Mit zimowych igrzysk olimpijskich w Sarajewie w bośniackiej pamięci zbiorowej

• Autorzy: Magdalena Rekść

Warianty tytułu

The Myth of the Winter Olympics in Sarajevo in Bosnian Collective Memory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

XIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie, które odbyły się od 8 do 19 lutego 1984 r., wciąż budzą nostalgiczne wspomnienia mieszkańców Bośni i Hercegowiny, a zwłaszcza mieszkańców stolicy. Choć był to schyłkowy moment trwania Jugosławii, władze komunistyczne włożyły wiele wysiłku w promowanie atmosfery "braterstwa i jedności". Wkrótce jednak wybuchła wojna, a powojenny kształt, jaki przybrało państwo bośniackie, spowodował permanentny kryzys polityczny, społeczny i gospodarczy. W rezultacie Serbowie, Chorwaci i Bośniacy nie mogą się zgodzić co do wspólnej historii i wspólnych bohaterów. Jednym z nielicznych miejsc wspólnych jest mit XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich, w związku z czym ówcześni idole sportu (Jure Franko, Katarina Witt, Jayne Torvill i Christopher Dean) mogliby wypełnić luki w prawie pustym bośniackim aparacie symbolicznym. (abstrakt oryginalny)

EN

The 14th Winter Olympics, held from February 8 to 19, 1984, still evoke nostalgic memories of the inhabitants of Bosnia and Herzegovina, especially its capital. Although it was Yugoslavia's declining moment, the communist authorities put much effort into promoting the atmosphere of "brotherhood and unity." However, soon after, the war broke out, and the post-war shape of the Bosnian state lead to the permanent political, social and economic crisis. As a result, Serbs, Croats and Bosniaks cannot agree about shared history and common heroes. One of the few crossing points is the myth of the 14th Winter Olympic Games: possibly these days sport idols (Jure Franko, Katarina Witt, Jayne Torvill and Christopher Dean) can fill the gaps in almost empty Bosnian symbolic apparatus. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sport; Olimpiada; Tożsamość narodowa

EN

Sport; Olympic Games; National identity

• Czasopismo: International Studies : Interdisciplinary Political and Cultural Journal
• Rocznik: 2021
• Tom: 27
• Numer: nr 1
• Strony: 173--191

