Sprzeczność korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu jako samodzielna przesłanka stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania

• Autorzy: Mikołaj Kondej

Warianty tytułu

Tax Advantage Which Defeats the Object or Purpose of Tax Law or Its Provision as Standalone Grounds for Applying the Anti-Avoidance Rule

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na gruncie przepisów klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania - dalej także GAAR - z unikaniem opodatkowania mamy do czynienia w sytuacji, gdy podatnik dokonuje określonej czynności lub zespołu czynności w celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, gdy osiągnięcie tej korzyści jest głównym lub jednym z głównych celów działania podatnika, a sposób działania pozostaje sztuczny. Jedną z kluczowych przesłanek stosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania jest więc zaistnienie warunku sprzeczności - osiągnięcie przez podatnika korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Warunek ten, na tle pozostałych kryteriów stosowania klauzuli, jest najmniej doprecyzowany przez ustawodawcę i pozostaje najtrudniejszym do zdefiniowania. Bez jego dookreślenia, jak trafnie wskazuje Hanna Filipczyk, nie sposób przy tym wskazać istoty unikania opodatkowania, a tym samym ustalić, jakie działania podatników mogą być podważane na podstawie klauzuli. W niniejszym artykule autor podejmuje próbę wykazania, że sprzeczność jest samodzielnym warunkiem zastosowania normy ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania. Stara się on wskazać praktyczne sposoby umożliwiające weryfikację, czy zachodzi ona w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego.(abstrakt oryginalny)

EN

Pursuant to the general anti-avoidance rule (GAAR), tax avoidance occurs when a taxpayer engages in a specific act or set of acts in order to obtain a tax advantage which, in the given circumstances, defeats the object or purpose of a tax law or its provision, when obtaining that advantage is the main or one of the main purposes of the taxpayer's conduct and that conduct is artificial. One of the key grounds for the application of the general anti-avoidance rule is therefore meeting the condition of defeating the purpose: the taxpayer obtains a tax advantage which defeats the object or purpose of a tax law or its provision. This condition, against the background of the other criteria for application of the clause, is the vaguest one and the most difficult to define. Without further defining this condition, as Hanna Filipczyk aptly points out, it is impossible to define the essence of tax avoidance and thus to determine what acts of taxpayers may be challenged on the basis of GAAR. This paper attempts to demonstrate that defeating the purpose is an independent condition for the application of the general anti-avoidance rule. It seeks to identify practical ways of verifying whether this is the case in specific situations.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Opodatkowanie; Unikanie opodatkowania; Podatnik

EN

Taxation; Tax avoidance; Taxpayer

• Czasopismo: Przegląd Podatkowy
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 12
• Strony: 27--36

Twórcy

autor

Mikołaj Kondej

Bibliografia

• Dębowska-Romanowska T., Nowak T., Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016, komentarz do art. 84.
• Filipczyk H., "Sprzeczność z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu" jako klauzulowa przesłanka unikania opodatkowania, "Przegląd Podatkowy" 2020/3.
• Hotel M., Rychlewska A., Analogia jako metoda prawnicza, "Kwartalnik Prawo - Społeczeństwo - Ekonomia" 2015/2.
• Jankowski J., Cel działania, sztuczność oraz sprzeczność (przesłanki materialnoprawne GAAR) na przykładzie wyroku NSA z 8.7.2019 r., II FSK 135/19, "Monitor Podatkowy" 2020/9.
• Kondej M., Cebula T., Dlaczego przesłanki "sprzeczności korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu" nie należy nazywać "samospełniającą się", "Monitor Podatkowy" 2020/10.
• Kondej M., Granice możliwości uszczelnienia systemu prawnego za pomocą klauzul antyabuzywnych [w:] Uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce, red. D.J. Gajewski, Warszawa 2020.
• Kondej M., Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie oznacza zakazu optymalizacji podatkowej. Glosa krytyczna do odmowy wydania opinii zabezpieczającej z dnia 28 maja 2020 r. DKP3.8011.8.2019, "Kwartalnik Prawa Podatkowego" 2019/4.
• Kondej M., Konstytucyjne uwarunkowania granicy wykładni językowej ze szczególnym uwzględnieniem prawa podatkowego [w:] Finanse publiczne a Konstytucja, red. M. Bogucka-Felczak, Warszawa 2020.
• Kondej M., Zmiany w przepisach klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania wchodzące w życie w 2019 r., "Praktyka Podatkowa" 2018/1.
• Kuźniacki B., Dekodowanie hipotezy GAAR: przesłanki intencji i sprzeczności oraz relacje między nimi (1), "Przegląd Podatkowy" 2020/6.
• Kuźniacki B., Dekodowanie hipotezy GAAR: przesłanka sztuczności i jej istotny wpływ na przesłankę sprzeczności (2), "Przegląd Podatkowy" 2020/7.
• Ladziński A., Granice optymalizacji podatkowej - uwagi de lege lata i de lege ferenda [w:] Współczesne problemy prawa podatkowego - teoria i praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogumiłowi Brzezińskiemu, t. 2, red. J. Głuchowski, Warszawa 2019.
• Ladziński A., Prawo wyboru drogi najmniej opodatkowanej z perspektywy ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania ze szczególnym uwzględnieniem przesłanki sprzeczności korzyści podatkowej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu [w:] Ochrona praw podatnika. Diagnoza sytuacji, red. A. Franczak, Warszawa 2021.
• Ladziński A., Olesińska A., Przepisy o przeciwdziałaniu unikaniu opodatkowania - ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania [w:] Nowe narzędzia kontrolne, dokumentacyjne i informatyczne w prawie podatkowym Poprawa efektywności systemu podatkowego, red. B. Brzeziński, K. Lasiński-Sulecki, W. Morawski, Warszawa 2018.
• Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
• Nowacki J., Analogia legis, Warszawa 1966.
• Schauer F., Playing by the Rules. A philosophical Examination of Rule-Based Decision-Making in Law and in Life, Oxford 2002.