Konstytucyjny obowiązek władz publicznych prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli - miejsce i rola gminy

• Autorzy: Hubert Izdebski

Warianty tytułu

The Constitutional Obligation of the Public Authorities to Pursue Policies that Are Conducive to Meeting the Housing Needs of the Citizens - the Place and Role of the Municipality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł poświęcony jest miejscu i roli gminy w wykonywaniu dyspozycji art. 75 ust. 1 Konstytucji RP, który nakłada na władze publiczne obowiązek prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli - w kontekście, dającego się zdekodować z tego przepisu, mimo że w nim niezadeklarowanego, prawa do mieszkania przysługującego, zgodnie ze standardami międzynarodowymi, każdemu, a nie tylko obywatelom. Analiza została przeprowadzona zgodnie z wyliczeniem w omawianym przepisie podstawowych kierunków działań władz publicznych: przeciwdziałania bezdomności, wspierania rozwoju budownictwa socjalnego oraz popierania działań obywateli zmierzających do uzyskania własnego mieszkania. Ustawodawstwo przyznaje gminom szczególne miejsce i określa ich wyjątkową rolę w każdym z tych kierunków; w ostatnim z nich wynika to również z dysponowania przez gminy istotnymi zadaniami i kompetencjami w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego. W zakończeniu zwrócona została uwaga na trudności w wykonywaniu przez gminy nałożonych na nie konstytucyjnie i ustawowo obowiązków. Wynikają one z chaotyczności i zmienności ustawodawstwa, mającego charakter punktowo-reaktywny, a nie kompleksowo-prospektywny, oraz z nadmiernego obciążenia gmin przy zmniejszaniu się ich dochodów w następstwie centralizacyjnych zadań rządu, który sam nie jest jednak w stanie efektywnie działać w kierunkach wyznaczonych w art. 75 ust. 1 Konstytucji, oraz obniżania podatków stanowiących istotne źródło dochodów gmin. (abstrakt oryginalny)

EN

This article is devoted to the place and role of the municipality in implementing the provision of Article 75, para. 1 of the Polish Constitution, which imposes the obligation on the public authorities to pursue a policy that is conducive to satisfying the housing needs of the citizens - in the context of the right to housing which can be decoded from this provision, despite not being declared in it, a right to which, according to international standards, everyone, not just citizens, is entitled. The analysis was conducted in accordance with the list in the provision in question of the basic directions in which the public authorities should act, namely counteracting homelessness, supporting the development of council housing and supporting the efforts made by the citizens to obtain their own housing. The legislation awards municipalities a special position and defines their unique role in each of these directions; in the last of these, this also arises from the municipalities having important planning and spatial development tasks and competences. It concludes by drawing attention to the difficulties of municipalities in discharging their obligations imposed on them by the Constitution and by statutes. They arise from the chaotic and volatile nature of the legislation, which is of a point/reactive rather than comprehensive/prospective nature, and from the excessive burden on the municipalities at a time when their revenues are declining as a consequence of the centralization of the tasks of the government, which itself, however, is unable to operate effectively in the directions set out in Article 75, para. 1 of the Constitution, and the reduction in taxes constituting an important source of income for the municipalities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja RP; Bezdomność; Mieszkania socjalne; Potrzeby mieszkaniowe

EN

RP Constitution; Homelessness; Council housing; Housing needs

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 7-8
• Strony: 169--182

Twórcy

autor

Hubert Izdebski

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

Bibliografia

• Bednarek M., Prawo do mieszkania w konstytucji i ustawodawstwie, Warszawa 2007.
• Cesarski M., Społeczna polityka mieszkaniowa w Europie - czy możliwa w społecznym paradygmacie wzrostu?, "Problemy Polityki Społecznej" 2017/36.
• Dębski M., Analiza "systemu" pomocy osobom bezdomnym w Polsce. Próba krytycznej syntezy [w:] Problem bezdomności w Polsce. Wybrane aspekty. Diagnoza zespołu badawczego działającego w ramach projektu "Gminny standard wychodzenia z bezdomności", red. M. Dębski, Gdańsk 2010.
• Florczak-Wątor M., Obowiązki ochronne państwa w świetle Konstytucji RP i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Kraków 2018.
• Główny Urząd Statystyczny, Gospodarstwa domowe i ich rodzaje. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Warszawa 2011.
• Jarosz-Żukowska S., Koncepcja "minimum prawa obywatelskiego" wyrażonego w normie programowej [w:] W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Trzcińskiemu, red. R. Balicki, M. Masternak-Kubiak, Warszawa 2012.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2, Komentarz. Art. 97-243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Mathey D., Mieszkalnictwo socjalne w Polsce, "Infos. Zagadnienia Społeczno-Gospodarcze" 2013/13.
• Moraczewska B., Bezdomność- definicja, problemy, rozwiązania obecne oraz historyczne odwołanie do ludzi luźnych, "Studia Gdańskie. Wizje i Rzeczywistość" 2013/10.
• Najwyższa Izba Kontroli, Fiasko programu Mieszkanie Plus, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/program-mieszkanie-plus.html (dostęp: 28.06.2022 r.).
• Nowak K., Krajowy i lokalny wymiar polityki mieszkaniowej, Warszawa-Kraków-Gdańsk 2021.
• Pattillo M., Housing: Commodity versus Right, "Annual Review of Sociology" 2013.
• Pindral A., Definicje i typologie bezdomności [w:] Problem bezdomności w Polsce. Wybrane aspekty. Diagnoza zespołu badawczego działającego w ramach projektu "Gminny standard wychodzenia z bezdomności", red. M. Dębski, Gdańsk 2010.
• Przymeński A., Pomoc mieszkaniowa dla zmarginalizowanych ekonomicznie gospodarstw domowych jako element systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce [w:] Polityka społeczna wobec problemu bezpieczeństwa socjalnego w dobie przeobrażeń społeczno-gospodarczych, red. W. Koczur, A. Rączasek, Katowice 2014.
• Sierpowska I., Socjalne aspekty ochrony prawa do mieszkania, "Studia Erasmiana Wratislaviensia" 2010/4.
• Sierpowska I., Sytuacja prawna osoby bezdomnej - aktywne czy pasywne formy wsparcia? [w:] Bezdomność - problemy prawne, innowacyjne rozwiązania, red. I. Lipowicz, Warszawa 2016.
• Wojtowicz W., Dodatkowe konsultacje do specustawy mieszkaniowej w praktyce, "Urbnews" z 4.06.2022 r., urbnews.pl/warszawa/dodatkowe-konsultacje-do-specustawy-mieszkaniowej-w-praktyce (dostęp: 28.06.2022 r.).
• Zalega T., Gospodarstwo domowe jako podmiot konsumpcji, "Studia i Materiały. Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego" 2007/1.