Ambidexterity w polskiej terminologii z zakresu zarządzania

• Autorzy: Renata Krzewska

Warianty tytułu

Ambidexterity in Polish scientific literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W polskiej literaturze, w naukach o zarządzaniu istnieje wiele tłumaczeń angielskiego pojęcia ambidexterity. Niektórzy autorzy stosują termin oburęczność, inni wszechstronność, obustronność, dualność czy bipolarność. Pozostawiana jest także nazwa w angielskim brzmieniu. Celem artykułu jest porównanie odwzorowania głównych wymiarów ambidexterity w stosowanych w języku polskim terminach. Metodyka została podzielona na dwie fazy. W fazie pierwszej dokonano podsumowania sposobów definiowania ambidexterity i jego kluczowych wymiarów na podstawie artykułów o liczbie cytowań powyżej 500 według bazy Web of Science w latach 1991-2021. W fazie drugiej z polskiej literatury naukowej wyodrębniono stosowane terminy, ich zastosowania w naukach o zarządzaniu, kontekst użycia, znaczenia lingwistyczne i możliwości interpretacyjne. Następnie porównano oddanie wyznaczonych w fazie pierwszej wymiarów zjawiska w pojęciach zanalizowanych językowo w fazie drugiej. Wykazano, że poszczególne tłumaczenia nie mają związku z konkretnymi dyscyplinami nauk o zarządzaniu, różne nazwy pojawiają się w tych samych dziedzinach. Żadna z nazw nie jest tak wieloznaczna jak angielski termin ambidexterity określający używanie obu rąk z jednakową łatwością, zwinność i żonglowanie pomiędzy paradoksalną i konfliktogenną naturą eksploatacji (doskonalenia bieżących kompetencji) i eksploracji (adaptacji do zmieniającego się otoczenia i technologii). Pojęcia bipolarność/dwubiegunowość i oburęczność są najbliższe odwzorowania natury łączenia obu tych obszarów(abstrakt oryginalny)

EN

There are many translations of the term ambidexterity in Polish scientific literature. Some authors refer to this form of management as organisational two-handedness, universality, bilaterality, duality or bipolarity, while others leave the English name. The aim of the article is to compare theories of the phenomenon based on systematic literature review and linguistic meanings of Polish terms(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nauki o zarządzaniu; Zarządzanie strategiczne; Twórczość organizacyjna; Dwubiegunowość

EN

Management sciences; Strategic management; Organizational creativity; Bipolarity

• Czasopismo: e-mentor
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3
• Strony: 32--42

