Znaczenie koncepcji "slow city" w budowaniu zrównoważonego rozwoju małych miast w Polsce

• Autorzy: Eliza Farelnik

Warianty tytułu

The Importance of the Slow City Concept for Building Sustainable Development of Small Towns in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł składa się ze wstępu, z trzech rozdziałów oraz podsumowania. W opracowaniu scharakteryzowano paradygmat zrównoważonego rozwoju oraz wskazano w tym kontekście problemy i bariery rozwojowe małych i średnich miast w Polsce. Ponadto omówiono główne założenia modelu slow city oraz przebieg procesu jego implementacji. Zwrócono uwagę na możliwe korzyści wynikające z przyjęcia tego podejścia w polityce rozwoju lokalnego. Następnie dokonano charakterystyki Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow, przy czym skupiono się na zróżnicowaniu poziomu potencjału społeczno-gospodarczego oraz poziomu jakości życia, a także na aktywności prorozwojowej miast należących do sieci Cittaslow, która wpływa na rozwój nie tylko pojedynczych miast, lecz także całej sieci i regionu, w którym są te miejscowości zlokalizowane.(fragment tekstu)

EN

The aim of the article is to present the process of using the slow city concept in Poland in the context of the key determinants of the development of small towns and to show the potential and directions of development of Cittaslow towns. The research was based on a critical analysis of the literature and strategic documents of the local development policy of Cittaslow towns. To compare the level of development of Cittaslow towns, a synthetic indicator of the socio-economic potential and the indicator of the quality of life were used. The first section describes the paradigm of sustainable development and the development challenges of small towns in Poland. The second section discusses the assumptions of the slow city and the determinants of the process of its implementation. The next section focuses on the socio-economic potential of Cittaslow towns and possible directions of their development. The last section assesses examples of cooperation between towns belonging to the Polish National Cittaslow Network.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Małe miasto; Rozwój miasta; Rozwój zrównoważony

EN

City; Small town; City development; Sustainable development

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3 (71) Miasta w Polsce
• Strony: 99--120

