Materiały urzędowe a prawo dostępu do informacji publicznej w świetle polskiego prawa autorskiego i orzecznictwa sądów administracyjnych

• Autorzy: Marcin Grzybowski

Warianty tytułu

Official Materials and the right to Access Public Information in the Light of Polish Copyright Law and the Jurisprudence of Administrative Courts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pojęcie "materiału urzędowego", użyte w art. 4 pkt 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest unikalne, a zarazem bardzo niejednoznaczne. Nieomal od początku obowiązywania tej ustawy jest przedmiotem kontrowersji w doktrynie prawa autorskiego i w orzecznictwie sądów administracyjnych. W 1996 r. NSA w Krakowie zapoczątkował swym orzeczeniem serię kontrowersji wokół tego pojęcia. Przyjął, że materiał urzędowy pochodzi od urzędu (organu), pozostaje w związku ze sprawą urzędową bądź powstaje w jej rezultacie. Zaistnienie jednej z tych przesłanek stwarzało możliwość zakwalifikowania nośnika informacji jako materiału urzędowego, przy czym mogły to być nośniki niepochodzące od urzędu: przedstawione na zlecenie urzędu opinie biegłych, operaty szacunkowe, ekspertyzy i raporty biegłych rewidentów. Jakkolwiek w doktrynie prawa i w orzecznictwie sądów administracyjnych trwał spór, czy posiadają one cechy utworu, to uznanie za materiał urzędowy skutkowało wyłączeniem ich poza nawias ochrony prawnoautorskiej. Autor rozważa skutki tego wyłączenia dla dyspozytywności materiałów urzędowych jako źródeł informacji publicznej z punktu widzenia art. 61 ust. 1-2 Konstytucji RP oraz ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ustala, że materiały takie, o ile pozostają w dyspozycji organu administracji publicznej (lub sądu), są objęte powinnością udostępnienia w trybie dostępu do informacji publicznej. Powinność ta obejmuje informację publiczną znajdującą się na nośnikach informacji przedłożonych organom w toku prowadzonego postępowania, a także informację o działaniach samego organu (sądu) jako podmiotu publicznego. Autor wskazuje na konstytucyjne i ustawowe ograniczenia udostępniania informacji w trybie dostępu do informacji publicznej (wynikające z art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej). De lege ferenda proponuje zastąpienie materialnoprawnego określenia materiałów urzędowych bardziej jednoznacznym określeniem proceduralnym (materiału na użytek urzędowy) bądź wprowadzenie konstrukcji ograniczonego prawa dysponowania prawem autorskim na potrzeby postępowań urzędowych. Sygnalizuje potrzebę doprecyzowania regulacji ustawowego prawa do informacji publicznej pod kątem harmonii z art. 61 Konstytucji RP i z przepisami prawa autorskiego, przy wykorzystaniu dorobku orzecznictwa i doktryny.(abstrakt oryginalny)

EN

The notion of "official material" as used in Article 4 point 2 of the Act on Copyright and Related Rights is unique and at the same time very ambiguous. Almost from the very beginning of this Act being in force, it has been a subject of controversy in the doctrine of copyright and in the jurisprudence of administrative courts. In 1996 the Supreme Administrative Court in Cracow sparked a series of controversies around this concept with its ruling. The court adopted the position that official material originates from a public authority, is connected to an official case or arises as a result of such. According to the verdict, the occurrence of one of these premises made it possible to qualify the information carrier as official material, even if such carriers did not originate from a public authority: expert opinions, appraisal reports, opinions and reports of expert auditors commissioned by a public authority. Despite the dispute in the legal doctrine and the jurisprudence of administrative courts as to whether such materials met the criteria of a copyrighted work, their recognition as an official material resulted in their exclusion from the scope of copyright protection. The author considers the consequences of such exclusion for the availability of official materials as sources of public information from the point of view of Article 61 paragraph 1-2 of the Constitution of the Republic of Poland and the Act on Access to Public Information. He determines that such materials, as long as they remain at the disposal of the public administration body (or court), are subject to the obligation of disclosing information under the access to public information procedure. This obligation includes public information contained on information carriers submitted to authorities in the course of conducted proceedings, as well as information on the activities of the authority (court) itself as a public entity. The author points to constitutional and statutory limitations on disclosing information under the access to public information procedure (resulting from Article 5 of the Act on Access to Public Information). De lege ferenda, he proposes replacing the substantive legal definition of official materials with a more unambiguous procedural one ("materials for official use") or, alternatively, introducing a legal construct of limited right to use a copyrighted material for the purposes of official proceedings. The author indicates the need to clarify the provisions of the statutory right to public information in accordance with the provisions of Article 61 of the Constitution of the Republic of Poland and with copyright legislation, based on jurisprudence and legal doctrine.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dostęp do informacji; Prawo autorskie; Sąd administracyjny

