Rejestracja i opodatkowanie działalności przestępczej (rozważania na gruncie zasady nemo se ipsum accusare tenetur)

• Autorzy: Jan Kil , Aleksander Kwaśniak

Warianty tytułu

Registration and Taxation of Criminal Activity (Considerations on the Basis of the Principle of Nemo Se Ipsum Accusare Tenetur)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorzy poruszają zagadnienie gwarancji procesowych służących stronie biernej w procesie karnym. Z zasadą domniemania niewinności, zasadą prawa do obrony i zasadą poszanowania godności ludzkiej ściśle powiązany jest zakaz samoobciążania się sprawcy przestępstwa. Analizując aktualnie obowiązujący stan prawny, autorzy dochodzą do wniosku, że prawa sprawców nie są należycie zabezpieczone. Z jednej strony ustawodawca ogranicza bowiem temporalnie zakaz samoobciążania się, z drugiej strony w niektórych sytuacjach od sprawców przestępstw wymaga się czynności rejestracyjnych i fiskalnych związanych z prowadzoną przez nich działalnością, co prowadzi wprost do samodenuncjacji. Do naruszenia praw sprawców przestępstw przyczynia się też rozumienie przepisów ustaw podatkowych przez niektóre sądy. Finalnie autorzy prezentują postulaty zmian legislacyjnych, które w sposób należyty zabezpieczą gwarancje procesowe oskarżonych.(abstrakt oryginalny)

EN

The authors address the issue of procedural guarantees serving the passive party in a criminal trial. The principle of presumption of innocence, the principle of the right to defence and the principle of respect for human dignity are closely linked to the prohibition of self-incrimination of a perpetrator. Analysing the current legal status, the authors come to the conclusion that the rights of perpetrators are not properly secured. First, the legislator temporarily limits the prohibition of self-incrimination, and second, in certain situations perpetrators are required to perform registration and fiscal actions related to their activities, which leads directly to self-denunciation. The understanding of tax laws by some courts also contributes to the violation of the rights of perpetrators of crimes. Finally, the authors present postulates for legislative changes that would adequately secure the procedural guarantees of defendants.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przestępczość; Opodatkowanie; Działalność gospodarcza; Podatki

