Narcyzm a pracoholizm - próba identyfikacji wspólnych mianowników przydatnych w działalności personalnej

• Autorzy: Anna Lipka
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Inspiracją do podjęcia niniejszych rozważań było znalezienie w opisach pracoholizmu [Kalinowski i in., 2005, s. 94-95, 127-132; Killinger, 2007, s. 34-56, 125; Golińska, 2008a, s. 126-127, 2008b, s. 19] nawiązań do narcyzmu, co skłania do bardziej pogłębionych poszukiwań w tym zakresie. Celem jest zatem identyfikacja ewentualnych analogii. Ma ona nie tylko znaczenie poznawcze, ale i praktyczne dla wykonujących pracę w organizacjach związaną z human resources. Przykładowo podjęcie decyzji o odrzucaniu w toku rekrutacji ofert kandydatów, w których występują określenia "pracoholiczne" mogłoby iść w parze z podobnym postępowa-niem odnośnie do określeń "narcystycznych". Podstawą takiej decyzji byłoby założenie, iż pracoholizm i narcyzm nowo przyjętych pracowników obniżyłyby w dłuższym horyzoncie czasowym jakość i wartość kapitału ludzkiego organizacji. O ile zatem możliwe jest, bez badań psychologicznych  lecz na podstawie mniej czaso- i kosztochłonnych analiz słów/wyrażeń występujących w złożonych przez kandydatów do pracy dokumentach wyeliminowanie kandydatów potencjalnie obarczonych silnym narcyzmem lub pracoholizmem, należy być może to uczynić.(fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Pracoholizm; Środowisko pracy; Organizacja

EN

Workaholism; Working environment; Organisation

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2022
• Tom: Nagie przedsiębiorstwa.O narcyzmie organizacyjnym
• Strony: 53--78

Twórcy

autor

Anna Lipka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Andreassen C.S., Ursin H., Ericksen H.R. (2007), The Relationship between Strong Motivation to Work, "Workaholism" and Health, "Psychology and Health", Vol. 22(5), s. 615-629.
• Aziz S., Zickar M.J. (2006), A Cluster Analysis Investigation of Workaholism as a Syndrome, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 11(1), s. 52-62.
• Babiak P., Hare R.D. (2015), Psychopaci w firmie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
• Bakker A.B., Deneroutu E., Burke R. (2009), Workaholism and Relationship Quality: A Spillover-crossover Perspective, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 14(1), s. 23-33.
• Bazińska R., Drat-Ruszczak K. (2000), Struktura narcyzmu w polskiej adaptacji kwestionariusza NPI Raskina i Walla, "Czasopismo Psychologiczne", t. 6(3-4), s. 171-188.
• Billeter B. (1981), Workaholics are Hurting the Company and Themselves, "Charlotte Observer", 26,05., s. 5C.
• Blanchard K. (2021), Przywództwo wyższego stopnia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Board B.J., Fritzon K. (2005), Disordered Personalities at Work, "Psychology, Crime, and Law", Vol. 11(1), s. 17-32.
• Bonebright C.A. (2001), The Relationship of Workaholism with Stress, Burnout, and Productivity [w:] "Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering", Vol. 62, s. 2979.
• Bonebright C.A., Clay D.L., Ankenmann R.D. (2000), The Relationship of Workaholism with Worklife Conflict, Satisfaction, and Purpose in Life, "Journal of Counseling Psychology", Vol. 47(4), s. 469-477.
• Burke R.J. (2000a), Workaholism in Organization: The Role of Personal Beliefs and Fears, "Anxiety, Stress and Coping", Vol. 13(1), s. 53-64.
• Burke R.J. (2000b), Workaholism in Organizations: Psychological and Physical Wellbeing Consequences, "Stress Medicine", Vol. 16(1), s. 11-16.
• Burke R.J., Matthiesen S. (2004), Short Communication: Workaholism among Norwe-gian Journalists: Antecedents and Consequences, "Stress and Health", Vol. 20(5), s. 301-308.
• Campbell W.K., Bonacci A.M., Shelton J., Exline J.J., Bushmman B.J. (2004), Psychological Entitlement: Interpersonal Consequences and Validation of Selfreport Measure, "Journal of Personality Assessment", Vol. 83(1), s. 29-45.
• Campbell W.K., Hoffman B.J., Campbell S.M., Marchisio G. (2011), Narcissism in Organizational Context, "Human Resource Management Review", Vol. 21(1), s. 268-284.
• Cierpiałkowska L., Soroko E. (2014), Zaburzenia osobowości w modelach medycznych i w psychologii różnic indywidualnych [w:] L. Cierpiałkowska, E. Soroko (red.), Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, Wydawnictwo UAM, Poznań, s. 15-34.
