Prawo do żywności z perspektywy Pierwszych Narodów

• Autorzy: Tomasz Srogosz

Warianty tytułu

The Right to Food from the Perspective of First Nations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zaproponowanie koncepcji kolektywnego prawa do żywności, która może okazać się istotnym narzędziem w zwalczaniu głodu i niedożywienia w skali globalnej. Umowy międzynarodowe, a w tym Pakty Praw Człowieka, pomijają prawa ludów tubylczych, odpowiadając indywidualistycznej, państwowocentrycznej, konsumpcjonistycznej i komercyjnej wizji prawa do żywności. Oparte na założeniach krytycznych studiów nad prawem podejście do oficjalnego dogmatu prawa do żywności (rozwijanego w ramach organów eksperckich i międzyrządowych w postaci Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ) pozwala na stwierdzenie, że ów dogmat posiada mniejszą legitymizację niż wynikające z praktyki ludów tubylczych kolektywne prawo do żywności (określone w Deklaracji z Atitlán). Dlatego też, nadal poruszając się w sferze oficjalnego, grocjańskiego porządku międzynarodowoprawnego, uznać należy, że zdefiniowane w artykule tubylcze prawo do żywności wchodzi w skład praw trzeciej generacji (obok indywidualistycznego prawa do żywności drugiej generacji), pozostając w ścisłym związku z prawami do samostanowienia i rozwoju. Jest rezultatem długotrwałej praktyki tychże ludów. Powyższa propozycja prawa do żywności trzeciej generacji nie została do tej pory zgłoszona w doktrynie prawa. Jej wartością jest możliwość rozwijania i badania koncepcji suwerenności żywnościowej, pozwalającej na skuteczniejszą walkę z głodem i niedożywieniem w skali globalnej w porównaniu z dotychczasowymi działaniami społeczności międzynarodowej.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to propose a concept of the collective right to food which may turn out to be essential in fighting hunger and malnutrition on a global scale. International agreements, including Pacts on Human Rights, overlook the rights of indigenous peoples by corresponding to the individualistic, state-centric, consumeristic and commercial vision of the right to food. An approach, which is based on the objectives of critical studies on law, to the official dogma of the right to food (developed within expert and intergovernmental bodies in the form of the UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights) allows for claiming that the dogma is less legitimized than the collective right to food (defined in the Declaration of Atitlán) resulting from the indigenous peoples' practice. This is why, remaining in the sphere of the official, Grotian international legal order, it should be acknowledged that the indigenous peoples' right to food defined in the article is a part of third-generation rights (next to the second-generation individualistic right to food) while remaining strictly connected to the right to self-determination and the right to development. It is a result of the long-term practice of those peoples. The above-mentioned proposal of the third-generation right to food has not been applied to the legal doctrine so far. Its value is the opportunity to develop and study the concept of food sovereignty that allows one to more effectively combat hunger and malnutrition on a global scale as compared to the previous actions of international communities.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywność; Prawa człowieka; Postkolonializm

EN

Food; Human rights; Postcolonialism

• Czasopismo: Krytyka Prawa
• Rocznik: 2022
• Numer: T. 14, Nr 1
• Strony: 226--246

Twórcy

autor

Tomasz Srogosz

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Bibliografia

• Algan B., Rethinking "Third Generation" Human Rights, "Ankara Law Review" 2004, 1.
• Anghie A., Imperialism, Sovereignty and the Making of International Law, Cambridge 2007.
• Anghie A., The Evolution of International Law: Colonial and Postcolonial Realities, "Third World Quarterly" 2006, 27(5).
• Balkin J.M., Being Just with Deconstruction, "Social & Legal Studies" 1994, 3.
• Beuchelt T.D., Virchow D., Food Sovereignty or the Human Right to Adequate Food: Which Concept Serves Better as International Development Policy for Global Hunger and Poverty Reduction?, "Agriculture and Human Values" 2012, 29.
• Błachut M., O końcu praw człowieka, [w:] M. Błachut (red.), Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Ponowoczesność, Wrocław 2007.
• Burns M., The "Natural" Law of Nations: Society and the Exclusion of First Nations as Subjects of International Law, [w:] I. Watson (red.), Indigenous Peoples as Subjects of International Law, Routledge 2018.
• Chimni B.S., International Law and World Order. A Critique of Contemporary Approaches, 2 wyd., Cambridge 2017.
• Chinkin Ch., Feminist Approaches to International Law: Reflections from Another Century, [w:] D. Buss, A. Manji (red.), International Law Modern Feminist Approaches, Oxford- Portland 2005.
• Grotius H., The Rights of War and Peace, Book I, red. R. Tuck, Indianapolis 2005.
• Herbst J., States and Power in Africa. Comparative Lessons in Authority and Control, Princeston- -New Jersey 2000.
• Korzycka M., Wojciechowski P., System prawa żywnościowego, Warszawa 2017.
• Kwaymullina A., Aboriginal Nations, the Australian Nation-State and Indigenous International Traditions, [w:] I. Watson (red.), Indigenous Peoples as Subjects of International Law, Routledge 2018.
• Mańko R., Łakomy J., W poszukiwaniu presupozycji ontologicznych krytycznej nauki o prawie, "Krytyka Prawa" 2018, 10(2).
• McNeil K., Sovereignty and Indigenous Peoples in North America, "University of California Davis Journal of International Law and Policy" 2016, 22.
• Menkes J., Spór o wartości: Ludy tubylcze v. stabilność, [w:] J. Menkes (red.), Prawo międzynarodowe. Księga pamiątkowa prof. Renaty Szafarz, Warszawa 2007.
• Mutua M.W., What is TWAIL?, "Proceedings of the ASIL Annual Meeting" 2000, 94.
• Newcomb S., Domination in Relation to Indigenous ("dominated") Peoples in International Law, [w:] I. Watson (red.), Indigenous Peoples as Subjects of International Law, Routledge 2018.
• Pruchniewicz K., Srogosz T., Od prawa do żywności do suwerenności żywnościowej: teoretycznoprawne i organizacyjne aspekty lokalnych systemów żywnościowych, "Studia Prawno -Ekonomiczne" 2021, 218.
• Skuczyński P., Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie, [w:] M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht (red.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, Łódź 2014.
• Srogosz T., Pierwsze Narody w prawie międzynarodowym - podmiot praw czy prawa?, "Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego" 2021, 19.
• Srogosz T., Międzynarodowe prawo żywnościowe, Warszawa 2020.
• Srogosz T., Podmiotowość prawnomiędzynarodowa w świetle Third World Approaches to International Law, [w:] E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes (red.), Podmiotowość prawnomiędzynarodowa i jej współczesne aspekty, Warszawa 2020.
• Starblanket T., Genocide: Kill the Indian in the Child, [w:] I. Watson (red.), Indigenous Peoples as Subjects of International Law, Routledge 2018.
• Szymańska M., Co może dać wykładni prawa poststrukturalizm?, "Acta Erasmiana" 2018, 16.
• Unger R.M., Ruch studiów krytycznych nad prawem, tłum. P. Maciejko, Warszawa 2005.
• Vitoria F., de, On the American Indians, [w:] A. Pagden, J. Lawrance (red.), Vitoria Political Writings, Cambridge 1991.
• Watson I. (red.), Indigenous Peoples as Subjects of International Law, Routledge 2018.
• Zajadło J., Historia powstania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka a współczesność, "Aequitas" 2013, 1.

Identyfikatory

DOI

10.7206/kp.2080-1084.517