EN

Crime; Taxation; Business activity; Taxes

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 7-8
• Strony: 180--205

Twórcy

autor

Jan Kil

• Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu

autor

Aleksander Kwaśniak

• Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu

Bibliografia

• Bagińska E., Bączyk-Rozwadowska K., Drozdowska U., Karczewska-Kamińska N., Krupa-Lipińska K. [w:] System Prawa Medycznego. Tom 5. Odpowiedzialność prywatnoprawna, red. E. Bagińska, Warszawa 2021.
• Baj A., Czy osoba podejrzana jest stroną postępowania przygotowawczego?, "Prokuratura i Prawo" 2016/10.
• Bartosiewicz A., Do-palacze do palenia albo czy marihuana podlega akcyzie, "Przegląd Podatkowy" 2012/7.
• Bartosiewicz A., Efektywność prawa wspólnotowego w Polsce na przykładzie VAT, Warszawa 2009.
• Bartosiewicz A., Kubacki R., Opodatkowanie dochodów z nieujawnionych źródeł, "Przegląd Podatkowy" 2010/10.
• Bartosiewicz A., Kubacki R., Sprzedaż towarów z przemytu nie podlega VAT - glosa - SA/Bk 1722/97, "Monitor Podatkowy" 2003/8.
• Bartosiewicz A., Kubacki R., Wpływ orzecznictwa Europejskiego Trybunatu Sprawiedliwości na wykładnię przepisów nowej ustawy o VAT, "Glosa" 2004/5.
• Bartosiewicz A., Kubacki R., Wybrane aspekty odpowiedzialności karnej skarbowej po akcesji Polski do Wspólnot Europejskich, "Monitor Podatkowy" 2005/8.
• Basa M., Jarząbek K., Składanie fałszywych zeznań przez sprawcę przestępstwa z obawy przed grożącą mu odpowiedzialnością karną, I KZP 10/19, "Monitor Prawniczy" 2020/22.
• Boratyńska K.T., Zasada prawa do obrony [w:] K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, Warszawa 2018.
• Chmielnicki P., Sankcje prawne w nowym ujęciu. Cele poznawcze, definicja, kryteria klasyfikacji, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Dadak W., Sankcje pozytywne w prawie karnym. Rzeczywistość czy wyobrażenie, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Dąb A., Prawo do obrony, "Państwo i Prawo" 1954/3.
• Dudek D., Konstytucyjna wolność człowieka a tymczasowe aresztowanie, Lublin 1999.
• Filar M., Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 26/07, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2008/4.
• Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2015.
• Gomułowicz A., Małecki J., Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz, Warszawa 2002.
• Grotkowska K., Niesiołowski J., Sankcje prawne jako źródło bodźców oddziałujących na proces decyzyjny człowieka, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Gruza E., Glosa do postanowienia SN z dnia 26 maja 2004 r., V KK 22/04, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2005/6.
• Grzeszczyk W., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2014.
• Hochberg L., Wyjaśnienia oskarżonego w procesie karnym i ich wartość dowodowa, Warszawa 1962.
• Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego, Tom I: Komentarz do artykułów 1-296, Warszawa 2004.
• Jankowska-Prochot I., Możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jako przykład sankcji pozytywnej, "Przegląd Prawa Publicznego" 2019/4.
• Jankowska-Prochot I., Możliwość odbywania przez dorosłego kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym dla młodocianych i korzystanie z uprawnień takich jak młodociani jako przykład sankcji pozytywnej, "Przegląd Prawa Publicznego" 2022/1.
• Jankowska-Prochot I., Reklasyfikacja skazanych jako przykład sankcji pozytywnych w polskim prawie karnym wykonawczym, "Przegląd Prawa Publicznego" 2020/11.
• Jasiński W., Prawo do nieobciążania się a interes publiczny w sprawach karnych (w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka), "Państwo i Prawo" 2015/11.
• Jasiński W., Prawo do nieobciążania się w procesie karnym w świetle standardów strasburskich, "Prokuratura i Prawo" 2015/7-8.
• Jezusek A., Możliwość dezinformowania przez świadka organów postępowania w świetle prawa do obrony, zasady równości wobec prawa i zasady praworządności a realizacja znamion występku z art. 233 § 1a k.k., "Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych" 2018/4.
• Jeż-Ludwichowska M., Prawo do obrony jako wyznacznik rzetelnego procesu - zagadnienia wybrane [w:] Praworządność i jej gwarancje, red. D. Kala, Warszawa 2009.
• Kaczmarczyk-Kłak K., Instrumenty ochrony godności człowieka w toku postępowania karnego (na wybranych przykładach) [w:] Problemy z sądową ochroną praw człowieka, red. R. Sztychmiler, J. Krzywkowska, Olsztyn 2012.
• Kil J., Prawo do obrony jako publiczne prawo podmiotowe, "Zeszyty Prawnicze" 2022/22 (1).
• Klejnowska M., Samooskarżenie w praktyce orzeczniczej Niemiec, Austrii i Szwajcarii w latach 2000 - 2016, "Przegląd Sądowy" 2017/7-8.
• Kłak C.P., "Osoba podejrzana" oraz "potencjalnie podejrzana" w polskim procesie karnym a zasada nemo se ipsum accusare tenetur, "Ius Novum" 2012/4.
• Kociołek-Pęksa A., Pęksa W., O wielowymiarowości i niejednoznaczności sankcji w prawie. Teoretyczno-prawne i filozoficzno-prawne zagadnienia sankcji prawnej, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Kolendowska-Matejczuk M., Warchoł M., Prawo zatrzymanego do milczenia, "Państwo i Prawo" 2015/1.
• Koper R., Prawo do obrony osoby podejrzanej, "Prokuratura i Prawo" 2016/2.
• Kosonoga J., Presumption of innocence as an element of a fair trial, "Ius Novum" 2015/2.
• Krawczyk A., Prawo do nieobciążania się a postępowania restrukturyzacyjne, "Prokuratura i Prawo" 2017/2.
• Kruszyński P., Obowiązki oskarżonego [w:] Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok 2003.
• Kruszyński P., Prawo podejrzanego do obrony materialnej w projektach k.p.k. (wybrane zagadnienia), "Palestra" 1993/7-8.
• Kruszyński P., Stanowisko prawne obrońcy w procesie karnym, Białystok 1991.
