"Gramy w zielone" - maksymalizacja subwencji dla uczelni wyższych na przykładzie publicznych uczelni ekonomicznych

• Autorzy: Magdalena Kowalczyk , Remigiusz Napiecek

Warianty tytułu

"We Play Green" - Maximising Subsidies for Universities on the Example of Public Economic Universities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel: Zasady podziału środków finansowych dla uczelni wyższych powinny uwzględniać efektywność ich funkcjonowania. To jeden z kluczowych postulatów zgłaszanych w kontekście finansowania uczelni wyższych, jak również wynikający z założeń New Public Management (NPM). Tym postulatom miała sprostać reforma szkolnictwa wyższego w Polsce przeprowadzona w 2018 roku, w której zakładano również zmianę zasad finansowania uczelni wyższych. Celem niniejszego opracowania jest analiza struktury subwencji uczelni ekonomicznych w kontekście możliwości maksymalizacji jej wysokości.
Metodyka/podejście badawcze: Dla realizacji celu artykułu wykorzystano studium przypadku. Badanie obejmowało publiczne uczelnie ekonomiczne w Polsce. Ocenie poddano wysokość subwencji i jej strukturę w latach 2019-2021.
Wyniki: Każda z badanych ekonomicznych uczelni publicznych wybrała inną politykę "kształtowania" wysokości otrzymywanej subwencji. Istotne jest również to, że uczelnie wyższe potrafią powiązać ocenę swojej działalności z realizowaną strategią.
Oryginalność/wartość: Przeprowadzone badania stanowią wkład do oceny zmian w finansowaniu szkolnictwa wyższego, spowodowanych wprowadzeniem nowych zasad finansowania uczelni wyższych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose: The rules for allocating funds to universities should consider the effectiveness of their operations. This is one of the key proposals raised in the context of financing universities, as well as one of the assumptions of New Public Management (NPM). These demands were to be met by the higher education reform carried out in Poland in 2018, which also assumed a change in the rules of financing universities. The aim of this study is to analyse the structure of subsidies for economic universities in the context of maximising their amounts.
Methodology/approach: A case study was used covering public economic universities in Poland. The amount of the subsidy and its structure between 2019 and 2021 were assessed.
Findings: Each university chose a different policy to "shape" the amount of the subsidy. It is also important that universities are able to link the assessment of their activities with the implemented strategy.
Originality/value: The research contributes to the assessment of changes in the financing of higher education caused by the introduction of new principles of financing universities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Szkolnictwo wyższe; Subwencje; Finansowanie szkolnictwa

EN

Higher education; Subsidies; Financing of education

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2022
• Tom: 46
• Numer: nr 3
• Strony: 75--98