Twórcy

autor

Eliza Farelnik

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Breuste J., Artmann M., Ioja C., Qureshi S., Making Green Cities. Concepts, Challenges and Practice, Springer, 2020.
• Bryx M., Mieszkanie dostępne w zrównoważonym mieście, CeDeWu, Warszawa 2021.
• Bryx M., Lipiec J., Rudzka I., Green Urban Regeneration Project, CeDeWu, Warszawa 2015.
• Carp J., Cittaslow Mean Resilience [w:] Alterarchitectures Manifiesto: Observatory of Innovative Architectural and Urban Processes in Europe, red. T. Paquot, Y. Masson-Zanussi, M. Stathopoulos, Eterotopia, Milan 2012.
• Dembicka-Niemiec A., Zrównoważony rozwój a funkcje miast. Badanie związków między zrównoważonym rozwojem średnich miast w Polsce a ewolucją ich struktury funkcjonalnej, Uniwersytet Opolski, Opole 2017.
• Drobniak A., Hybrydyzacja rozwoju - przypadkowość czy nowy wzorzec rozwoju? [w:] Nowe sektory gospodarki w rozwoju miasta - hybrydyzacja rozwoju, red. A. Drobniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2017.
• Drobniak A., Koncepcja "urban resilience": narzędzie strategicznej diagnozy i monitoringu miast, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2015, t. 77, nr 1, https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.7.
• Dziworska K., Wojewnik-Filipkowska A., Trojanowski D., Dokąd zmierzają współczesne miasta? [w:] Inwestycje i nieruchomości - współczesne wyzwania, red. A. Wojewnik-Filipkowska, K. Szczepaniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2019.
• Farelnik E., Idea slow jako wyznacznik działań rewitalizacyjnych podejmowanych na obszarach miejskich, "Przegląd Naukowy Metropolitan" 2018, nr 1(9).
• Farelnik E., "Smart slow city" jako hybrydowy model rozwoju współczesnych miast, "Biuletyn KPZK PAN" 2018, nr 272.
• Farelnik E., Stanowicka A., Wierzbicka W., Cittaslow - model rozwoju i współpracy małych miast, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn 2020.
• Farelnik E., Stanowicka A., Wierzbicka W., The Effects of Membership in the Polish National Cittaslow Network, "Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy" 2021, t. 16, nr 1, https://doi.org/10.24136/eq.2021.005.
• Hausner J., Społeczna czasoprzestrzeń gospodarowania. W kierunku ekonomii wartości, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2019.
• Jałowiecki B., Badanie miasta - stare i nowe pytania, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica" 2015, nr 54, https://doi.org/10.18778/0208-600X.54.02.
• Jaszczak A., Kristianova K., Pochodyła E., Kazak J.K., Młynarczyk K., Revitalization of Public Spaces in Cittaslow Towns: Recent Urban Redevelopment in Central Europe, "Sustainability" 2021, nr 13(2564), https://doi.org/10.3390/su13052564.
• Kudłacz M., Miasto-idea. Nowe podejście do gospodarowania zasobami miasta, CeDeWu, Warszawa 2021.
• Landry Ch., Kreatywne miasto, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2013.
• Mierzejewska L., Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2009.
• Mierzejewska L., Zrównoważony rozwój miasta - wybrane sposoby pojmowania, koncepcje i modele, "Problemy Rozwoju Miast. Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast" 2015, nr 3.
• Mierzejewska L., Parysek J.J., Porządne miasto porządnych mieszkańców, "Studia Miejskie" 2020, nr 39, https://doi.org/10.25167/sm.2064.
• Moreno C., Allam Z., Chabaud D., Gall C., Pratlong F., Introducing the "15-minute City": Sustainability, Resilience and Place Identity in Future Post-pandemic Cities, "Smart Cities" 2021, nr 4, https://doi.org/10.3390/smartcities 4010006.
• Noworól A., Hybrydyzacja zarządzania rozwojem terytorialnym, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020.
• Parysek J.J., Miasto w ujęciu systemowym, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2015, t. 77, nr 1, https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.3.
• Parysek J.J., O metaforach i innych pojęciach w kontekście wehikułów rozwoju lokalnego i regionalnego, "Studia KPZK PAN" 2017, nr 177, https://doi.org/10.24425/118583.
• Parysek J.J., W poszukiwaniu optymalnego modelu rozwoju miasta (temat z wariacjami) [w:] W poszukiwaniu optymalnego modelu miasta, red. E. Szafranek, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2021.
• Poczobut J., Działania rewitalizacyjne w miasteczkach Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow, "Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zarządzanie Publiczne" 2010, nr 1-2(9-10).
• Raworth K., Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021.
• Small Cities, Big Issues: Reconceiving Community in a Neoliberal Era, red. Ch. Walmsley, T. Kading, AU Press, Edmonton, 2018.
• Stawasz D., Sikora-Fernandez D., Koncepcja smart city na tle procesów i uwarunkowań rozwoju współczesnych miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
• Strzelecka E., Małe miasta a nowoczesne modele rozwoju miast [w:] Alternatywne modele rozwoju miast. Sieć miast Cittaslow, red. E. Strzelecka, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2017.
• Śleszyński P., Aktualne wyzwania rozwoju średnich miast w Polsce [w:] W poszukiwaniu optymalnego modelu miasta, red. E. Szafranek, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2021.
• Śleszyński P., Gmina dobra do życia. Wskaźnik jakości życia w gminach, Serwis Samorządowy PAP, Warszawa 2021, https://samorzad.pap.pl/sites/default/files/2021-11/Raport_Gmina_dobra_do_zycia_0.pdf.
• Wichowska A., Determinanty dochodów własnych w budżetach kurczących się miast Polski w kontekście lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego, "Studia BAS" 2021, nr 4(68) [Zewnętrzne źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, red. P. Felis, M. Korolewska], https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.34.
• Wierzbicka W., Polish National Cittaslow Network: Assessment of Cities' Membership in the Network, "Ekonomia i Prawo. Economics and Law" 2021, t. 20, nr 4, https://doi.org/10.12775/EiP.2021.054.
• Wierzbicka W., Socio-economic Potential of Cities Belonging to the Polish National Cittaslow Network, "Oeconomia Copernicana" 2020, t. 11, nr 1, https://doi.org/10.24136/oc.2020.009.
• Wojewnik-Filipkowska A., Gierusz A., Krauze-Maślankowska P., Fundamentalna siła miasta. Synteza koncepcji zrównoważonego, inteligentnego i odpornego miasta, CeDeWu, Warszawa 2021.
• Zadęcka E., Slow City as a Local Development Model, "Economic and Regional Studies" 2018, nr 11(30), https://doi.org/10.2478/ers-2018-0027.
• Zawadzka A.K., Accessibility of Polish and Nordic Cittaslow Towns, "Barometr Regionalny" 2018, t. 16, nr 2.
• Cittaslow International Charter, 2017, https://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/257/nuovo_statuto_cittaslow_en_12.05.pdf.
• Cittaslow List, 2022, https://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/246/cittaslow_list_june_2022.pdf.
• Europejski Zielony Ład. Aspirowanie do miana pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu, Komisja Europejska, 2022, https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl.
• Komunikat Komisji. Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (COM(2010) 2020), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:2020:FIN:PL:PDF.
• Krajowa Polityka Miejska 2030, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Warszawa 2022, https://www.gov.pl/attachment/01114756-5e93-4607-a616-44d59a24e9d5.
• Miasta dobrego życia 2030. Program rozwoju miast sieci Cittaslow województwa warmińsko-mazurskiego, wrzesień 2021, https://cittaslowpolska.pl/images/stowarzyszenie/Program_rozwoju_miast_sieci_Cittaslow.pdf.
• Międzynarodowy statut miast Cittaslow, 2017, https://cittaslowpolska.pl/images/PDF/statut_cittaslow-12-maja--2017.pdf.
• Ponadlokalny program rewitalizacji sieci miast Cittaslow województwa warmińsko-mazurskiego, 2019, https://cittaslowpolska.pl/images/PDF/PPR_08_2019.pdf.
• Rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 25 września 2015 r. Przekształcamy nasz świat. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (A/RES/70/1), https://www.unic.un.org.pl/files/164/Agenda%202030_pl_2016_ostateczna.pdf.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627, ze zm.).
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015, poz. 1777).
• Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, https://bdl.stat.gov.pl/bdl.
• Cittaslow - International Network of Cities Where Living is Easy. Innovation by Tradition, https://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/246/cittaslow_2019_brochure_1.pdf.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.23