• Csikzentmihalyi M. (1996), Creativity. Flow and the Psychology of Discovery and Invention, HarperCollins Publishers, New York.
• DeShong H., Grant D., Mullins-Sweatt S. (2015), Comparing Models of Counterproduc-tive Workplace Behaviours: The Five-Factor Model and the Dark Triad, "Persona-lity and Individual Differences", Vol. 74, s. 55-60.
• DeShong H., Helle A., Lengel G., Meyer N., Mullins-Sweatt S. (2017), Facets of the Dark Triad: Utilizing the Five-Factor Model to Describe Machiavellianism, "Personali-ty and Individual Differences", Vol. 105, s. 218-223.
• Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. DSM-IV-TR (2011) and DSM-V (2013), American Psychiatric Association Publishing.
• Drat-Ruszczak K., Bazińska R. (2010), Perspektywa sprawcza i wspólnotowa w wyjaśnianiu agresji osób narcystycznych - efekt "sukcesu jako wady" [w:] A. Kolańczyk, B. Wojciszke (red.), Motywacje umysłu, Wydawnictwo Smak Słowa, Sopot, s. 183-202.
• Dudek B., Szymczak W. (2011), Psychologiczne, społeczne i zdrowotne skutki pracoholizmu [w:] B. Dudek (red.), Społeczne, psychologiczne i zdrowotne skutki pracoholizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 9-38.
• Diez G. (2009), Sam wśród przyjaciół, "Forum", nr 12.
• Frąszczak A. (2002), Pracoholizm [w:] M. Strykowska (red.), Współczesne organizacje - wyzwania i zagrożenia. Perspektywa psychologiczna, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań, s. 211-223.
• Fromm E. (1996), Serce człowieka: Jego niezwykła zdolność do dobra i zła, PWN, Warszawa.
• Galperin B.L., Burke R.J. (2006), Uncovering the Relationship between Workaholism and Workplace Destructive and Constructive Deviance: An Exploratory Study, "The International Journal of Human Resource Management", Vol. 17(2), s. 331-347.
• George J.M. (1989), Mood and Absence, "Journal of Applied Psychology", Vol. 74(2), s. 317-324.
• Golińska L. (2005), Skala do badania zaabsorbowania pracą, "Acta Universitatis Loduiensis. Folia Psychologica", nr 9, s. 17-29.
• Golińska L. (2008a), Osobowościowe mechanizmy pracoholizmu [w:] L. Golińska, B. Dudek (red.), Rodzina i praca z perspektywy wyzwań i zagrożeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 21-29.
• Golińska L. (2008b), Pracoholizm. Uzależnienie czy pasja, Difin, Warszawa.
• Golińska L. (2011a), Psychoterapia pracoholików - uwagi wstępne [w:] B. Dudek (red.), Społeczne, psychologiczne i zdrowotne skutki pracoholizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 139-147.
• Golińska L. (2011b), Pracoholik a pracoholik entuzjastyczny - dwa światy?, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Harrison A., Summers J., Mennecke B. (2016), The Effects of the Dark Triad on Unethical Behavior, "Journal of Business Ethics", Vol. 10, s. 11-25.
• Haymon S.W. (1992), The Relationship of Work Addiction and Depression, Anxiety, and Anger in College Males, nieopublikowana dysertacja, Florida State University Tallahassee.
• Helldorfer M.C. (1987), Church Professionals and Work Addiction, "Studies in Forma-tive Spirtuality", Vol. 8(2), s. 199-210.
• Hmieleski K., Lerner D. (2016), The Dark Triad and Nascent Entrepreneurship: An Examination of Unproductive versus Productive Entrepreneurial Motives, "Journal of Small Business Management", Vol. 54(S1), s. 7-32.
• Hornowska E., Paluchowski W.J. (2007), Praca - skrywana obsesja. Wyniki badań nad zjawiskiem pracoholizmu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Jaros R. (2009), Nastrój wywoływany przez pracę i jej składniki, niepublikowana dysertacja, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Jodoin M. (2010), Engagement et surengagenment au travail: Composantes psycholo-giques, antecedentes potentiels et association ave cle bienetre personnel, Universite de Montral Faculte des etudes superieures.
• Johnson S. (1993), Humanizowanie narcystycznego stylu, Czarna Owca, Warszawa.
• Johnson S.M. (1998), Style charakteru, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Johnstone A., Johnston L. (2005), The Relationship Between Organizational Climate: Occupational Type and Workaholism, "New Zealand Journal Psychology", Vol. 34(3), s. 181-188.