Twórcy

autor

Magdalena Rekść

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. 30. godina ZOI: Bolero ponovo na sarajevskom ledu. Web. 24.03.2021. https://www.slobodnaevropa.org/a/godina-zoi-bolero-ponovo-na-sarajevskom-ledu/25263119.html
• 2. Atkin, R. "Olympics Offer a Helping Hand to Sarajevo's Children". The Christian Science Monitor 7.08.1992. Web. 1.04.2021. https://www.csmonitor.com/1992/0807/07122.html
• 3. Benson, L. Jugosławia. Histroia w zarysie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
• 4. Bikić, M. Katarina Witt ponovo u svom Sarajevu. Web. 1.04.2021. https://balkans.aljazeera.net/news/sports/2016/12/13/katarina-witt-ponovo-u-svom-sarajevu
• 5. Bosnia: Sarajevo a Candidate for Winter Olympics, Web. 2.04.2021. http://www.aparchive.com/metadata/youtube/40a34ec0ae492be4d7a0c65f020ff025.
• 6. Bosnian Band Aid - Help Bosnia Now. Web. 1.04.2021. https://www.youtube.com/watch?v=khqHfkuS-f8
• 7. Carabelli, G. The Divided City and the Grassroots: The (Un)making of Ethnic Divisions in Mostar. Singapore: Palgrave Macmillan, 2018. https://doi.org/10.1007/978-981-10-7778-4
• 8. Czerwiński, M. Chorwacja. Dzieje, kultura, idee. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2020.
• 9. Denti, D. Sorry for Srebrenica? Public Apologies and Genocide in the Western Balkans. Red. T. S. Andersen, B. Törnquist-Plewa. Disputed Memory: Emotions and Memory Politics in Central, Eastern and South-Eastern Europe. Berlin-Boston: Walter de Gruyter, 2016. https://doi.org/10.1515/9783110453539-004
• 10. Donia, R. J. Sarajevo: A Biography. Ann Arbor: The University of Michigan Press, 2006. https://doi.org/10.3998/mpub.189593
• 11. Eliade, M. Mity, sny, misteria. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1994.
• 12. Glaser, M., Ilić, M. The Design of Dissent, Expanded Edition: Greed, Nationalism, Alternative Facts, and the Resistance. Gloucester: Rockport Publishers, 2017.
• 13. Górczyński, M. Taniec, który zmienił świat sportu. Torvill i Dean podbili Sarajewo. Web. 25.03.2021. https://sportowefakty.wp.pl/pjongczang-2018/738103/taniec-ktory-zmienil-swiat-sportu-torvill-i-dean-podbili-sarajewo?nil=&src01=6a4c8
• 14. Grasso, J., Mallon, B., Heijmans, J. Historical Dictionary of the Olympic Movement. Lanham-Boulder-New York-London: Rowman & Littlefield, 2015.
• 15. Gucka, A. Wieloetniczność Sarajewa - rys historyczny. Red. P. Chmielewski, S. L. Szczesio, Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013. https://doi.org/10.18778/7525-969-8.20
• 16. Hadžimusić, A. Rođendan Olimpijskih igara u Sarajevu: Sjećanja na ‚84. Web. 25.06.2020. http://ba.n1info.com/Vijesti/a242394/Godisnjica-Olimpijade-u-Sarajevu.html
• 17. Hersh, P. Witt To Cap Return, Skating Night With Thoughts Of Sarajevo. Web. 1.04.2021. https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-1994-02-25-9402250121-story.html
• 18. Holmes, F. M. Julian Barnes. New York: Palgrave Macmillan, 2009. https://doi.org/10.1007/978-1-137-11105-0
• 19. Huseinović, S. Olimpijski duh još živi u Sarajevu. Web. 1.04.2021. https://www.dw.com/bs/olimpijski-duh-jo%C5%A1-%C5%BEivi-u-sarajevu/a-15726043
• 20. Huterer, D. Sarajevans Mourn Lost Legacy of 1984 Olympics Multimillion dollar investment in winter sports was wrecked in the war that followed. Web. 2.04.2021. https://iwpr.net/global-voices/sarajevans-mourn-lost-legacy-1984-olympics
• 21. Immamović, E. Zimske olimpijske igre, Sarajevo 1984. - 2010. Web. 2.04.2021. https://bihski.com/2008/08/25/zimske-olimpijske-igre-sarajevo-1984-2010/
• 22. Jeftic, A. Social Aspects of Memory: Stories of Victims and Perpetrators from Bosnia-Herzegovina. Abingdon-New York: Routledge, 2019. https://doi.org/10.4324/9781315222677
