk nr 1538) oraz rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lubwolności seksualnej innych osób (druk 1577). Pobrane z: http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk7.nsf/Opdodr?OpenPage&nr=1577; (12.11.2018).
• Więcek-Durańska, A. (2017). Praktyka orzecznicza wykonywania nadzoru prewencyjnego oraz umieszczenia w Krajowym ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym osób stwarzających zagrożenie. Prawo w działaniu. Sprawy Karne, (30), 139-172.
• Postanowienie SN z 27.01.1973. III Kz 234/72. OSNKW 1973, nr 5 poz. 64.
• Postanowienie SN z 16.04.2015. I CSK 825/14. LEX nr 1677120.
• Postanowienie SN z 10.01.2017. V CSK 483/15. niepubl.
• Postanowienie SN z 11.01.2017. IV CSK 792/15. OSNC 2017/9/100.
• Postanowienie SN z 19.01.2017. II CSK 459/15. niepubl.
• Postanowieniu SN z 26.01.2017. I CSK 821/14. LEX nr 2258051.
• Postanowienie SN z 31.01.2017. I CSK 144/16. niepubl.
• Postanowienie SN z 23.03.2017. V CSK 477/16. niepubl.
• Postanowienie SN z 23.04.2017. V CSK 477/16. LEX nr 2255311.
• Uchwała SN z 30.06.2008. I KZP 9/08. OSNKW 2008, Nr 8, poz. 59.
• Uchwała SN z 23.03.2011. I KZP 31/11. OSNKW 2011, Nr 3, poz. 23.
• Wyrok ETPCz z 24.10.1979. skarga nr 6301/73.
• Wyrok ETPCz z 24.10.1997. skarga nr 22520/93.
• Wyrok ETPCz z 510.2000. skarga nr 31365/96.
• Wyrok ETPCz z 20.02.2003. skarga nr 50272/99.
• Wyrok z ETPCz z 13.01.2011. skarga nr 6587/04.
• Wyrok ETPCz z 19.01.2012. skarga nr 21906/09.
• Wyrok SN z 24.04.2000. II KKN 335/99. LEX nr 50896.
• Wyrok SN z 19.10.2005. II KK 231/05. OSNKW 2006, Nr 3, poz. 26.
• Wyrok SN z 04.06.2009. II KK 84/09. niepubl.
• Wyrok SN z 24.04.2013. V KK 31/13. LEX nr 1318218.
• Wyrok TK z 23.11.2016. K 6/14.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Dz. U z 1997 nr 78, poz. 483 z późn. zm.
• Ustawa z 19.08.1994 o ochronie zdrowia psychicznego. Dz. U. z 1994 nr 111, poz. 535 z późn. zm.
• Ustawa z 22.11.2013 o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Dz. U. z 2014 poz. 24.

Identyfikatory

DOI

DOI 10.33226/0137-5490.2019.3.27