Twórcy

autor

Renata Krzewska

Bibliografia

• Abramowicz, Z. (red.). (1958-65). Słownik grecko-polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Adler, P. S., Goldoftas, B. Levine, D. I. (1999). Flexibility versus efficiency? A case study of model changeovers in the Toyota production system. "Organizational Science", 10(1), 43-68. https://doi.org/10.1287/orsc.10.1.43
• Andriopoulos, C. Lewis, W. M. (2010). Managing innovation paradoxes: Ambidexterity lessons from leading product design companies. "Long Range Planning", 43(1), 104-122. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2009.08.003
• Bełz, G. (2014). Organizational ambidexterity w strategii konkurencyjności przedsiębiorstwa. W R. Krupski (red.), Zarządzanie strategiczne. Rozwój koncepcji i metod. "Prace Naukowe Wałbrzyskiej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości", 27(2), 257-266. http://www.pracenaukowe.wwszip.pl/prace/prace-naukowe-27.pdf
• Birkinshaw, J. Gibson, C. (2004). Building ambidexterity into an organization. "Mit Sloan Management Review", 45(4), 46-56. https://sloanreview.mit.edu/media-download/2994/building-ambidexterity-into-an-organization
• Bratnicka-Myśliwiec, K. (2017). Twórczość w przedsiębiorstwie. Perspektywa obustronności organizacyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Cao, Q., Gedajlovic, E. Zhang, H. (2009). Unpacking organizational ambidexterity: Dimensions, contingencies, and synergistic effects. "Organizational Science", 20(4), 781-796. https://doi.org/10.1287/orsc.1090.0426
• Czakon, W. (2012). Równowaga a wzrost - relacja odwróconego U w naukach o zarządzaniu. "Przegląd Organizacji", 10(873), 7-10. https://doi.org/10.33141/po.2012.10.02
• Gibson, C. B. i Birkingshaw, J. (2004). The antecendents, consequences, and mediating role of organizational ambidexterity. "The Academy of Management Journal", 2(47), 209-226. https://www.jstor.org/stable/20159573
• Gupta, A. K., Smith, K. G. Shalley, Ch. E. (2006). The interpalay between exploration and exploitation. "The Academy of Management Journal", 49(4), 693-706. https://doi.org/10.5465/amj.2006.22083026
• Hair, J. F., Sarstedt, M., Pieper, T. M. Ringle, Ch. M. (2012). The use of partial least squares structural equation modeling in strategic management research: A review of past practices and recommendation for future applications. "Long Range Planning", 45(5/6), 320-340. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2012.09.008
• He, Z-L.. Wong, P-K. (2004). Exploration vs. exploitation: an empirical test of the ambidexterity hypothesis. "Organizational Science", 4(15), 481-494. https://doi.org/10.1287/orsc.1040.0078
• Jansen, J. (2005). Ambidextrous organizations. A multiple-level study of absorplive capacity, exploratary and exploitative innovation, and performance. Erasmus Research Institute of Management.
• Kowalczyk, M. (2016). The support of decision processes with business intelligence and analytics insights on the roles of ambidexterity, information processing and advice. Springer Vieweg.
• Kulikowska-Pawlak, M., Bratnicka-Myśliwiec, K. Ingram, T. (2018). O źródłach przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa raz jeszcze. Politykowanie organizacyjne i obustronność organizacyjna. "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", t. XIX, zeszyt 6, cz. II, 9-21. http://piz.san.edu.pl/docs/e-XIX-6-2.pdf
• Lavie, D., Stettner, U. Tushman, M. L. (2010). Exploration and exploitation within and across organizations. "The Academy of Management Annals", 4(1), 109-155. https://doi.org/10.1080/19416521003691287
• Lis, A., Józefowicz, B., Tomanek, M. Gulak-Lipka, P. (2018). The concept of the ambidextrous organization: systematic literature review." International Journal of Contemporary Management", 17(1), 77-97. https://doi.org/10.4467/24498939IJCM.18.005.8384
• Lubatkin, M. H., Simsek, Z., Ling, Y. Veiga, J. F. (2006). Ambidexterity and performance in small to medium-sized firms: the pivotal role of tom management team behavioral integration. "Journal of Management", 32(5), 646-672. https://doi.org/10.1177/0149206306290712
• Maier, J. (2015). The ambidextrous organization. Exploring the new while exploring the now. Palgrave Macmillan.
• March, J. G. (1991). Exploration and exploitation of organizational learning, "Organizational Science", 2(1), 71-87. https://doi.org/10.1287/orsc.2.1.71
• Michna, A. (2005). Organizacja bipolarna - równoczesność strategii eksploatacyjnej i eksploracyjnej. W: B. Godziszewski, M. Haffer M. J. Stankiewicz (red.), Wiedza jako czynnik międzynarodowej konkurencyjności w gospodarce (s. 409-419). TNOiK.