• Jonason P., Slomski S., Partyka J. (2012), The Dark Triad at Work: How Toxic Employees Get their Way, "Personality and Individual Differences", Vol. 52(3), s. 449-453.
• Judge T.A., Larson R.J. (2001), Disposition Affect and Job Satisfaction: A Review and Theoretical Extension, "Organizational Behaviour and Human Decision Processes", Vol. 86(1), s. 67-98.
• Kalinowski M., Czuma I., Kuć M., Kulik A. (2005), Praca, Gaudium, Lublin.
• Kanai A., Wakabayashi M. (2001), Workaholism among Japanese Bluecollar Employees, "International Journal Stress Management", Vol. 8, s. 129-146.
• Kasser T. (2002), The High Price of Materialism, MIT Press, Cambridge.
• Kernberg O.F. (1975), Borderline Conditions and Pathological Narcissism, Jason Aronson, New York.
• Kernis M.H. (2003), Toward a Conceptualization of Optimal Self-Esteem, "Psychological Inquiry", Vol. 14(1), s. 1-26.
• Killinger B. (1991), Workaholics: The Respectable Addicts, A Family Survival Guide, Simon and Schuster, New York.
• Killinger B. (2007), Pracoholicy. Szkoła przetrwania, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Kostera M. (2013), O wyobraźni, organizacjach i zmienianiu świata - Wstęp [w:] M. Kostera (red.), Organizacja z polotem. Wyobraźnia organizacyjna w praktyce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa, s. 9-17.
• Kowalewski K., Moczydłowska J.M. (2020), Patologie i dysfunkcje w organizacji, Difin, Warszawa.
• Lasch Ch. (1984), The Minimal Self: Psychic Survival in Trouble Times, Norton, New York.
• Lasch Ch. (2019), Kultura narcyzmu. Amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa.
• Lee C., Jamieson L.F., Earley P.C. (1996), Beliefs and Fears and Type A Behavior: Implications for Academic Performance and Psychiatric Health Disorder Symptoms, "Journal of Organizational Behavior", Vol. 17(2), s. 151-178.
• Lipka A. (2019), Ryzyko. Szanse i zagrożenia zatrudniania Milenialsów, CeDeWu, Warszawa.
• Lipka A., Waszczak S., Winnicka-Wejs A. (2013), Aktywność twórcza a pracoholizm. Jak utrzymać kapitał kreatywności pracowników?, Difin, Warszawa.
• Lipka A., Waszczak S., Król M., Giszterowicz A. (2018), Empatyczne zarządzanie w czasach kreatywności performatywnej, CeDeWu, Warszawa.
• Maccoby M. (1976), The Gamesman. The New Corporate Leaders, Simon and Schuster, New York.
• Mattson K. (2017), An Oracle for Trump's America?, "Chronicle of Higher Education", 26.03.2017, https://www.chronicle.com/article/An-Oracle-for-Trump-s/239558 (dostęp: 28.12.2021).
• Mazur B., Wakczyna A., Cichorzewska M. (2020), Uwarunkowania efektywności w zarządzaniu. Perspektywa ekonomiczna i społeczna, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin.
• McMillan L.H., O'Driscoll M.P. (2004), Workaholism and Health. Implications for Organizations, "Journal of Organizational Change Management", Vol. 17(5), s. 509-519.
• McMillan L.H., O'Driscoll M.P., Marsh N.V., Brady E.C. (2001), Understanding Workaholism: Data Synthesis, Theoretical Critique, and Future Design Strategies, "International Journal of Stress Management", Vol. 8(2), s. 69-91.
• Meiβner U.E. (2005), Die "Droge" Arbeit: Unternehmen als "Dealer" und als Risikoträger - personalwirtschaftliche Risiken der Arbeitssucht, Peter Lang Verlag, Lausanne.
• Mieścicka L. (2002), Pracoholizm, PTP, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa.
• Mudrack P.E., Naughton T.J. (2001), The Assesssment of Workaholism: Scale Development and Preliminary Empirical Testing, "International Journal of Stress Management", Vol. 8(2), s. 93-111.
• Ng T.W.H., Sorensen K.L., Feldman D.C. (2007), Dimensions, Antecedents, and Consequences of Workaholism: A Conceptual Integration and Extension, "Journal of Organizational Behavior", Vol. 28(1), s. 111-136.
• Oates W. (1971), Confessions of a Workaholic, Abingdon, Nashville.
• Olchanowski T., Sieradzan J. (2011), Wprowadzenie do problematyki narcyzmu. Od klasycznych koncepcji narcyzmu do narcyzmu kultury zachodniej [w:] J. Sieradzan (red.), Narcyzm, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 7-71.
