Góralszczyzna na sprzedaż - o autentyfikacji przestrzeni turystycznych na Podhalu

• Autorzy: Maria Małanicz-Przybylska

Warianty tytułu

Góraleness for Sale - on the Authentication of the Tourist Space in Podhale Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podhale to jeden z najtłumniej odwiedzanych przez turystów regionów Polski. Goście przyjeżdżają tam już od XIX wieku, a gospodarze bacznie im się przyglądają i starają się wychodzić naprzeciw zakładanym oczekiwaniom turystów, dostosowując do nich lokalną infrastrukturę, obiekty sportowe, bazę noclegową, gastronomiczną itd. Część tych zabiegów w sposób jednoznaczny sięga do zasobów "góralszczyzny". Celowe kreowanie przestrzeni turystycznych [MacCannell 2002] nosi znamiona działań o charakterze autentyfikacyjnym [Cohen, Cohen 2012], które opierają się przede wszystkim na gorącym pojmowaniu autentyczności [Selwyn 1996]. Turystyczne zarządzenie "kulturą góralską" ma nie tylko ekonomiczny wymiar, staje się ono zarazem elementem odgrywania własnej tożsamości, co jest doskonałym przykładem aktywnego wytwarzania dziedzictwa [Harrison 2013]. Na podstawie materiałów z etnograficznych badań terenowych prowadzonych na Podhalu w latach 2011-2016 i od 2021 do teraz, odwołując się do trzech wybranych przykładów kreowania przestrzeni góralskiej dla turystów, staram się pokazać, jak ów proces wytwarzania dziedzictwa działa. (abstrakt oryginalny)

EN

Podhale region is one of the most visited touristic destinations in Poland. Guests have been coming there since the 19th Century, while hosts have been watching them carefully and trying to meet assumed expectations. Highlanders try to fit to these expectations the local infrastructure, sport facilities, accommodation and gastronomic bases. Part of these undertakings clearly draws from local heritage recourses. Intentional creations of tourist space [MacCannell 2002] can be seen as proces of authentification [Cohen, Cohen 2012], which is based on hot understanding of authenticity [Selwyn 1996]. Tourist management of local culture has not only the economic meaning. Rather it becomes part of the performance of own social identity. In my opinion it is an ideal example of active heritage production [Harrison 2013]. In this article I present three chosen case studies from my ethnographic fieldwork research led from 2011 till now. Analysing them I try to explain how the process of producing heritage works. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Dziedzictwo kulturowe; Region; Region turystyczny

EN

Tourism; Cultural heritage; Region; Tourist region

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3 Dziedzictwo niematerialne a turystyka
• Strony: 49--71

