Radykalna inkluzywność. Posthumanistyczne perspektywy podmiotowego włączenia istot poza-ludzkich w procesy zarządzania

• Autorzy: Jakub Wydra

Warianty tytułu

Radical Inclusivity. Post-human Perspectives for Subjective Inclusion of Other-Than-Human Beings in Management Processes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Poniższy artykuł, sytuując się w ramach powstającego nurtu zarządzania posthumanistycznego1, staje w obliczu problemu nieadekwatności dotychczasowych praktyk zarządzania wobec kwestii podmiotowego i niewykluczającego traktowania istot poza-ludzkich. Celem artykułu staje się więc próba przekroczenia barier wynikających z antropocentryzmu zarządzania, czego skutkiem jest wprowadzenie do dyskursu radykalnej inkluzywności2 - narzędzia umożliwiającego przekroczenie paradoksu partycypacji wykluczającej i rozwijającego dotychczasową formę postrzegania zarządzania inkluzywnego. Poniższy tekst, wobec braku wystarczających możliwości w ramach istniejącej teorii zarządzania, zwraca się w kierunku analizy dyskursu przekraczającego antropocentryzm: teorii aktora-sieci, ontologii zorientowanej ku przedmiotom, ciemnej ekologii oraz kategorii kinship. Artykuł stanowi więc przegląd wybranych według odpowiedniego klucza wątków, które łączy wizja uwzględnienia płaskich, niehierarchicznych powiązań oraz dążenie do zmiany postrzegania zależności międzygatunkowych; rezultatem analizy jest wyprowadzenie i prezentacja pojęcia radykalnej inkluzywności. (fragment tekstu)

EN

The subject of the article is the issue of subjective inclusion of other-than-human beings in management processes. Due to the association of participation with human cognitive tools in management theory, consequent exclusion of other-than-human beings occurs. The aim of the research is to find perspectives in the sources of post-humanist philosophy that make it possible to transcend the anthropocentric barriers. Based on a review of selected literature - Actor-network Theory, Object- Oriented Ontology, Dark Ecology, and Kinship - the research shows that subjective inclusion of other-than-human beings in management processes is possible. It requires abandonment of the judgement of non-human agency measured by humanly perceived consciousness in favour of a vision of symbiotic co-creation. The article also derives the category of radical inclusivity as a process of changing the perception of the role of other-than-human beings within management, with a particular emphasis on the practice of inclusive management. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Posthumanizm; Proces zarządzania; Zarządzanie różnorodnością

EN

Posthumanism; Management process; Diversity management

• Czasopismo: Zarządzanie w Kulturze
• Rocznik: 2022
• Tom: 23
• Numer: z. 1
• Strony: 21--35

Twórcy

autor

Jakub Wydra

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Abriszewski Krzysztof (2010). Wszystko otwarte na nowo. Teoria Aktora-Sieci i filozofia kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Abriszewski Krzysztof (2018). Czy Teoria Aktora-Sieci daje narzędzia do ekokrytyki? Teksty Drugie, 2, 369-391, https://rcin.org.pl/Content/66978/WA248_86935_P-I-2524_abriszewski- -czy_o.pdf [odczyt: 20.06.2022].
• Bakke Monika (2010). Posthumanizm: człowiek w świecie większym niż ludzki. W: Jacek Sokolski, Człowiek wobec natury - humanizm wobec nauk przyrodniczych. Warszawa: Neriton, 337-357.
• Bakke Monika (2015). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Bednarek Joanna (2021). Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bińczyk Ewa (2018). Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czarniawska Barbara (2004). On Time, Space, and Action Nets. Organization, 11(6), 773-791.
• Ćwikła Małgorzata (2021). Zarządzanie w antropocenie, czyli co w czym i co z tego. Analiza literatury dotyczącej splotu zjawisk. Przegląd Kulturoznawczy, 1(47), 26-42, doi: 10.4467 /20843860PK.21.002.13456.
• Dąbrowski Tomasz (2018). Zarządzanie różnorodnością jako wyzwanie dla organizacji związanych z kulturą. Zarządzanie w Kulturze, 19(4), 453-470.
• Dempster Beth (1998). A Self-organizing Systems Perspective on Planning for Sustainability, praca magisterska. Waterloo: University of Waterloo.
• Derra Aleksandra (2017). "Twórzmy relacje, a nie dzieci". Wspólne życie na zniszczonej planecie w chthulucenie Donny Haraway. AVANT. The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard, 8(3), 218-240.
• Derrida Jacques (2008). The Animal That Therefore I Am. New York: Fordham University Press.
• Domańska Ewa (2013). Humanistyka ekologiczna. Teksty Drugie, 1-2, 13-32.
• Donaldson Sue, Kymlicka Will (2019). Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Warszawa: Oficyna 21.
• Haraway Donna J. (2016). Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene. London: Duke University Press.
• Haraway Donna J. (2021). Nie uciekajmy przed kłopotami. Antropocen - kapitałocen - chthulucen. W: Jason W. Moore (red.), Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK.
• Harman Graham (2013). Traktat o przedmiotach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Harman Graham (2018). Object-Oriented Ontology: A New Theory of Everything. London: Pelican Books.
• Hoffmann Krzysztof (2014). Posthumanizm według Pramoda K. Nayara. Czas Kultury, 3, 153-161.
• Kipnis Andrew B. (2015). Agency between Humanism and Posthumanism: Latour and His Opponents. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 5, 43-58.
• Kleszcz Justyna (2020). Wyzwania architektury nie-antropocentrycznej, czyli gdzie leży granica projektowania uniwersalnego. Środowisko Mieszkaniowe, 31, 30-41.
• Kociatkiewicz Jerzy, Kostera Monika (2013). Zarządzanie humanistyczne. Zarys programu. Problemy Zarządzania, 11(4), 9-19, doi: 11.9-19.10.7172/1644-9584.44.1.
• Latour Bruno (2009). Polityka natury. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Latour Bruno (2010). Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Kraków: Universitas.
• Marzec Andrzej (2021). Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Morton Timothy (2013). Hyperobjects: Philosophy and Ecology after the End of the World. Chicago-Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Morton Timothy (2016). Dark Ecology: For a Logic of Future Coexistence. New York: Columbia University Press.
• Morton Timothy (2018). Being Ecological. London: Pelican Books.
• Pałasz Michał (2021). Zarządzanie posthumanistyczne. Przegląd Kulturoznawczy, 1(47), 1-25, https://doi.org/10.4467/20843860PK.21.001.13455 [odczyt: 20.06.2022].
• Pieniążek Maria (2021). Zarządzanie zespołem złożonym z ludzi i innych istot. Studium przypadku kociej kawiarni "Kociarni", praca licencjacka. Kraków: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Przytuła Sylwia (2020). Zarządzanie różnorodnością a organizacja włączająca. W: Katarzyna Mróz, Marzena Strzelczak (red.), Odwaga i równowaga, czyli work-life balance po polsku. Warszawa: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, 8-18.
• Stobiecka Monika (2021). Zwierzęta i ich archeologia, czyli nie(tylko)ludzka przeszłość w muzeum. Kultura Współczesna, 1(113), 88-100.
• Wydra Jakub (2021). Zarządzanie inkluzywne. Przestrzeń festiwalu muzycznego a osoby nieheteronormatywne, praca licencjacka. Kraków: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Zawadzki Michał (2014). Nurt krytyczny w zarządzaniu. Kultura, edukacja, teoria. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20843976ZK.22.002.15868