Jawność wynagrodzenia jako aktualny problem społeczno-prawny

• Autorzy: Konrad Kulikowski

Warianty tytułu

Pay Transparency as s Current Social and Legal Problem

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Próba uporządkowania sposobów rozumienia jawności wynagradzania oraz nakreślenie jej kluczowych wymiarów, które należy brać pod uwagę planując polityki publiczne i tworząc regulaminy wynagradzania.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zamieszanie terminologiczne związane z jawnością wynagrodzenia może prowadzić do tworzenia norm prawnych oraz regulaminów wynagradzania, które nie odpowiadają rzeczywistości społecznej i oczekiwaniom pracodawców oraz pracowników. W tekście dokonano krytycznego przeglądu znaczeń jawności wynagrodzenia, bazując na trzech źródłach: analizie jawności wynagrodzenia w polskim kontekście prawnym, analizie badań opinii polskiego społeczeństwa na temat jawności wynagrodzeń, analizie podejść do jawności wynagrodzeń w literaturze naukowej z zakresu badań organizacyjnych. Ujawnione znaczenia poddano analizie pojęciowej w celu ich uporządkowania i nakreślenia wymiarów jawności wynagrodzenia.
PROCES WYWODU: W pierwszej części artykułu zaprezentowano jawność wynagrodzeń jako aktualny problem na styku norm prawnych i oczekiwań społecznych. Następnie dokonano przeglądu znaczeń jawności w kontekście prawnym, społecznym i badań naukowych. W ostatniej części wyodrębniono wymiary jawności wynagrodzeń.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Uzyskane wyniki pokazują jawność wynagradzania jako pojęcie wieloznaczne i wskazują, że dla precyzyjnego jej rozumienia należy dookreślać ją w pięciu wymiarach: a) kogo ma dotyczyć, b) z jaką precyzją, c) w jakim stopniu dotyczyć ma wynagrodzenia finansowego, a w jakim pozafinansowego, d) w jakim stopniu dotyczyć ma procedur wynagradzania, e) jakie mają być zasady jej komunikowania.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Gdy wprowadzamy odwołanie do jawności wynagrodzeń, czy to w dyskursie publicznym, w kontekście stanowienia prawa i planowania polityk publicznych, czy to tworzenia regulaminów wynagradzania, powinniśmy jasno określić, o jakiej formie i zakresie jawności wynagrodzeń mówimy. (abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: An attempt to organize the ways of understanding pay transparency and to outline its key dimensions that should be taken into account when planning public policies and creating remuneration regulations.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Confusion related to pay transparency may lead to the creation of legal norms and regulations that do not correspond to social reality. The text reviews the meanings of pay transparency based on three sources: analysis of the pay transparency in the Polish legal context, analysis of opinions of the Polish society on the pay transparency, analysis of approaches to pay transparency in the scientific literature. Then the revealed meanings were subjected to conceptual analysis.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The first part of the article presents pay transparency as an important, contemporary problem at the junction of legal norms and social expectations. Then, it reviews the meanings of pay transparency in legal, social and research contexts. The last part outlines the dimensions of pay transparency.
RESEARCH RESULTS: The obtained results show the pay transparency as an ambiguous concept and indicate that to understand it precisely, it should be described along five dimensions: a) who it will apply to, b) with what precision, c) to what extent it will apply to financial and non-financial components, d) to what extent it will apply to the procedure of compensation system, e) what will be the methods of communicating it.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: It cannot be assumed that pay transparency is a clear concept that is understood in the same way by different parties. When introducing a reference to pay transparency, whether in the public discourse, in the context of lawmaking, public policies or the creation of remuneration regulations, we should first clearly define what form and scope of the pay transparency we are talking about. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Jawność informacji; Wynagrodzenia; Dyskryminacja

EN

Information disclosure; Remuneration; Discrimination

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2022
• Tom: 13
• Numer: nr 43 Prawo a społeczeństwo - aktualne problemy legislacji i polityk publicznych
• Strony: 157--174