Twórcy

autor

Maria Małanicz-Przybylska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Arsoba B., 2004, Tytus Chałubiński i Zakopiański Ślub Jego Potomków, "Niedziela", nr 51, http://www.niedziela.pl/artykul/35966/nd/Tytus-Chalubinski-i-Zakopianski-Slub-Jego, [29.06.2022]
• 2. Ashworth G. J., 2002, Paradygmaty i paradoksy planowania przeszłości [w:] Europa Środkowa - nowy wymiar dziedzictwa, pod red. J. Purchli, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
• 3. Bendix R., 1997, In Search Of Authenticity: The Formation Of Folklore Studies, University Of Wisconsin Press, Wisconsin
• 4. Bendix R., 2021, Life Itself An Essay On The Sensory And The (Potential) End Of Heritage Making, "Traditiones" 50/1, s. 43-51
• 5. Bloch N., 2021, Encounters across Difference. Tourism and Overcoming Subalternity in India, Lexington Books, London
• 6. Ceklarz K., 2018, Góralszczyzna na sprzedaż: komercjalizacja tradycji widoczna w krajobrazie Podhala, "Małopolska" t. XX, s. 227-243
• 7. Clifford J., 2004, Praktyki przestrzenne: badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące antropologii, przeł. S. Sikora [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, WUW, Warszawa, s. 139-179
• 8. Cohen E., Cohen S. A., 2012, Authentication: Hot and Cool, "Annals of Tourism Research", 39 (3), s. 1295-1314
• 9. Cooley T., 2005, Making Music in the Polish Tatras, Indiana University Press, Blumington-Indianapolis
• 10. Długołęcka L., Pinkwart M., 1992, Muzyka i Tatry, Kraj, Warszawa-Kraków
• 11. Geertz C., 1998. Deep hanging out, "The New York review of books", nr 45 (16), s. 69-72
• 12. Harrison R., 2013, Heritage as social action [in:] Heritage: Critical Approaches, Routledge, Londyn, s. 240-276
• 13. Hastrup K., 2006, O ugruntowywaniu się światów - podstawy empiryczne antropologii, przeł. M. Bucholc [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, WUW, Warszawa, s. 87-99
• 14. Ingold T., Kurttila T., 2000, Perceiving the Environment in Finnish Lapland, "Body and Society", nr 6 (34), s. 183-196
• 15. Jackson M. 1998, Minima Ethnographica: Intersubjectivity and the Anthropological Project, University of Chicago Press, Chicago
• 16. Kirshenblatt-Gimblett B., 2011, Od etnologii do dziedzictwa. Rola muzeum, "Etnografia Nowa", nr 3, s. 125-136
• 17. Klekot E., 2009, Zwiedzający w muzeum: strategie, taktyki i kategoria autentyczności, "Etnografia Nowa", nr 1, s. 97-102
• 18. Klimut U., 2014, Pojęcie tradycji w narracjach o pasterstwie na Podhalu [w:] Co słychać na Podhalu, red. Maria Małanicz-Przybylska, WUW, Warszawa, s. 42-80
• 19. Korduba P., 2013, Ludowość na sprzedaż, Bęc Zmiana, Warszawa
• 20. Kroh A., 2002, Tatry i Podhale, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław
• 21. Krzyżanowski T., 2006, Przepraszam, czy tu jeszcze grają?, "Tatry", nr 4 (18), s. 50-52
• 22. MacCannell D., 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, przeł. E. Klekot, A. Wieczorkiewicz, Spectrum, Warszawa
• 23. Malewska-Szałygin A., 2008, Wyobrażenia o państwie i władzy we wsiach nowotarskich 1999-2005, DiG, Warszawa
• 24. Małanicz-Przybylska M., 2017, Między dźwiękami Skalnego Podhala. Współczesna góralszczyzna, WUW, Warszawa
• 25. Mathews G., 2005, Supermarket kultury, przeł. E. Klekot, PIW, Warszawa
• 26. Ptak J., 2010, Tytus Chałubiński - "Król Tatr", https://www.jacekptak.com.pl/chalubinski.html [29.06.2022]
• 27. Radziszewska J., 2009, Biblioteka opowieści. Wizerunki górali tatrzańskich w piśmiennictwie polskim XIX wieku, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• 28. Rakowski T., 2021, Teren, wspólnota, etyka: w poszukiwaniu "właściwej" drogi w terenowych badaniach antropologicznych, "Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia" nr 7, s. 253-264
• 29. Selwyn T., 1996, The Tourist Image: Myths and Myth Making in Tourism, ohn Wiley & Sons Ltd, Chichester
• 30. Smith L., 2006, Uses of Heritage, Taylor & Francis Ltd., Londyn-Nowy Jork
• 31. Storey J., 2003, Muzyka popularna [w:] Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Teorie i metody, przeł. J. Barański, WUJ, Kraków, s. 89-107
• 32. Urry J., 2007, Spojrzenie turysty, przeł. A. Szulżycka, PWN, Warszawa
• 33. Wieczorkiewicz A., 2008, Apetyt turysty: o doświadczaniu świata w podróży, Universitas, Kraków