Bankowość w wykładach Juliana Dunajewskiego

• Autorzy: Przemysław Rapka

Warianty tytułu

Banking in the Lectures of Julian Dunajewski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Julian Dunajewski był polskim ekonomistą i ministrem skarbu Austro-Węgier w drugiej połowie XIX w. Wykładał również na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Uniwersytecie Lwowskim. Niestety pisał niewiele i jego myśl ekonomiczna jest znana głównie ze skryptów z lat 70. XIX w. Zawarte są w nich m.in. omówienie kwestii funkcjonowania banków i sektora bankowego, a także przemyślenia Dunajewskiego o konsekwencjach gospodarczych funkcjonowania nieregulowanego sektora bankowego, gdzie banki mogą dowolnie emitować banknoty. W tekście przedstawiono i przeanalizowano poglądy Juliana Dunajewskiego dotyczące funkcjonowania sektora bankowego oraz skutków braku regulacji kreacji pieniądza bankowego. Dunajewski twierdził, że nieuregulowana kreacja pieniądza przez banki komercyjne jest przyczyną cykli koniunkturalnych i spadku wartości pieniądza. Jego poglądy na wolną bankowość zostały porównane z poglądami współczesnych zwolenników wolnej bankowości oraz ekonomistów szkoły austriackiej. Analiza porównawcza ukazuje podobieństwa poglądów ekonomistów szkoły austriackiej i Juliana Dunajewskiego na konsekwencje emisji pieniądza przez banki komercyjne. Zarówno według szkoły austriackiej, jak i Dunajewskiego nadmierny kredyt bankowy odpowiada za cykle koniunkturalne oraz udzielanie kredytu niewłaściwym przedsiębiorcom. (abstrakt oryginalny)

EN

Julian Dunajewski was a Polish economist and Minister of the Treasury of Austria-Hungary in the second half of the XIX century. He also lectured at the Jagiellonian University in Cracow and at the University of Lviv. Unfortunately, he wrote little and his economic thought is known mainly from scripts from the 1870s. These include a discussion of the functioning of banks and the banking sector, as well as Dunajewski's thoughts on the economic consequences of an unregulated banking sector, where banks are free to issue banknotes. The text presents and analyses Julian Dunajewski's views on the functioning of the banking sector and the consequences of unregulated bank money creation. Dunajewski argued that the unregulated creation of money by commercial banks is the cause of business cycles and the decline in the value of money. His views on free banking were compared with the views of contemporary free banking advocates and economists of the Austrian school. The comparative analysis shows the similarities between the views of economists of the Austrian school and Julian Dunajewski on the consequences of money emission by commercial banks. According to both the Austrian school and Dunajewski, excessive bank credit is responsible for business cycles and the granting of credit to the wrong entrepreneurs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia myśli ekonomicznej; Bankowość; Sektor bankowy; Wartość pieniądza; Cykl koniunkturalny; Austriacka szkoła ekonomii

EN

History of economic thought; Banking; Banking sector; Value of money; Business cycles; Austrian School

• Czasopismo: Academic Review of Business and Economics (ARBE)
• Rocznik: 2021
• Tom: 1(1)
• Strony: 92--108

Twórcy

autor

Przemysław Rapka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Dunajewski, J. (2012). Wykład ekonomii politycznej. Warszawa: Prohibita.
• Dowd, K. (1993). Laissez-faire banking. London: Routledge.
• Dowd, K. (1996). The case for financial laissez-faire. The Economic Journal, 106(436), 679-687
• Engelhardt, L. (2012). Expansionary monetary policy and decreasing entrepreneurial quality. Quarterly Journal of Austrian Economics, 15(2), 172-194.
• Evans, A. J., & Baxendale, T. (2008). Austrian business cycle theory in light of rational expectations: The role of heterogenity, the monetary footprint and adverse selection in monetary expansion. Quarterly Journal of Austrian Economics, 11(2), 81-93.
• Glasner, D. (1989). Free Banking and Monetary Reform. Cambridge: Cambridge University Press.
• Grubel, H. G. (1961). Ricardo and Thornton on the transfer mechanism. The Quarterly Journal of Economics, 75(2), 292-301.
• Harding, G. (2009). The tragedy of commons. Journal of Natural Resources Policy Research, 1(3), 243-253.
• Hayek, F. A. von. (2014). Ceny i produkcja. W: A. Szymanowska, W. Falkowski (red.), Pieniądz i Kryzysy. Dzieła Zebrane. Tom I (s. 153-266). Wrocław: Instytut Ludwiga von Misesa.
• Huerta de Soto, J. (1995). A critical analysis of central banks and fractional-reserve free banking from the Austrian school perspective. The Review of Austrian Economics, 8(2), 25-38.
• Koniarek, D. (2014). Julian Dunajewski (1821-1907), ekonomista i najlepszy minister skarbu c.k. monarchii. Instytut Misesa. Pobrano z: https://mises.pl/blog/2014/11/18/koniarek-julian-dunajewski-1821-1907-ekonomista-najlepszy-minister-skarbu-c-k-monarchii/ (dostęp: 24.07.2021).
• Mises, L. von. (2012). Teoria pieniądza i kredytu. Warszawa: Fijorr Publishing.
• Olejnik, T. (2017). Julian Dunajewski jako polityk. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 98, 85-100.
• Roche, G. A. G. (2016). Entrepreneurial ignition of business cycle: The corporate finance of malinvestment. The Review of Austrian Economics, 29(3), 253-276.
• Sechrest, L. (2008). Free banking. theory, history and a laissez-faire model. Ludwig von Mises Institute.
• Selgin, G. (1989). The theory of free banking. Lanham: Rowan & Littlefield Publishers.
• Selgin, G. (2017). Financial stability without central banks. London: Institute of Economic Affairs.
• Szulczewski, G. (2019). Spuścizna intelektualna galicyjskich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w twórczości Adama Heydla. Galicja. Studia i materiały, 5, 290-307.

Identyfikatory

DOI

10.22367/arbe.2021.01.07