• Paluchowski W.J., Hornowska E. (2003), Pracoholizm a system wartości i uwarunkowania temperamentalne [w:] S. Witkowski (red.), Psychologiczne wyznaczniki sukcesu w zarządzaniu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 297-321.
• Peiperl M., Jones B. (2001), Workaholics and Overworkers: Productivity or Pathology? "Group and Organization Management", Vol. 26(3), s. 369-393.
• Pilch I. (2014), Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jako próba opisania osobowości eksploatora, "Chowana", nr 2, s. 165-185.
• Pisarek W. (2019), Analiza treści przekazów. Procedura badawcza [w:] M. Kita, I. Loewe (red.), Język w prasie. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Kato-wice, s. 13-53.
• Poppelreuter S. (1997), Arbeitssucht, Psychologie Verlags Union, Weinheim.
• Porter G. (1996), Organizational Impact of Workaholism: Suggestions for Researching the Negative Outcomes of Excessive Work, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 1(1), s. 70-84.
• Porter G. (2001), Workaholic Tendencies and the High Potential for Stress Among coworkers, "International Journal of Stress Management", Vol. 8(2), s. 147-164.
• Pospiszyl I. (2014), Patologie społeczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Reinhard M.A., Stahlberg D., Messner M. (2009), When Failing Feels Good: Relative Prototypically for a High-status Group Can Counteract Egothreat after Indivi-dual Failure, "Journal of Experimental Social Psychology", Vol. 45(4), s. 788-795.
• Robinson B.E. (1998a), The Workaholic Family: A Clinical Perspective, "The American Journal of Family Therapy", Vol. 26(1), s. 65-75.
• Robinson B.E. (1998b), Chained to the Desk, New York University Press, New York- -London.
• Robinson B.E. (2000), Workaholism: Bridging the Gap between Workplace, Sociocultural, and Family Research, "Journal of Employment Counseling", Vol. 37(1), s. 31-47.
• Roehr H.-P. (2007), Narcyzm: zaklęte ja, W drodze, Poznań.
• Rogoza R., Rogoza M., Wyszyńska P. (2016), Polska adaptacja modelu narcystycznego podziwu i rywalizacji, "Polskie Forum Psychologiczne", t. XXI(3), s. 410-431.
• Rohrlich J. (1980), Work and Love: The Crucial Balance, Harmony, New York.
• Sartori G. (2005), Homo videns. Telewizja i pomyślenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Saulsman L.M., Page A.C. (2005), Corrigendum to the Fivefactor Model and Personality Disorder Empirical Literature, A Metaanalysis Review, "Clinical Psychology Review", Vol. 25(3), s. 383-394.
• Schaufeli W.B., Bakker A.B. (2003), UWES - Utrecht Work Engagement Scale: Test Manual, nieopublikowany manuskrypt: Departament of Psychology, Utrecht University
• Schaufeli W.B., Bakker A.B., van der Heijden F.M., Prins J.T. (2009), Workaholism, Burnout and Wellbeing among Junior Doctors: The Mediating Role of Role Conflict, "Work and Stress", Vol. 23(2), s. 155-172.
• Schaufeli W.B., Taris T.W., Bakker A.B. (2006), Dr. Jekyll and Mr. Hide: On the Differences between Work Engagement and Workaholism [w:] R.J. Burke (ed.), Research Companion to Working Time and Work Addiction, Edward Elgar, Northampton, s. 193-212.
• Schmitt B.H. (1999), Experiential Marketing, "Journal of Marketing Management", Vol. 15(1-3), s. 53-67.
• Scott K.S., Moore K.S., Micelli M.P. (1997), An Exploration of the Meaning and Consequences of Workaholism, "Human Relations", Vol. 50(3), s. 287-314.
• Seredyńska A., Gbyl A. (2018), Osobowość narcystyczna jako znak czasów [w:] Ł. Kwadrans, E. Sowa-Behtare, B. Stankowski (red.), Młodzi. Przeciw czemu się buntują? Czego pragną? Co budują?, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatium w Krakowie, Kraków, s. 51-70.
• Seybold K.C., Salomone P.R. (1994), Understanding Workaholism: A Review of Causes and Counselling Approaches, "Journal of Counselling and Development", t. 73(9/19), s. 4-9.
• Sontag S. (1977), Photography Unlimited, "The New York Review of Books", 23 czerwca, s. 26-31.
• Spence J.T., Robbins A.S. (1992), Workaholism: Definition, Measurement, and Preliminary Results, "Journal of Personality Assessment", Vol. 58(1), s. 160-178.
