System wynagradzania nauczycieli w Polsce - skutki dla lokalnych budżetów

• Autorzy: Alicja Sekuła , Joanna Nucińska

Warianty tytułu

Teachers' Remuneration System in Poland - the Consequences for Local Budgets

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza znaczenia wydatków budżetowych na wynagrodzenia nauczycieli ponoszonych na poziomie lokalnym w Polsce oraz czynników oddziałujących na te wydatki. W pracy przedstawiono rozwiązania według stanu prawnego na dzień 15 marca 2022 r., natomiast zakres analiz empirycznych dotyczy lat: od 2004 r., tj. od wejścia w życie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego1, do 2020 r., co wynika z dostępności danych budżetowych2. Niekiedy, ze względu na długi okres badawczy i w przypadku stabilnego poziomu danych, dla większej czytelności zaprezentowano informacje dla co trzeciego oraz dla ostatniego roku. Zakres przestrzenny badań obejmuje całą Polskę, choć niekiedy posłużono się analizą przypadku (Lublin) ze względu na brak danych dla całego państwa. Zakres podmiotowy analizy dotyczy jednostek samorządu lokalnego. Zgodnie ze statystyką Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i Ministerstwa Finansów (MF) wydzielono ich trzy grupy: gminy, powiaty oraz miasta na prawach powiatu (dalej: m.n.p.p.).(fragment tekstu)

EN

The paper investigates the issue of teachers' remuneration system in Poland. The first section presents education as a public task of Polish municipalities, powiats and voivodeships, as well as cities with powiat status that fulfil the responsibilities of both communes and powiats. The next part discusses the criteria (especially those concerning teachers) for dividing the educational part of the general subsidy from the state budget among local government units. The following section covers the principles by which teachers' salaries are calculated. The empirical part of the article presents the structure and dynamics of educational expenditure on salaries in the years 2004-2020 and compares its amount with the educational part of the subsidy. Then the difference between the minimum and average salaries of teachers is analysed. The last part is a case study showing the impact of teachers' salaries on expenditure in Lublin's budget.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nauczyciele; Finansowanie oświaty

EN

Teachers; Financing of education system

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 2 (70) Szkolnictwo podstawowe i średnie w Polsce
• Strony: 49--70

