Etatyzm w poglądach przedstawicieli "szkoły krakowskiej"

• Autorzy: Mateusz Półgrabia

Warianty tytułu

Statism in Views of the Representatives of "Cracow School"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentować poglądy przedstawicieli "szkoły krakowskiej" na zagadnienie etatyzmu. Dokonano próby zdefiniowania terminu "etatyzm" i ukazano jak pojęcie to było rozumiane przez ekonomistów krakowskich. W artykule przeanalizowano stosunek czołowych przedstawicieli środowiska krakowskiego do kwestii przedsiębiorstw państwowych oraz innych wybranych elementów polityki gospodarczej państwa związanych z jego ingerencją w gospodarkę. Przedstawiono krytykę rozbudowy sektora przedsiębiorstw państwowych, które krakowscy ekonomiści uznawali za nierentowne lub bardzo nisko Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentować poglądy przedstawicieli "szkoły krakowskiej" na zagadnienie etatyzmu. Dokonano próby zdefiniowania terminu "etatyzm" i ukazano jak pojęcie to było rozumiane przez ekonomistów krakowskich. W artykule przeanalizowano stosunek czołowych przedstawicieli środowiska krakowskiego do kwestii przedsiębiorstw państwowych oraz innych wybranych elementów polityki gospodarczej państwa związanych z jego ingerencją w gospodarkę. Przedstawiono krytykę rozbudowy sektora przedsiębiorstw państwowych, które krakowscy ekonomiści uznawali za nierentowne lub bardzo nisko rentowne. Ukazano także ich propozycje dla polskiej gospodarki w zakresie przeciwdziałania rozwojowi etatyzmu. (abstrakt oryginalny)

EN

This article aims at presenting views of the representatives of "Cracow school" on the issue of statism. An attempt has been made to define the term of "statism" and it has been presented how this term was understood by the Cracovian economists. The article discusses the attitude of leading representatives of the Cracovian milieu to the issue of state-owned enterprises and other selected elements of state's economic policy related to its intervention in the economy. There is a critique of expansion of the state-owned enterprises sector, which was considered by Cracovian economists to be unprofitable or not very profitable. Furthermore, their suggestions for Polish economy in terms of counteracting the development of statism are shown. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etatyzm; Przedsiębiorstwo państwowe; Liberalizm gospodarczy

EN

Statism; State enterprises; Laissez faire

• Czasopismo: Nauki Ekonomiczne
• Rocznik: 2022
• Tom: 35
• Strony: 245--262

Twórcy

autor

Mateusz Półgrabia

Bibliografia

• Czerwiński, M. (1996). Poglądy społeczno-ekonomiczne Ferdynanda Zweiga. Seria "Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach", nr 1583. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Duda, S. (1998/1999). Liberalizm a etatyzm - dyskusja o gospodarczej roli państwa w Polsce w okresie międzywojennym. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio H, Oeconomia, vol. XXXII/XXXIII.
• Dziewulski, K. (1981). Spór o etatyzm: Dyskusja wokół sektora państwowego w Polsce międzywojennej 1919-1939. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Heydel, A. (1929a). Dążności etatystyczne w Polsce, w: Dzieła zebrane, t. 2. A. Heydel. Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa, 2012.
• Heydel, A. (1929b). Gospodarcze granice liberalizmu i etatyzmu, w: Dzieła zebrane, t. 1. A. Heydel. Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa, 2012.
• Heydel, A. (1931). Czy i jak wprowadzić liberalizm ekonomiczny? w: Dzieła zebrane, t. 2. A. Heydel. Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa, 2012.
• Heydel, A. (1937). [Definicje pojęć ekonomicznych], w: Dzieła zebrane, t. 1. A. Heydel. Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa, 2012.
• Koryś, P. (2021). Etatyzm - ślepa uliczka. Warsaw Enterprise Institute. https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2021/01/Etatyzm-slepa-uliczka.pdf.
• Krzyżanowski, A. (1929). Przemówienie p. posła prof. Krzyżanowskiego, w: Zagadnienie etatyzmu w Polsce. Nakładem Banku Gospodarstwa Krajowego, Warszawa.
• Kwiatkowski, E. (1989). Dysproporcje. Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej. Czytelnik, Warszawa.
• Lityńska, A. (1992). Dzieje ekonomii akademickiej w Krakowie do czasów drugiej wojny światowej. Prace Komisji Historii Nauk Ekonomicznych Polska Akademia Nauk - Oddział w Krakowie, nr 15. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Lityńska, A. (2010). Krytyka etatyzmu w ujęciu ekonomistów Szkoły Krakowskiej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 844.
• Lulek, T. (1932). Przedsiębiorstwa państwowe, w: Etatyzm w Polsce. A. Heydel et al. Nakładem Towarzystwa Ekonomicznego, Kraków.
• Skorupska, U. (2016). Idee usunięte z księgozbioru: liberalizm gospodarczy ekonomistów szkoły krakowskiej. Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa.
• Uprzywilejowanie przedsiębiorstw państwowych (1939). Przegląd Gospodarczy, nr 9.
• Zagóra-Jonszta, U. (2019). Poglądy ekonomiczne przedstawicieli szkoły krakowskiej. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy (1/2019), nr 57. doi: 10.15584/nsawg.2019.1.17.
• Zweig, F. (1932). Jaki winien być kierunek interwencjonizmu państwowego? Monopol, czy obrona «fair play», w: Etatyzm w Polsce. A. Heydel et al. Nakładem Towarzystwa Ekonomicznego, Kraków.
• Zweig, F. (1936). Memoriał w sprawie działalności przedsiębiorstw państwowych. Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków.

Identyfikatory

DOI

10.19251/ne/2022.35(14)