Kredyt obarczony ryzykiem walutowym jako zagadnienie społeczne. Kilka refleksji na temat sytuacji kredytobiorców kredytów indeksowanych do CHF/denominowanych w CHF w kontekście zasady sprawiedliwości sensu largo

• Autorzy: Aleksandra Nadolska

Warianty tytułu

Holding a Swiss Francs' Mortgage as a Social Issue. A Few Reflections on the Situation of Persons That Have a Mortgage Denominated in Swiss Francs in the Context of Justice Principles

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zjawisko kredytów frankowych w Polsce ujawniło nieskuteczność ochrony praw konsumentów oraz niezrozumienie unijnej idei równoważenia umownych praw i obowiązków konsumenta wobec przedsiębiorcy. Brak systemowego rozwiązania tej kwestii doprowadził do tego, że obecnie osoby posiadające zadłużenie we franku szwajcarskim toczą spór nie tylko z bankami, ale również z tą częścią społeczeństwa, która czuje się pokrzywdzona tym, że umowy zawierające klauzule abuzywne ulegają unieważnieniu. Tyle że perspektywa kredytobiorcy złotowego nie uwzględnia kluczowych czynników, które zdeterminowały taki układ zdarzeń (pomijając nawet fakt, że to nie orzeczenie sądu czyni umowę kredytu nieważną). W niniejszym artykule przedstawiono i omówiono owe czynniki, dzięki którym możliwa była ekspansja kredytów waloryzowanych kursem CHF w latach 2004-2010. Na podstawie ich analizy autorka dowodzi, że w tamtym okresie do nierównego potraktowania konsumentów w dostępie do usług kredytowych doszło, a obecnie toczone spory sądowe nie mogą uwzględniać zasady sprawiedliwości społecznej, która nie obejmuje dóbr czy usług, na które państwo nie ma wpływu przy zastosowaniu mechanizmów dystrybutywnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The phenomenon of Swiss franc mortgages in Poland revealed the ineffectiveness of consumer rights protection and a misunderstanding of the EU idea of balancing consumer contractual rights and obligations towards the trader. The lack of a systemic solution to this issue has led to the fact that currently persons with debts in Swiss francs are in dispute not only with banks, but also with that part of the society which feel disadvantaged by the fact that contracts containing abusive clauses have become cancelled. The PLN borrower's perspective does not take into account the key factors that determined this pattern of events (even while ignoring the fact that it is not the court's ruling that makes the mortgage agreement invalid). This article presents and discusses the factors thanks to which the expansion of loans indexed with the CHF rate in 2004-2010 was possible. Based on this analysis, the author proves that unequal treatment of consumers in access to the credit services occurred at that time, and that currently pending litigation cannot take into account the principle of social justice, which does not include goods or services over which the state has no influence, when applying distributive mechanisms. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kredyt frankowy; Zdolność kredytowa; Oprocentowanie kredytów bankowych; Ryzyko walutowe; Ochrona konsumenta; Sprawiedliwość społeczna

EN

Swiss franc loan; Credit capacity; Bank lending rate; Currency risk; Consumer protection; Social justice

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 2
• Strony: 133--148

Twórcy

autor

Aleksandra Nadolska

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Czabański, J., Konieczny, T., Korpalski, M. (2020). Przewodnik frankowicza. Warszawa.
• Czerwonka, M., Gorlewski, B. (2012). Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów na rynku. Warszawa.
• Golecki, M. (2011). Między pewnością a efektywnością. Marginalizm instytucjonalny wobec prawotwórczego stosowania prawa. Warszawa.
• Kabza, M. (2017). Rola banków centralnych w ochronie konsumentów na rynku finansowym. <https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/rynki-finansowe/rosnie-rola-bankow-centralnych-w-ochronie-konsumentow-finansowych-uslug/>.
• Kaczmarczyk, H. (2009). Friedrich August von Hayek jako krytyk pojęcia sprawiedliwości społecznej. Przegląd Prawa Publicznego 7/8: 8-18.
• Łętowska, E. (2020). Co ujawnia dyskurs o kredytach frankowych, czyli o świadomym i nieświadomym uwikłaniu prawników. Europejski Przegląd Sądowy 4(175): 4-14.
• Monkiewicz, J., Monkiewicz, M. (2015). Tendencje rozwoju ochrony konsumentów na rynku ubezpieczeniowym. Nowe koncepcje i wyzwania. Rozprawy Ubezpieczeniowe 18(1/2015): 1-19.
• Nadolska, A. (2021). Soft law w regulacji rynku finansowego w Polsce: rekomendacje, wytyczne i lista ostrzeżeń publicznych KNF. Warszawa.
• Sadurski, W. (1998). Teoria sprawiedliwości. Podstawowe zagadnienia. Warszawa.
• Soniewicka, M. (2010). Granice sprawiedliwości, sprawiedliwość ponad granicami. Warszawa.
• Stawecki, T. (2007). Sędziowie w procesie reformowania prawa, [w:] J. Stelmach, M. Soniewicka (red.), Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych. Warszawa: 167-190.
• Stelmach, J., Brożek, B., Załuski, W. (2007). Dziesięć wykładów o ekonomii prawa. Warszawa.
• Szklarski, G. (2014). Konstytucyjne prawa socjalne na tle zasad sprawiedliwości społecznej. Przegląd Prawa Publicznego 3: 50-78.
• Wajda, P. (2009). Administracyjnoprawne aspekty zarządzania ryzykiem walutowym w banku. Przegląd Prawa Publicznego 10: 45-60.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.2.9