Twórcy

autor

Magdalena Kowalczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

autor

Remigiusz Napiecek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Antonowicz D. (2019), Umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce (1989-2019), [w:] Woźnicki J. (red.), Transformacja akademickiego szkolnictwa wyższego w Polsce w okresie 30-lecia 1989-2019, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Warszawa.
• Bartoszewicz M., Wiśniewska P. (2021), Koncepcja smart University na przykładzie Uniwersytetu Wrocławskiego, "Horyzonty Polityki", 12 (39), s. 179-199.
• Beniak R., Beniak P. (2019), Finansowanie szkolnictwa wyższego w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 96665, s. 1-19.
• Brzezicki Ł. (2019), Przegląd badań dotyczących polskiego szkolnictwa wyższego prowadzonych za pomocą różnorodnych metod ilościowych, "Zarządzanie Publiczne", 2 (46), s. 189-200.
• Czarnecki K. (2012), Konstrukcja prawna finansowania uczelni publicznych ze środków budżetowych, [w:] Pakuła J (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym nowe prawo - aktualne problemy, TNOiK, Toruń, s. 59-78.
• Czakon W. (red.) 2016, Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa.
• Chluska J., Szczepaniak W. (2016), Nowe wyzwania zarządzania strategicznego w publicznych uczelniach ekonomicznych, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe", 300, s. 30-38.
• Cieśliński J.L., Różycki E.F. (2017), Wpływ głównych elementów nowego algorytmu na dotację podstawową dla polskich uczelni akademickich, "Nauka", 4, s. 109-128.
• Ćwiąkała-Małys A. (2010), Pomiar efektywności procesu kształcenia w publicznym szkolnictwie wyższym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Długosz T. (2020), Pomiar procesu umiędzynarodowienia najlepszych polskich uczelni ekonomicznych, [w:] Gregorczyk S., Urbanek G. (red.), Zarządzanie strategiczne w dobie cyfrowej gospodarki sieciowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Dymyt M. (2018), Innowacje w procesie umiędzynarodowienia szkół wyższych, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie", 131, s. 117-130.
• Flyvbjerg B. (2005), Pięć mitów o badaniach typu studium przypadku, "Studia Socjologiczne", 2 (177), s. 41-69.
• Geryk M. (2015), Otoczenie uczelni źródłem jej wsparcia czy przestrzenią potencjalnych zagrożeń, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zarządzanie", XLII (4), s. 35-46.
• Giza A. (2021), Modernizując uczelnie. Polskie szkoły wyższe po roku 1989, ICE, Kraków, s. 1-29.
• Gos W. (2014), Finansowanie działalności uczelni publicznych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 827. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 69, s. 47-56.
• Grudowski P. Szefler J. P. (2015), Rola interesariuszy w działaniach na rzecz projektowania i doskonalenia systemów zarządzania jakością polskich uczelni, "Przegląd Organizacji", 4 (903), s. 12-18.
• Hood C. (1991), A public management for all seasons, "Public Administration", s. 69, 3-19.
• Hyndman N., Liguori M. (2015), Central government accounting: arguing for legitimating change, ICAS CA House, Edinburgh.
• Jajszczyk A. (2017), Szkolnictwo wyższe - potrzeba całościowej reformy, "Nauka i Szkolnictwo Wyższe", 2 (50), s. 77-90.
• Komuda M., Wasiuk M. (2008), Analiza potencjalnych metod wzrostu dotacji budżetowej w kontekście algorytmu podziału dotacji, III Konferencja Naukowa. Efektywność źródłem bogactwa narodów: streszczenie referatów i komunikaty, Wydawnictwo FORMAT, Wrocław.
• Kromolicka B. (2017), Konstytucja dla Nauki - ustawa 2.0 szansą czy zagrożeniem dla rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego, "Pedagogika Szkoły Wyższej", 2, s. 79-90.
• Kuhn T.S. (2009), Struktura rewolucji naukowych, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Leja K. (2002), Instytucja akademicka: strategia, efektywność, jakość, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
• Lewicki J. (2018), Nowy algorytm podziału dotacji podstawowej dla uczelni akademickich. Pierwsze skutki zmian i wstępne wnioski, "Nauka i Szkolnictwo Wyższe", 2 (52), s. 171-187.
• Łyszczarz K. (2013), Finansowanie uczelni publicznych a przedsiębiorczość akademicka, "Economics and Management", 1, s. 39-49.
• Małys K. (2017), Zmiana funkcjonowania algorytmu podziału dotacji podstawowej a koszty kształcenia w publicznych szkołach wyższych w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 480, s. 80-90.
• Marks-Krzyszkowska M. (2016), Zarządzanie publiczne - istota i wybrane koncepcje, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica", 56, s. 37-51.
• Mazur S. (2019), Reformy systemów nauki i szkolnictwa wyższego - perspektywa międzynarodowa, [w:] Jelonek M. (red.), Kierunki reformowania uczelni ekonomicznych w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 13-30.
• Napiecek R. (2013), Rachunek kosztów w zrównoważonej ocenie dokonań uczelni wyższej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Olechnicka A., Płoszaj A., Wojnar K. (2011), Strategie przodujących uczelni wobec nowych uwarunkowań i funkcji szkół wyższych, "Studia Regionalne i Lokalne", 1 (43), s. 43-63.
• Pawłowski J. (2014), Efektywność przedsięwzięć, "Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach", 180 (1), s. 163-172.
• Piotrowska-Piątek A. (2015), Analiza strategii rozwoju szkół wyższych w Polsce, "Organizacja i Zarządzanie", 2, s. 103-116.
• Popławski W., Markowski M., Forkiewicz M. (2016), Świadomość strategii i zarządzania strategicznego w zarządzaniu uczelniami wyższymi na przykładzie szkół wyższych w Polsce, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie", 93 (1957), s. 415-424.
• Rolfe H. (2003), University strategy in an age of uncertainty: The effect of higher education founding on old and new universities, "Higher Education Quarterly", 57 (1), s. 24-47.
• Sułkowski Ł., Seliga R. (2019), Profesjonalizacja zarządzania uczelniami w Polsce, [w:] Woźnicki J. (red.), Transformacja akademickiego szkolnictwa wyższego w Polsce w okresie 30-lecia 1989-2019, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Warszawa.
• Szczurkowski L., Rekuć W. (2017), Zmiany czynniki kadrowego w algorytmie podziału dotacji dydaktycznej dla polskich uczelni, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 481, s. 120-141.
• Szkolnictwo wyższe i jego finanse w 2020 r., Główny Urząd Statystyczny, Gdańsk 2021, s. 1-214.
• Szudy M. (2014), Efektywność ekonomiczna w ujęciu dynamicznym a sprawność systemu gospodarczego, "Studia Ekonomiczne", 176, s. 22-29.
• Walasik A. (2019), Konsekwencje reformy 2.0 dla stabilności finansowej publicznych uczelni ekonomicznych, [w:] Jelonek M. (red.), Kierunki reformowania uczelni ekonomicznych w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 91-108.
• Wilkin (2013), Finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce. Wybrane problemy i postulowane kierunki reform, "Studia BAS", 35, s. 51-70.
• Zeller P. (2011), Specyfika zarządzania szkołami wyższymi w świetle literatury, [w:] Kochalski C. (red.), Model projektowania i wdrażania strategii rozwoju w publicznych szkołach wyższych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Zimniewicz K. (2002), Współczesne koncepcje i metody zarządzania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
• Zimny A. (2017), Nowy algorytm podziału dotacji dla uczelni. Szanse i zagrożenia dla publicznych uczelni zawodowych, "Ekonomiczne Problemy Usług", 2 (127), s. 372-382.
• Ziółkowski P. (2018), Reforma szkolnictwa wyższego i nauki - główne zmiany w systemie dotyczące uczelni publicznych, "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica", 20 (274), s. 79-86.
• Żylicz M. (2015), Przyszłość uniwersytetów w Polsce, Polska Akademia Umiejętności. Debaty PAU, t. 2, s. 11-18.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych, Dz.U. 2012 poz. 202.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 września 2019 r. w sprawie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych, Dz.U. 2019 poz. 1838.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Dz.U. 2018 poz. 1668.
• www.eacea.europa.ue (dostęp 15.03.2022).

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.9598