• 23. Jovanovic, Z. "The 1984 Sarajevo Winter Olympics and Identity Formation in Late Socialist Sarajevo". The International Journal of the History of Sport 34.9 (2017): 767-782. https://doi.org/10.1080/09523367.2017.1391224
• 24. Jović, D. Jugoslavija - država koja je odumrla. Uspon. Kriza i pad Četvrte Jugoslavije. Beograd: Samizdat B92, 2003.
• 25. Jure Franko 'Počasni građanin Sarajeva'. Web. 25.03.2021. https://www.slobodnaevropa.org/a/30866330.html
• 26. Jureka i dalje vole više od bureka. Web. 24.03.2021. https://balkans.aljazeera.net/teme/2014/1/31/jureka-i-dalje-vole-vise-od-bureka
• 27. Kobierecki, M. M. Sportowa Wojna Światowa. Implikacje polityczne międzynarodowej rywalizacji sportowej w okresie zimnej wojny. Łódź: Ibidem, 2017.
• 28. Kreševljaković, N. Sjećaš li se Barcelone? Web. 1.04.2021. https://balkans.aljazeera.net/blogs/2017/10/2/sjecas-li-se-barcelone
• 29. Król, M. Wstęp do wydania polskiego. M. Halbwachs. Społeczne ramy pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
• 30. Krysieniel, K. W cieniu Dayton. Bośnia i Hercegowina między etnokracją i demokracją konsocjonalną. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012.
• 31. Malinowski, B. Szkice z teorii kultury. Warszawa: Książka i Wiedza, 1958.
• 32. Marković, G. Bosanskohercegovački federalizam. Beograd-Sarajevo: Službeni glasnik-University Press, 2012.
• 33. Moll, N. "An Integrative Symbol for a Divided Country? Commemorating the 1984 Sarajevo Winter Olympics in Bosnia and Herzegovina from the 1992-1995 War until Today". Croatian Political Science Review 51.5 (2014): 127-156.
• 34. Mønnesland, S. National Symbols in Multinational States. The Yugoslav Case. Oslo: Sypress Forlag, 2013.
• 35. Na Olimpijskim Szlaku 1984 - Sarajewo i Los Angeles. Warszawa: Sport i Turystyka, 1987.
• 36. Naša tema / Olimpijske igre u Sarajevu 2030. godine? Evo šta treba uraditi da se to dogodi. Web. 2.04.2021. https://radiosarajevo.ba/metromahala/teme/olimpijske-igre-u-sarajevu-2030-godine-evo-sta-treba-uraditi-da-se-to-dogodi/363719
• 37. Nowak, J. Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Nomos, 2011.
• 38. Pedrotty, K. M. Yugoslav Unity and Olympic Ideology at the 1984 Sarajevo Winter Olympic Games. Red. H. Grandits, K. Taylor. Yugoslavia's Sunny Side. A History of Tourism in Socialism (1950s-1980s). Budapest-New York: Central European University Press, 2010.
• 39. Perica, V. Balkanski idoli, t.1, Religija i nacionalizam u jugoslovenskim državama. Beograd: Biblioteka XX vek, 2006.
• 40. Perica, V. Generacije protiv nacija. Postjugoslavenski diskursi heroizma. Red. V. Perica, M. Velikonja. Nebeska Jugoslavija. Interakcije političkih mitova i pop-kulture. Beograd: Biblioteka XX vek, 2012.
• 41. Pocasni gradjani Sarajeva. Web. 1.04.2021. http://www.aimpress.ch/dyn/pubs/archive/data/199706/70630-018-pubs-sar.htm
• 42. Počasni građani Sarajeva za 2008. Godinu. Web. 01.04.2021. https://www.sarajevo.ba/bs/article/1148/pocasni-gradani-grada-sarajeva-za-2008-godinu
• 43. Počasni građani Sarajeva za 2015. Godinu. Web. 1.04.2021. https://www.sarajevo.ba/hr/article/1170/pocasni-gradani-grada-sarajeva-za-2015-godinu
• 44. Pomykalska B., Pomykalski P. Jugosławia. Rozsypana układanka. Kraków: Bezdroża, 2017.
• 45. Radoš, M. Vučko, Sarajevo, Jugoslavija: "We do our best, Allah do the rest". Web. 23.11.2020. https://www.index.hr/magazin/clanak/vucko-sarajevo-jugoslavija-we-do-our-best-allah-do-the-rest/2062463.aspx
• 46. Ready, A. Julian Barnes, "Poczucie kresu". Web. 9.05.2020. https://www.dwutygodnik.com/artykul/3568-julian-barnes-poczucie-kresu.html
