Narzędzia ustawowe rewitalizacji a kontekst małego miasta. Wybrane zagadnienia

• Autorzy: Adriana Cieślak-Arkuszewska , Rafał Purzyński

Warianty tytułu

Statutory Tools of Urban Renewal and the Context of a Small Town. Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przez lata procesy odnowy obszarów zdegradowanych odbywały się w sposób chaotyczny, a idea rewitalizacji była niejasna. Przeciwdziałać temu stanowi rzeczy miała ustawa o rewitalizacji przyjęta w 2015 r. Celem artykułu jest analiza narzędzi oferowanych przez ustawę o rewitalizacji oraz próba ich oceny w kontekście możliwości zastosowania w rewitalizacji małego miasta. Ponadto rozważania dotyczące rozwiązań oferowanych przez ustawę są głosem w dyskusji na temat możliwego stopnia ingerencji w dotychczasowy porządek planistyczny. Wykonane badania wskazują, że ustawa stwarza możliwości programowania i wdrażania procesu rewitalizacji, jednak w odniesieniu do małych miast wprowadza również pewne ograniczenia, które powinny być brane pod uwagę przez władze samorządowe już na wstępie podejmowanych działań. (abstrakt oryginalny)

EN

For many years, urban renewal had been rather chaotic. As a result of discussions of experts who demanded the creation of a legal basis for the revitalization of degraded areas, the Revitalization Act was established in 2015. Its task was to organize concepts and define procedures. Moreover, it provided the commune with tools enabling the implementation of revitalization in practice. It also allowed for the integration of revitalization activities with the commune's spatial policy. The aim of this article is to analyze the tools offered by the Revitalization Act and an attempt to evaluate them in the context of their possible application in the revitalization of a small town. The authors focus on the main problems and limitations that may arise at the stage of programming the revitalization policy (designating degraded areas and revitalization areas, establishing a municipal revitalization program) and its implementation (establishing a special revitalization zone and adopting local revitalization plans). The conclusions were developed on the basis of an analysis of the applicable legal acts as well as programmatic and strategic documents taking into account the revitalization intervention, individual in-depth interviews with selected representatives of small town offices of the Lodzkie Voivodship and employees of design studios (town planners and architects) who are involved in the renewal processes of towns. The conclusions also result from the authors' own practice (participation in the preparation of planning documents) and the experience gained as a result of developing a conceptual project of a local revitalization plan for Wieluń (theoretical in nature, which was created as a master's thesis). They can be useful for local authorities and, as a result, contribute to the improvement of revitalization processes, in particular the use of planning tools at the level of managing spatial structures of the city. The conducted research shows that carrying out revitalization with the use of the full range of tools offered by the Revitalization Act, in particular with the use of the local revitalization plan, is a complex, multi-stage and complicated process in terms of formal and legal, as well as demanding in terms of competences. Moreover, the considerations concerning the solutions offered by the act constitute a voice in the discussion regarding the possible degree of interference in the existing planning order. The presented catalog of comments does not exhaust the topic, but it is an attempt to highlight selected issues arising from design practice and may contribute to changes in the existing spatial planning instruments, as well as strengthen the planning system in the future. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Urbanistyka; Rewitalizacja urbanistyczna; Małe miasto; Planowanie przestrzenne miasta