• Michna, A. (2007). Wpływ organizacyjnego uczenia się na efektywność funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw. Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania, Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem i Organizacji Produkcji. https://bit.ly/3j8VfTJ
• O'Reilly, C. A. Tushman, M. L. (2007). Ambidexterity as a dynamic capability: Resolving the innovator's dilemma. Research in Organizational Behavior (working paper), 1-62. https://www.hbs.edu/ris/Publication%20Files/07-088.pdf
• O'Reilly, C. A. Tushman, M. L. (2013). Organizational ambidexterity: past, present and future "Academy of Management Perspectives "(in press), 27(4), 1-30. https://www.jstor.org/stable/43822033
• Popadić, M. Milohnić, I. (2016). Structure of the organizational ambidexterity field: qualitative literature review, article co-citation analysis, and science mapping. Inforatol, 49(1-2), 47-60. https://hrcak.srce.hr/file/238660
• Radomska, J. Silva, S. (2018). The balance between formal and informal managerial practices - managing ambidexterity in creative industries. "Polish Journal of Management Studies", 18(2), 259-271. https:/doi.org/10.17512/pjms.2018.18.2.21
• Raisch, S. Birkinshaw, J. (2008). Organizational ambidexterity, antecendents, outcomes and moderators. "Journal of Management", 34(3), 375-409. https://doi.org/10.1177/0149206308316058
• Raisch, S., Birkinshaw, J., Probst, G. Tushman, M. L. (2009). Organizational ambidexterity: Balancing exploitation and exploration for sustained performance. "Organization Science", 20(4), 685-695. https://doi.org/10.1287/orsc.1090.0428
• Seuring, S. Gold, S. (2012). Conducting content-analysis based literature reviews in supply chain management. "Supply Chain Management", 17(5), 544-555. https://doi.org/10.1108/13598541211258609
• Simsek, Z., Heavy, C., Veiga, J. F. Souder, D. (2009). A typology for aligning organizational ambidexterity's conceptualizations, antecedents and outcomes. "Journal of Management Studies", 46(5), 864-894. https://doi.org/10.1111/j.1467-6486.2009.00841.x
• Smith, W. K.i Lewis, M. W. (2011). Toward a theory of paradox: a dynamic equilibrium model of organizing. "Academy of Management Review", 36(2), 381-403. https://doi.org/10.5465/amr.2009.0223
• Sobol, E. (red.). (1996). Podręczny słownik języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sońta-Drączkowska, E. (2018). Zarządzanie portfelem projektów w kontekście teorii zarzadzania strategicznego." Studia i Prace. Kolegium Zarządzania i Finansów", 159, 127-148. https://bit.ly/3tmVC2N
• Sońta-Drączkowska, E. Wyrozębski, P. (2019). Kreatywność w zarządzaniu projektami - sprzeczność czy konieczność? "Studia i Prace. Kolegium Zarządzania i Finansów", 162, 39-53. https://doi.org/10.33119/SIP.2018.162.3
• Suszyński, C. (2012). Zarządzanie zmianami - wyzwania ambidextrous organization (zarys problematyki). W: A. Barabasz i G. Bełz (red.), Systemy i procesy zmian w zarządzaniu. Refleksje nad teraźniejszością i wyzwaniami przyszłości (s. 137-145). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Tushman, M. L. O'Reilly, C. A. (1996). Ambidextrous organizations: Managing evolutionary and revolutionary change. "California Management Review", 38(4), 8-29. https://doi.org/10.2307/41165852
• Urbanowska-Sojkin, E. (2016). Paradoksy w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwami. "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 420, 363-375. https://www.dbc.wroc.pl/Content/32292/Urbanowska-Sojkin_Paradoksy_w_Zarzadzaniu_Strategicznym_Przedsiebiorstwami_2016.pdf
• Webster's Encyclopedic Dictionary. (1988). Ambidexterity. W The New Lexicon Webster's Encyclopedic Dictionary of The English Language (s. 28). Lexicon Publications Inc.
• Zabiegalski, E. (2019). The rise of the ambidexterious organization. The secret revolution happening right under your nose. Business Research Consulting.
• Zakrzewska-Bielawska, A. (2016a). Ambidexterity - światowe trendy eksploracji w naukach o zarządzaniu." Przegląd Organizacji", 1, 16-23, https://doi.org/10.33141/po.2016.01.03
• Zakrzewska-Bielawska, A. (2016b). Paradoks eksploracji i eksploatacji - ambidexterity w zarządzaniu strategicznym. "Prace Naukowe UE we Wrocławiu", 420, 435-449. https://doi.org/10.15611/pn.2016.420.37
• Zakrzewska-Bielawska, A. (2017). Ambidexterity jako zdolność dynamiczna w odpowiedzi na niepewność otoczenia. "Studia Oeconomica Posnaniensia", 5(9), 174-19

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.15219/em95.1571