• 47. Sandić-Hadžihasanović, G. Sjećanja na Olimpijadu u Sarajevu: Svi živjeli kao jedan. Web. 30.03.2021. https://www.slobodnaevropa.org/a/sjecanja-na-olimpijadu-u-sarajevu-jos-su-ziva/24896872.html
• 48. Samanaranch Speech Transcript. Web. 1.04.2021. https://s3.amazonaws.com/berkley-center/940212SamaranchSpeechTranscript.pdf
• 49. Selimović, N. Sarajevo i Barcelona jačaju prijateljske veze. Web. 1.04.2021. https://ba.n1info.com/vijesti/a201303-sarajevo-i-barcelona-jacaju-prijateljske-veze
• 50. Sokolović, A. Katarina Witt ponovo u BiH: Volim doći u Sarajevo. Dvostruka olimpijska prvakinja u umjetničkom klizanju posjetila Olimpijski komitet BiH. Web. 1.04.2021. https://sport.avaz.ba/sport/267308/katarina-witt-ponovo-u-bih-volim-doci-u-sarajevo
• 51. Spahović, V. Bolero u Zetri, na mjestu životnog trijumfa. Web. 24.03.2021. https://balkans.aljazeera.net/teme/2014/2/10/bolero-u-zetri-na-mjestu-zivotnog-trijumfa
• 52. Szczesio, S. L. "Między Wschodem a Zachodem- Jugosławia pod rządami Tity". Wiadomości Historyczne 3 (2019): 26-29.
• 53. Szczesio, S. L. "Od śmierci Tity do rozpadu Jugosławii - dezintegracja federacji jugosłowiańskiej (1980-1992)". Wiadomości Historyczne 3 (2020): 37241.
• 54. Szczesio, S. L. Relacje amerykańsko-jugosłowiańskie w latach osiemdziesiątych XX w. - zarys problemu. Red. E. Kowalczyk, L. Ladorucka, W. Marcniak, B. Szubtarska, J. Żelazko. Wokół spraw trudnych, bolesnych i zapomnianych. Studia i szkice. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.
• 55. ŠTA JE NAMA BARCELONA?: Da su se žrtvama terorizma u Barceloni poklonile samo Sarajlije kojima je taj grad napravio stanove, Titova ulica bi bila krcata!. Web. 1.04.2021. https://www.slobodna-bosna.ba/vijest/58537/sta_je_nama_barcelona_da_su_se_zrtvama_terorizma_u_barceloni_poklonile_samo_sarajlije_kojima_je_taj_grad_napravio_stanove_titova_ulica_bi_bila_krcata.html
• 56. The Lillehammer-Sarajevo Connection That Helps Promote Peace. Web. 01.04.2021 https://www.olympic.org/news/olympic-legacy/lillehammer-1994/the-lillehammer-sarajevo-connection-that-helps-promote-peace
• 57. Todorović, D. Tito-lov-politika - Tito u lovu, lov u politici. Beograd: Službeni glasnik, 2011.
• 58. Torvill and Dean recreate Olympic routine in Sarajevo. Web. 24.03.2021. https://www.bbc.com/news/world-europe-26180407
• 59. "Volimo Jureka više od bureka". Web. 1.04.2021. https://sportskasecanja.com/volimo-jureka-vise-od-bureka/
• 60. Vuic, J. The Sarajevo Olympics: A History of the 1984 Winter Games. Amherst-Boston: University of Massachusetts Press, 2015.
• 61. WINTER OLYMPICS; Lillehammer Has the War in Sarajevo on Its Mind. Web. 1.04.2021. https://www.nytimes.com/1994/02/08/sports/winter-olympics-lillehammer-has-the-war-in-sarajevo-on-its-mind.html
• 62. Wojna i sport. Od Sarajewa do Doniecka. Web. 25.03.2021. https://kierunekbalkany.wordpress.com/2015/02/13/wojna-i-sport-od-sarajewa-do-doniecka/
• 63. Wollentz, G., Barisic, M., Sammar, N. "Youth Activism and Dignity in Post-War Mostar - Envisioning a Shared Future Through Heritage". Space and Polity 23.2 (2019): 197-215. https://doi.org/10.1080/13562576.2019.1635443
• 64. Zacharias, M. J. Komunizm, federacja, nacjonalizmy: system władzy w Jugosławii 1943-1991: powstanie, przekształcenia, rozkład. Warszawa: Neriton, 2004.
• 65. Zimske olimpijske igre 2030. godine bi se mogle vratiti u Sarajevo. Web. 2.04.2021. https://www.klix.ba/sport/zimske-olimpijske-igre-2030-godine-bi-se-mogle-vratiti-u-sarajevo/200111059

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/1641-4233.27.11