Twórcy

autor

Konrad Kulikowski

• Społeczna Akademia Nauk w Łodzi

Bibliografia

• Alterman, V., Bamberger, P.A., Wang, M., Koopmann, J., Belogolovsky, E., & Shi, J. (2021). Best not to know: Pay secrecy, employee voluntary turnover, and the conditioning effect of distributive justice. Academy of Management Journal, 64(2), 482-508. https://doi.org/10.5465/amj.2019.0231.
• Arnold, A., Fulmer, I.S., Sender, A., Allen, D.G., & Staffelbach, B. (2018). Compensation and pay transparency practices in Switzerland: Survey report 2018. Lucerne, Switzerland: Center for Human Resource Management, University of Lucerne. https://www.unilu.ch/fileadmin/fakultaeten/wf/institute/hrm/dok/Forschung/PayTransparency_CH_Survey-Report_2018_.pdf.
• Bamberger, P., & Belogolovsky, E. (2017). The dark side of transparency: How and when pay administration practices affect employee helping. Journal of Applied Psychology, 102(4), 658-671. https://doi.org/10.1037/apl0000184.
• Belogolovsky, E., Bamberger, P., Alterman, V., & Wagner, D.T. (2016). Looking for assistance in the dark: Pay secrecy, expertise perceptions, and efficacious help seeking among members of newly formed virtual work groups. Journal of Business and Psychology, 31(4), 459-477. https://doi.org/10.1007/s10869-015-9427-4.
• CBOS, (2018). Kto wie, ile zarabiamy? Stosunek Polaków do jawności dochodów. Komunikat z Badań Nr 58/2018. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_058_18.PDF.
• Cerf, C., & Aumayr-Pintar, Ch. (2020). Member States are dawdling on gender pay transparency Eurofund https://www.eurofound.europa.eu/publications/article/2020/member-states-are-dawdling-on-gender-pay-transparency.
• Eurobarometr. (2017). Special Eurobarometer 465 Survey requested by the European Commission, Directorate-General for Justice and Consumers and coordinated by the Directorate General for Communication. https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2154.
• European Commission. (2021). Pay Transparency: Commission proposes measures to ensure equal pay for equal work European Commission. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_21_881.
• Friedman, D.S. (2014). Pay transparency: The new way of doing business. Compensation & Benefits Review, 46(5-6), 292-294. https://doi.org/10.1177/1541204014560482.
• Heisler, W. (2021). Increasing pay transparency: A guide for change. Business Horizons, 64(1), 73-81. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2020.09.005.
• Hofman, J., Nightingale, M., Bruckmayer, M., & Sanjurjo, P., (2020). Equal Pay for Equal Work: Binding pay-transparency measures. Study for the Committee on Employment and Social Affairs, Policy Department for Economic, Scientific and Quality of Life Policies. European Parliament, Luxembourg. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2020/642379/IPOL_STU(2020)642379_EN.pdf
• Marasi, S., & Bennett, R.J. (2016). Pay communication: Where do we go from here? Human Resource Management Review, 26(1), 50-58. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2015.07.002.
• Marasi, S., Wall, A., & Bennett, R.J. (2018).Pay openness movement: Is it merited? Does it influence more desirable employee outcomes than pay secrecy? Organization Management Journal, 15(2), 58-77. https://doi.org/10.1080/15416518.2018.1471978.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 2020 r.w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Narodowym Banku Polskim Dz.U. 2020 poz. 2027 (2020) (Polska). https://www.infor.pl/akt prawny/DZU.2020.239.0002027,ustawa o narodowym banku polskim.html.
• Polski Ład. (2021). Polski Ład http://polskilad.pis.org.pl/files/Polski_Lad.pdf.
• Praca.pl. (2014). 65% Polaków za tym, by zarobki były jawne. https://www.praca.pl/centrum-prasowe/komunikaty-prasowe/65-polakow-za-tym,by-zarobki-byly-jawne_cp-906.html
• Pracodawcy RP. (2021). Jawność płac dzieli pracowników i pracodawców. https://pracodawcyrp.pl/aktualnosci/jawnosc-plac-dzieli-pracownikow-i-pracodawcow.