Twórcy

autor

Alicja Sekuła

• Politechnika Gdańska

autor

Joanna Nucińska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Bibliografia

• Dzhurylo A., Educational Reform in the EU Countries and Ukraine: Historical Background, Current Issues and Future Prospects, "Studies in Comparative Education" 2018, nr 2, https://doi.org/10.31499/2306-5532.2.2018.153407.
• Eurydice, European Commission, Organisation of the Education System and of its Structure, https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/organisation-education-system-and-its-structure-56_en.
• Finansowanie oświaty, red. M. Herbst, Wydawnictwo ICM, Warszawa 2012.
• Gnacik D., Zarządzanie finansami placówki oświatowej. Przewodnik dla dyrektorów szkół, Presscom, Wrocław 2017.
• Klawenek A., Analiza lokalnych regulaminów płacowych nauczycieli, Wydawnictwo ICM, Warszawa 2012.
• Lee J., The Human Right to Education: Definition, Research and Annotated Bibliography, "Emory International Law Review" 2020, t. 34, nr 3.
• Lindblad S. et al., School Lockdown? Comparative Analyses of Responses to the COVID-19 Pandemic in European Countries, "European Educational Research Journal" 2021, t. 20, nr 5, https://doi.org/10.1177/14749041211041237.
• Nucińska J., Źródła finansowania zadań oświatowych JST w latach 2012-2016 ze szczególnym uwzględnieniem miast na prawach powiatu, "Studia BAS" 2017, nr 4(52) [Finansowanie zadań publicznych w Polsce, red. P. Russel].
• Prywatne i publiczne wydatki na oświatę. Raport jubileuszowy, red. A. Kopańska, U. Sztanderska, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2015.
• Schlett A., Decentralisation and Centralisation - Financing Public Education in Hungary, "International Journal of Arts & Sciences" 2017, t. 10, nr 1.
• Sekuła A., System subwencjonowania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce: dysfunkcje i pożądane kierunki racjonalizacji, Politechnika Gdańska, Gdańsk 2016.
• Sekuła A., Nucińska J., Finansowanie zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego, Instytut Badań Gospodarczych, Olsztyn 2021, https://doi.org/10.24136/eep.mon.2021.15.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 (Dz.U. 2021, poz. 2453).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagradzania zasadniczego nauczycieli, sposobu obliczania wysokości stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową, wykazu stanowisk oraz dodatkowych zadań i zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego, ogólnych warunków przyznawania dodatku motywacyjnego, wykazu trudnych i uciążliwych warunków pracy stanowiących podstawę przyznania dodatku za warunki pracy oraz szczególnych przypadków zaliczania okresów zatrudnienia i innych okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat (Dz.U. nr 39, poz. 455, ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. 2014, poz. 416, ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. 2022, poz. 513).
• Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 26 lipca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. 2021, poz. 1382).
• Ustawa budżetowa na rok 2004 z dnia 23 stycznia 2004 r. (Dz.U. nr 17, poz. 167).
• Ustawa budżetowa na rok 2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz.U. nr 278, poz. 2755).
• Ustawa budżetowa na rok 2006 z dnia 17 lutego 2006 r. (Dz.U. nr 35, poz. 244).
• Ustawa budżetowa na rok 2007 z dnia 25 stycznia 2007 r. (Dz.U. nr 15, poz. 90).
• Ustawa budżetowa na rok 2008 z dnia 23 stycznia 2008 r. (Dz.U. nr 19, poz. 117).
• Ustawa budżetowa na rok 2009 z dnia 9 stycznia 2009 r. (Dz.U. nr 10, poz. 58).
• Ustawa budżetowa na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r. (Dz.U. nr 19, poz. 102).
• Ustawa budżetowa na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r. (Dz.U. nr 29, poz. 150).
• Ustawa budżetowa na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. (Dz.U. 2012, poz. 273).
• Ustawa budżetowa na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r. (Dz.U. 2013, poz. 169).
• Ustawa budżetowa na rok 2014 z dnia 24 stycznia 2014 r. (Dz.U. 2014, poz. 162).
• Ustawa budżetowa na rok 2015 z dnia 15 stycznia 2015 r. (Dz.U. 2015, poz. 153).
• Ustawa budżetowa na rok 2016 z dnia 25 lutego 2016 r. (Dz.U. 2016, poz. 278).
• Ustawa budżetowa na rok 2017 z dnia 16 grudnia 2016 r. (Dz.U. 2017, poz. 108).
• Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r. (Dz.U. 2018, poz. 291).
• Ustawa budżetowa na rok 2019 z dnia 16 stycznia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 198).
• Ustawa budżetowa na rok 2020 z dnia 14 lutego 2020 r. (Dz.U. 2020, poz. 571).
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 2020, poz. 1320, ze zm.).
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. 2021, poz. 1762).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2022, poz. 559).
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2021, poz. 1915, ze zm.).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. 2022, poz. 528).
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 (Dz.U. nr 150, poz. 983, ze zm.).
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 2021, poz. 1672, ze zm.).
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. 2022, poz. 530).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2021, poz. 305, ze zm.).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2021, poz. 1082, ze zm.).
• Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. 2021, poz. 1930, ze zm.).
• Biuletyn Informacji Publicznej. Lublin, http://bip.lublin.eu.
• Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/temat.
• Ministerstwo Finansów, Budżety jednostek samorządu terytorialnego, https://www.gov.pl/web/finanse/budzety-jst.
• Najwyższa Izba Kontroli, Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki państwa w 2019 r., Warszawa 2020, https://www.nik.gov.pl/kontrole/analiza-budzetu-panstwa/.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.12