• Städele M. (2008), Arbeitssucht und die zwanghafte Persönlichkeitsstörung. Eine theo-retische und empirische Auseinandersetzung, VDM Verlag Dr. Mueller, Saarbrücken.
• Strelau J. (2015), Różnice indywidualne. Historia - determinanty - zastosowania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Symington N. (1993/2013), Narcyzm. Nowa teoria, Wydawnictwo Imago, Gdańsk.
• Szmidt K.J. (2007), Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
• Szpitalak M. (2012), Wielowymiarowy kwestionariusz oceny pracoholizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Taris T., Schaufeli W.B., Yerhoeven L.C. (2005), Workaholism in the Netherlands: Measurement and Implications for Job Strain and Worknonwork Conflict, "Applied Psychology: An International Review", Vol. 54(1), s. 37-60.
• Tavanti M. (2011), Zarządzanie toksycznymi liderami. Dysfunkcyjne schematy w przywództwie organizacyjnym i sposoby radzenia sobie z nimi, "Zarządzanie Zasobami Ludzkimi", nr 6, s. 137-147.
• Thoresen C.J., Kaplan S.A., Barski A.P., Warren Ch.R. de Chermont K. (2003), The Affective Underpinnings of Job Perceptions and Attitudes: A Meta-Analytic Review and Integration, "Psychological Bulletin", Vol. 129(6), s. 914-945.
• Twenge J.M. (2014), Generation Me - Revised and Updated: Why Today's Young Americans Are More Confident, Assertive, Entitled - and More Miserable Than Ever Before, Simon and Schuster, New York.
• Twenge J.M., Campbell W.K. (2013), The Narcissism Epidemic: Living in the Age of Entitlement, Simon and Schuster, New York.
• Watson P.J., Grisham S.O., Trotter M.V., Biderman M.D. (1984), Narcissism and Empa-thy: Validity Evidence for the Narcissistic Personality Inventory, "Journal of Personality Assessment", Vol. 48(3), s. 301-305.
• Weick K.E. (1998), Introductory Essay: Improvisation as a Mindset for Organizational Analysis, "Organization Science", Vol. 9(5), s. 543-555.
• Widiger T.A., Costa P.T. (2012), Integrating Normal and Abnormal Personality Structure: The Five-Factor Model, "Journal of Personality", Vol. 80(6), s. 1471-1506.
• Wisse B., Sleebos E. (2016), When the Dark ones Gain Power: Perceived Position Power Strengthens the Effect of Supervisor Machiavellianism on Abusive Supervi-sion in Work Teams, "Personality and Individual Differences", Vol. 99, s. 122-126.
• Wojdyło K. (2004), Pracoholizm - rozważania nad osobowościowymi wyznacznikami obsesji pracy, "Nowiny Psychologiczne", nr 2, s. 55-75.
• Wojdyło K. (2010), Pracoholizm. Perspektywa poznawcza, Difin, Warszawa.
• Wróbel M. (2011), Afektywne konsekwencje pracoholizmu [w:] B. Dudek (red.), Społeczne, psychologiczne i zdrowotne skutki pracoholizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 73-95.
• Wróblewska K., Kowalczyk A. (2018), Narcyz we współczesnym świecie. Analiza pojęcia w kontekście funkcjonowania społecznego osób narcystycznych, "Rynek - Społeczeństwo - Kultura", nr 2(28), s. 55-58, https://kwartalnikrsk.pl/Artykuly/RSK2-2018/RSK%-2018 Wroblewska-Kowalczyk-Narcyzm-we-wspolczesnym-swiecie (do-stęp: 21.12.2021).
• Zeigler-Hill V., Besser A., Morag J., Campbell W. (2016), The Dark Triad and Sexual Harassment Proclivity, "Personality and Individual Differences", Vol. 89, s. 47-54.
• Żemojtel-Piotrowska M. (2016), Psychologiczne wyznaczniki i konsekwencje roszczeniowości w perspektywie (między)kulturowej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• [www 1] https://kmt.uksw.edu,pl/media/pdf/kmt-2014-18-szpunar.pdf (dostęp: 5.01.2022).
• [www 2] http://www.borderline.selbsthilhe.de/Index/Informatives/Sucht/Arbeitssucht/arbeitssucht.html (dostęp: 1.01.2022).
• [www 3] Szczukiewicz P., Narcyzm w diagnozie i terapii psychologicznej, https:// www.researchgate.net/profile/Piotr-Szczukiewicz/publication/322696984-Narcyzm- w diagnozie (dostęp: 1.01.2022).