• Pracuj.pl. (2017). Pensja, zadania, szef - czyli co uszczęśliwia Polaków w pracy? Raport pracuj.pl https://prowly uploads.s3.amazonaws.com/uploads/landing_page_image/image/78118/Pensja_zadania_szef_ _czyli_co_uszcz_liwia_Polak_w_w_pracy_Raport_Pracuj_pl.pdf.
• Pracuj.pl. (2019). Polacy o płacy. Badania Pracuj.pl https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/4091/assets/159970/original-9956df202e2d11c7a3eb6cebd7c0ac08.pdf.
• Pracuj.pl. (2021, 12 marca). Pensja to podstawa. Badanie Pracuj.pl https://media.pracuj.pl/131197-pensja-to-podstawa-badanie-pracujpl.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 września 2018 r. w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej Dz.U. 2018 poz. 1838 (2018) (Polska). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001838/O/D2018183.
• Sąd Najwyższy. (1994). Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 1993 r. I PZP 28/93. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/i-pzp-28-93-uchwala-sadu-najwyzszego-520097639.
• Sadowski, P. (2019). Sondaż "Wysokich Obcasów": Polki i Polacy są za jawnością płac. wysokieobcasy.pl https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,24553736,sondaz-wysokich-obcasow-polki-i-polacy-sa-za-jawnoscia-plac.html.
• Sejm. (2018). Druk nr 2830. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy. https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2830.
• Sejm. (2019). Druk nr 135 Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy. https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=135.
• Sejm. (2021). Poselski projekt ustawy o ograniczeniu różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn EW-020-492/21. http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-492-2021/$file/9-020-492-2021.pdf.
• SimanTov-Nachlieli, I., & Bamberger, P. (2021). Pay communication, justice, and affect: The asymmetric effects of process and outcome pay transparency on counterproductive workplace behavior, Journal of Applied Psychology, 106(2), 230-249. https://doi.org/10.1037/apl0000502.
• Smit, B.W., & Montag Smit, T. (2018). The role of pay secrecy policies and employee secrecy preferences in shaping job attitudes. Human Resource Management Journal, 28, 304-324. https://doi.org/10.1111/1748 8583.12180.
• Tremblay, M., & Chênevert, D. (2008). Influence of compensation strategies in Canadian technology intensive firms on organizational and human resources performance. Group & Organization Management 33, 269-302. https://doi.org/10.1177/1059601107313310.
• Trotter, R.G., Zacur, S.R., & Stickney, L.T. (2017). The new age of pay transparency.Business Horizons, 60(4), 529-539. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2017.03.011.
• TVN 24 Biznes (2016, 27 listopada). Ogłoszenia o pracę mają poważną wadę. To denerwuje kandydatów. https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/raport-goldenline-czego-brakuje-kandydatom-w-ogloszeniach-o-prace-ra695222-4474917.
• UODO. (2020). Jakie informacje o pracownikach można udostępnić jako informację publiczną. Urząd Ochrony Danych Osobowych. https://uodo.gov.pl/pl/225/1484.
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej Dz.U. 2001 nr112 poz. 1198 (2022) (Polska). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20011121198/U/D20011198Lj.pdf.
• Ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2021 poz. 1834 (2021) (Polska). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001834/O/D20211834.pdf.
• Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2021 poz. 2054 (2021) (Polska). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210002054/O/D20212054.pdf.
• Wójcik, P. (2019) Jawność płac: piękna, dobra i uzdrowicielska. Krytyka Polityczna. https://krytykapolityczna.pl/gospodarka/piotr-wojcik-jawnosc-plac/.
• Work Service, (2017). Firmy i kandydaci nie odnajdują się na rynku pracy http://www.workservice.com/pl/Centrum-prasowe/Informacje-prasowe/Ekspert-HR-komentuje/Firmy-i-kandydaci-nie-odnajduja-sie-na-rynku-pracy.

Identyfikatory

DOI

10.35765/HP.2231