EN

Access to information; Copyright law; Administrative court

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3
• Strony: 58--73

Twórcy

autor

Marcin Grzybowski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Barta J., Markiewicz R., Matlak A., Niewęgłowski A., Poźniak-Niedzielska M. [w:] System prawa prywatnego, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
• Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016.
• Bidziński M., Konstytucyjne prawo dostępu do informacji publicznej, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2014/4.
• Ferenc-Szydełko E. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2021.
• Gabler D., Opinia urzędowa w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, "Przegląd Legislacyjny" 2012/1.
• Górzyńska T., Prawo do informacji i zasada jawności administracyjnej, Kraków 1999.
• Jabłoński M., Wygoda K., Konstytucyjne uprawnienia jednostki w sferze informacyjnej [w:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003.
• Jasińska K., Glosa do Wyroku SN z dnia 27 lutego 2009 r., LEX 2009.
• Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznej w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002.
• Kalus S., Pozycja prawna uczestników rynku nieruchomości, Warszawa 2009.
• Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Lipiński A., Prawo powszechnego dostępu do informacji o środowisku, "Państwo i Prawo" 2001/9.
• Mucha M., Obowiązki administracji publicznej w sferze dostępu do informacji, Wrocław 2002.
• Niżnik-Mucha A., Glosa do Wyroku WSA w Gdańsku z dnia 21 lutego 2006 r. (Sygn. akt II SA/Gd 897/05), "Przegląd Sejmowy" 2008/1.
• Pinkalski Z., Granice ochrony prawnoautorskiej - glosa do Wyroku SN z 27.02.2009 r. (V CSK 337/08), "Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Prawa Własności Intelektualnej" 2010/109.
• Pinkalski Z., Wyłączenia spod ochrony prawnoautorskiej - art. 4 pr. aut. i pr. pokr., "Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Prawa Własności Intelektualnej" 2009/106.
• Sobczak J., Dostęp do informacji publicznej - zagadka i parawan, "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" 2008/1.
• Sokolewicz W. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 4, Warszawa 2005.
• Surówka A., Prawo dostępu do informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2013/3 (15).
• Szmyt A., W sprawie interpretacji art. 61 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., "Przegląd Sejmowy" 1999/6.
• Szyszka A., Uwagi o operacie szacunkowym w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, "Przegląd Prawa Publicznego" 2015/11.
• Wilkowska-Kołakowska D., Wycena nieruchomości. Operat szacunkowy. Rzeczoznawstwo majątkowe, Warszawa 2013.
• Winczorek P., Jawność ekspertyz, "Rzeczpospolita" z 16.11.2011 r.
• Wojnarska-Krajewska E., Charakter prawny opinii i ekspertyz sporządzanych na zlecenie Kancelarii Prezydenta RP w kontekście prawa autorskiego. Glosa do wyroku NSA z 27.1.2012 r. (I OSK 2130/11), "Państwo i Prawo" 2015/4.
• Zdunek A., Ograniczenie prawa do informacji publicznych w orzecznictwie sądów administracyjnych - wybrane zagadnienia, "Rocznik Administracji Publicznej" 2016/2.