EN

Urban studies; Urban revitalization; Small town; Town spatial planning

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 59
• Strony: 29--51

Twórcy

autor

Adriana Cieślak-Arkuszewska

• Politechnika Łódzka

autor

Rafał Purzyński

• Towarzystwo Urbanistów Polskich

Bibliografia

• Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K. 1986. Małe miasta. Problemy urbanistyczne stale aktualne. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Bal-Domańska B. 2020. Badania rewitalizacji na poziomie gmin. Samorząd Terytorialny, 7-8: 95-108.
• Balcerak M., Główczyński M., Wronkowski A. 2018. Dobre praktyki przy tworzeniu gminnego programu rewitalizacji - efekty współpracy uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z miastem Kaliszem. Biuletyn KPZK PAN, 270: 4-53.
• Bąkowski T. 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa, s. 77.
• Bednarowska Z. 2015. Desk research - wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych. Marketing i Rynek, 7: 18-26.
• Buttolph Johnson J., Reynolds H.T., Mycoff J.D. 2010. Metody badawcze w naukach politycznych. PWN, Warszawa.
• Cieślak A. 2007. Studium zagospodarowania przestrzennego historycznego centrum Góry Kalwarii. Praca dyplomowa magisterska, materiał niepublikowany, promotorzy dr inż. arch. Elżbieta Muszyńska i mgr inż. arch. Barbara Brzezińska-Kwaśny. Wydział Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska, Łódź.
• Cieślak A. 2018. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako narzędzie kształtowania krajobrazu małego miasta. Wybrane zagadnienia. Przestrzeń i Forma, 35: 177-206 (https://doi.org/10.21005/pif.2018.35.D-01).
• Dolata D. 2012. Przemiany poznańskiej Śródki: rewitalizacja czy gentryfikacja? [W:] K. Derejski, J. Kubera, S. Lisiecki, R. Macyra (red.), Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce. Poznań, s. 257.
• Drukier A. 2017. Wyznaczanie obszarów zdegradowanych w programach rewitalizacji dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich - refleksje praktyka. Społeczności Lokalne, Studia Interdyscyplinarne, 1: 145-152.
• Gzell S. 1987. Fenomen małomiejskości. Instytut Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Jadach-Sepioło A. (red.) 2018. Gminny program rewitalizacji. Praktyczny poradnik dla mieszkańców i władz lokalnych. Warszawa, s. 25.
• Jarczewski W. (red.) 2016. Delimitacja krok po kroku - metoda wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na potrzeby gminnych programów rewitalizacji. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
• Juja J., Piotrowski S. 2009. Wyzwania i przeszkody rewitalizacji miast. Samorząd Terytorialny, 11: 27-42.
• Kosiński W. 2000. Aktywizacja turystyczna małych miast. Aspekty architektoniczno-krajobrazowe. Monografia, 269. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Kosiorek E., Rydel W., Wojtaszczyk P., Lemiesz J. (red.) 2017. Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
• Leszczyński M., Kadłubowski J. 2016. Ustawa o rewitalizacji - praktyczny komentarz, stan prawny na dzień 11 maja 2016 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
• Lorens P., Ledwoń P. 2018. Przygotowanie gminnego programu rewitalizacji na przykładzie miasta Stargard Gdański. Studia KPZK, 192: 134-168.
• Łoziak A., Siłkowska I., Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 10. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Makowska M. 2013. Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów. Scholar, Warszawa.
• Marx S.P. 2003. Europäisches Planungsrecht und Public Private Partnerships im Städtebau. Buch, Universität Kassel, Kassel (https://kobra.uni-kassel.de/handle/123456789/2006102315190?show=full).
• Masiarek E. 2017. Programowanie rewitalizacji w Polsce na tle doświadczeń wybranych małych miast i gmin. Space-Society-Economy, 22: 43-68.
• Mazur-Belzyt K. 2018. Małe miasta w dobie równoważenia rozwoju. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Mikuła Ł. 2017. Nowe instrumenty ekonomiczne polityki miejskiej w świetle ustawy o rewitalizacji. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39(1): 47-60.
• Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 11. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Muzioł-Węcławowicz A. 2009. Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich. [W:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji - śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. T. 4. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 25-85.
• Nowak M.J. 2019. Miejscowy plan rewitalizacji - szczególna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (komentarz praktyczny). LEX/el. 2019 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/miejscowy-plan-rewitalizacji-szczegolna-forma-470059043; dostęp: 18.12.2021).
• Nowak M., Tokarzewska-Żarna Z. (red.) 2016. Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. C.H. Beck, Warszawa.
• Palicki S. 2015. Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wspomagania procesu decyzyjnego w projektowaniu rewitalizacji obszarów miejskich. Studia Miejskie, 17: 63-76.
• Parysek J. 1982. Modele klasyfikacji w geografii. Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań.
• Parysek J. 2015. Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro. Studia Miejskie, 17: 9-25.
• Przesmycka E. 2001. Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin.
• Purzyński R. 2021. A maximis ad minima. Rewitalizacja małego miasta na przykładzie Wielunia. Praca dyplomowa - magisterska, promotor: dr inż. arch. Adriana Cieślak-Arkuszewska. Politechnika Łódzka, Łódź.
• Rogatka K., Ciesiółka P., Jurkowska A., Kułaczkowska A. 2015. Uwagi do założeń ustawy o rewitalizacji - wybrane aspekty. Studia Miejskie, 17: 37-48.
• Russek K. 2017. Rewitalizacja małych i średnich miasta. Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo, 12/II: 31-44.
• Rynio D. 2019. Rewitalizacja obszarów powojskowych jako element uzupełnienia struktury miasta na przykładzie Legnicy. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum, 18(4): 411-424.
• Sługocka M. 2020. Nowe narzędzia gminy w zakresie planowania przestrzennego. LEX/el. 2020 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/nowe-narzedzia-gminy-w-zakresie-planowania-470043170; dostęp: 15.02.2022).
• Szlachetko J.H. 2017. Miejscowy plan rewitalizacji a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Różnice w zakresie przedmiotowym upoważnienia ustawowego. Metropolitan, Przegląd Naukowy, 1(7): 40-59.
• Szlachetko H.J., Borówka K. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. 1. Instytut Metropolitalny, Gdańsk.
• Szlachetko J.H, Orłowski, P. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Turała M., Markowski T. 2007. Charakterystyka zintegrowanego programu Rewitalizacji Obszarów Centralnych Łodzi - PROREVITA. [W:] T. Markowski, D. Stawasz (red.), Rewitalizacja a rozwój funkcji metropolitalnych miasta Łodzi. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 67-84.
• Wierzbowska M., Plucińska-Filipowicz A. (red.) 2016. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa.
• Wronkowski A. 2017. Graficzna prezentacja danych w gminnym programie rewitalizacji - problemy i wyzwania. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39: 93-113.
• Zaniewska H., Thiel M., Dąbkowski N. 2015. Problemy kształtowania nowej tożsamości restytuowanych małych miast. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 319-347.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.59.04