Zróżnicowanie modeli rodziny w krajach europejskich w kontekście statusu kobiety w społeczeństwie

• Autorzy: Magdalena M. Muszyńska

Warianty tytułu

Family models differences in europe in the context of the status of woman in the society

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W połowie lat 1990., gdy większość krajów w Europie doświadczyło już bądź ciągle doświadczało przeobrażeń drugiego przejścia demograficznego, zróżnicowanie modeli rodziny, mierzone poziomem podstawowych współczynników demograficznych dotyczących procesu zawierania małżeństw oraz płodności, utrzymywało się. Zdania demografów w kwestii przyczyn tego zjawiska były podzielone. Według L. Roussela zróżnicowanie zachowań matrymonialnych i prokreacyjnych w Europie jest wynikiem odmiennych warunków społeczno- ekonomicznych, które określają status kobiety w poszczególnych społeczeństwach. Status kobiety rozumiany jest przy tym jako jej pozycja, zarówno w sferze publicznej jak i prywatnej. Zdaniem autora różnice w statusie kobiety między krajami, znaczące w dzisiejszych czasach, będą stopniowo ulegać zmniejszeniu w przyszłości, co powinno działać w kierunku ujednolicenia modelu rodziny (Roussel, 1992; za: Kuijsten, 1995). Odmienny pogląd wyznaje A. Kuijsten, według którego obserwowane w ostatnich latach trendy procesów demograficznych działają w kierunku wzrostu zróżnicowania modeli rodziny w Europie (Kuijsten, 1996). Zdaniem D. Colemana różnice te będą się utrzymywać, są one bowiem wynikiem odmienności kulturowych, które nie podlegają gwałtownym zmianom (abstrakt oryginalny)

EN

Significant differences between family formation processes in Europe resulted from differentiated socio-economical situation as well as diverse cultural circumstances. The study presented in the article attempts to define relations between family models existing in Europe and status of woman in the societies. Different family models existing in Europe in the middle of 1990s are presented using the typology proposed by L. Roussel (Roussel, 1992; after: Kuijsten, 1995). For each group of countries, characterised by similar models, intensity of cultural incompatibilities, applying terminology proposed by A. Liefbroer and M. Corijn (1999), is defined. This way classification originally developed to study demographic phenomena has been used in the analysis of sociological data. The basis of the analysis makes the economic theory on family of G. Becker (1981) and a set of contingency hypotheses (Liefbroer and Corijn, 1999) discussing the impact of socio-economic and cultural factors on marital and reproductive decisions of individuals. The data used in the analysis comes from the International Social Research Survey Programme. Results of the survey initially presented in a book by R. Siemieńska (1997) titled 'Values and attitudes determining labour force participation of women' and in a book by H. Domański (1999) titled 'Happy slave goes to work' were adapted for the purpose of the study. The first of the publications included selected results of the survey undertaken during the years 1989-1990, the second included data gathered in 1994. As the result of the analysis the hypothesis that family models in Europe are differentiated as a result of, among others, diverse opinions on the role of women in the societies, has been proved. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kobieta; Kobieta w rodzinie; Społeczeństwo; Rynek pracy

EN

Woman; Women in family; Society; Labour market

• Czasopismo: Studia Demograficzne
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 2(144)
• Strony: 55--77

Twórcy

autor

Magdalena M. Muszyńska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Becker G.S., 1981, A Treatise on the Family, Cambridge.
• Blossfeld H.B, 1995, The New Role of Women, Family Formation in Modern Societies, Westview Press.
• Brousse C., 2000, La repartition du travail domestique entre conjoints reste ires largement specialisee et inegale (The Repartition of Domestic Chores Within the Couple Remain Largely Specialized and Inequal), [w:] INSEE: France, portrait social, 135-151,
• Coleman D., 1996, New Patterns and Trends in European Fertility: International and Subnational Comparisions, [w:] D. Coleman (ed.), Europe's Population in the 1990s, Oxford.
• Council of Europe, 1999, Recent Demographic Developments in Europe.
• Domański H., 1999, Zadowolony niewolnik idzie do pracy. Postawy wobec aktywności zawodowej kobiet w 23 krajach, Wyd. IFIS PAN, Warszawa.
• Gauthier A.H., 1996, The State and the Family. A Comparative Analysis of Family Polices in Industrialized Countries, Oxford.
• Hantrais L., 1997, Exploring Relationships between Social Policy and Changing Family Form:: within the European Union, "European Journal of Population", no. 13(4), 339-379;
• Jensen A., 2003, Childbearing in Marriage and Outside: From Unity to Gender Divide?, [w:] Gender Relations, Family and Work, Solicited Papers, Prague.
• Jóźwiak J., Kotowska I.E., Kowalska A., 2000, Procesy demograficzne, rynek pracy, edukacja, [w:] Ekonomiczne i społeczne efekty edukacji, Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa.
• Kaa D. J. van de, 1987, Europe's Second Demographic Transition, "Population Bulletin", no. 41, 1.
• Kotowska I.E., 1999, Drugie przejście demograficzne i jego uwarunkowania, [w:] I.E. Kotowska (red.), Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle drugiego przejścia demograficznego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Kuijsten A., 1995, Recent trends in household and family structures in Europe, [w:] E. van Imhoff, A. Kuijsten, P Hooimeijer, L. Van Wissen (ed.), Household Demography and Household Modeling, Nowy Jork.
• Kuijsten A., 1996, Changing family patterns in Europe, "European Journal of Population", no. 12(2), 115-143;
• Liefbroer A.C., Corijn M., 1999, Who, What, Where, and When? Specifying the Impact of Educational Attainment and Labour Force Participation on Family Formation, "European Journal of Population", no. 15(1), 45-75;
• Manting D., 1994, Dynamics in Marriage and Cohabitation. An Inter-Temporal, Life Course Analysis of First Union Formation and Dissolution. Thesis, Amsterdam.
• Pailhe A., 2000, Family Responsibilities and Discrimination on the Labour Market, Konferencja w Pradze, wrzesień 2000, w ramach projektu "Network for Integrated European Population Studies".
• Roussel L., 1992, La familie en Europe occidentals: divergences et convergences, The family in Western Europe: differences and similarities, "Population", no. 47(1), 133-52.
• Siemieńska R., 1997, Wartości i postawy warunkujące obecność kobiet na rynku pracy, [w:] R. Siemieńska R. (red.), Wokół problemów zawodowego równouprawnienia kobiet i mężczyzn, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Siemieńska R., 1999, Kobiety: nowe wyzwania. Starcie przeszłości z teraźniejszością, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.