• Kucharczyk M., Fałszywe oskarżenie a granice prawa do obrony - glosa do I KZP 49/05, "Monitor Prawniczy" 2007/14.
• Kulesza C., Radca prawny jako pełnomocnik w postępowaniu karnym skarbowym, "Radca Prawny" 2001/3.
• Kulicki J., Kontrola skarbowa. Komentarz, Warszawa 2004.
• Kulik M., Próba oceny prawnokarnych skutków fałszywych wyjaśnień na tle prawa do obrony, "Krytyka Prawa" 2020/1.
• Lach A., Granice badań oskarżonego w celach dowodowych. Studium w świetle zasady nemo se ipsum accusare tenetur i prawa do prywatności, Toruń 2010.
• Lubeńczuk G. [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. G. Lubeńczuk, A. Wołoszyn-Cichocka, M. Zdyb, Warszawa 2019.
• Marszał K., Proces karny. Zagadnienia ogólne, Katowice 2013.
• Muras Z., Wyjaśnienia oskarżonego w procesie karnym i prawie karnym materialnym. Komentarz, Warszawa 2005.
• Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994.
• Niestrzębski D., Czynności niemogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, "Prawo i Podatki" 2006/5.
• Nita A., Stosunek prawnopodatkowy, obowiązek i zobowiązanie podatkowe, Kraków 1999.
• Nita B., Konstytucyjne zakorzenienie zasady nemo tenetur se ipsum accusare [w:] Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009.
• Nowikowski I., Wyjaśnienia oskarżonego jako czynność procesowa (kwestie wybrane) [w:] Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Piotra Kruszyńskiego, red. M. Rogacka-Rzewnicka, H. Gajewska-Kraczkowska, B.T. Bieńkowska, Warszawa 2015.
• Oczkowski T., Glosa do postanowienia SN z 22.11.2011 r. IV KK 270/11. [Dot. czynności nielegalnych w kontekście podatku akcyzowego], "Przegląd Orzecznictwa Podatkowego" 2013/6.
• Paśnik J., O celowości nowego spojrzenia na istotę sankcji, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Pietrasz P., Opodatkowanie dochodów osiąganych nielegalnie. Glosa do wyroku NSA z dnia 4 września 1997 r., I SA/Wr 948/96, "Glosa" 2001/8.
• Pietrasz P., Opodatkowanie przychodów pasera. Glosa do wyroku NSA z dnia 5 lutego 1999 r., SA/Gd 335/97, "Glosa" 2003/5.
• Potulski J., Fałszywe zeznania jako prawo do obrony. Glosa do uchwały SN z dnia 20 kwietnia 2007 r., I KZP 4/07, "Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa" 2008/3.
• Potulski J., Prawo do obrony a odpowiedzialność za fałszywe oskarżenie. Glosa do uchwały SN z dnia 11 stycznia 2006 r., I KZP 49/05, "Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa" 2006/4.
• Potulski J., Zakres odpowiedzialności karnej na podstawie art. 233 § 1a k.k. Glosa do postanowienia SN z dnia 10 grudnia 2020 r., I KK 58/19, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2021/12.
• Radzikowski K., Glosa do wyroku NSA z dnia 1 marca 2011 r., II FSK 1802/09, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2013/1.
• Radzikowski K., Opodatkowanie podatkiem dochodowym korzyści uzyskanych z przestępstwa - glosa - I SA/Gl 566/07, "Monitor Podatkowy" 2009/8.
• Rejmaniak R., Obowiązek zawiadomienia o utracie broni palnej, "Prokuratura i Prawo" 2017/5.
• Sakowicz A., Standard of the protection of the right to silence applicable to persons examined as witnesses in the light of the European Court of Human Rights case law, "Ius Novum" 2018/2.
• Sieradzka M., Zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy z 6.3.2018 r. - prawo przedsiębiorców, "Monitor Prawniczy" 2018/13.
• Sitkiewicz B., Reguła nemo se ipsum accusare tenetur. Glosa do wyroku ETPC z dnia 18 lutego 2010 r., 39660/02, "Przegląd Sądowy" 2012/6.
• Skorupka J., Paradygmat współczesnego polskiego procesu karnego - próba ujęcia [w:] Współczesne tendencje w rozwoju procesu karnego z perspektywy dogmatyki oraz teorii i filozofii prawa, red. J. Skorupka, I. Haÿduk-Hawrylak, Warszawa 2011.
• Skowron A., Rzetelny proces karny w ujęciu Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, "Prokuratura i Prawo" 2017/11.
• Skupiński J., Konstytucyjne prawo do obrony, "Studia Prawnicze" 1989/2-3.
• Sobolewski Z., Samooskarżenie w świetle prawa karnego (nemo se ipsum accusare tenetur), Warszawa 1982.
• Stefański R.A., Zwrot korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa skarbowego innej osoby w kodeksie karnym skarbowym, "Prokuratura i Prawo" 2001/1.
• Steinborn S., Wąsek-Wiaderek M., Moment uzyskania statusu biernej strony postępowania karnego z perspektywy konstytucyjnej i międzynarodowej [w:] Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Piotra Kruszyńskiego, red. M. Rogacka-Rzewnicka, H. Gajewska-Kraczkowska, B. Bieńkowska, Warszawa 2015.
• Stypuła S., Fałszywe zeznania a prawo do obrony, "Monitor Prawniczy" 2008/15.
• Tarnowska D., Uprawnienia oskarżonego w świetle prawa do obrony, "Prokuratura i Prawo" 2006/7-8.
• Tęcza-Paciorek A., Pojęcie osoby podejrzanej, "Prokuratura i Prawo" 2011/11.
• Tomaszewski T., Prawo do obrony jako gwarancja rzetelnego procesu karnego, "Prokuratura i Prawo" 2020/6.
• Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2009.
• Wiliński P., O koncepcji rzetelnego procesu karnego [w:] Rzetelny proces karny. Materiały konferencji naukowej Trzebieszowice 17 - 19 września 2009 r., red. J. Skorupka, W. Jasiński, Warszawa 2010.
• Wiliński P., Pojęcie rzetelnego procesu karnego [w:] Skargowy model postępowania karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Stachowiakowi, red. A. Gerecka-Żołyńska et al., Warszawa 2008.
• Wiliński P., Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Warszawa 2006.
• Znamierowski J., Konstytucyjne i karnoprocesowe ujęcie prawa do obrony quasi-oskarżonych, "Państwo i Prawo" 2015/6.
• Zoll A., Godność człowieka jako źródło wolności i praw [w:] Hominum causa omne ius constitutum est. Księga jubileuszowa ku czci Profesor Alicji Grześkowiak, red. A. Dębiński, M. Gałązka, R.D. Hałas, K. Wiak, Lublin 2006.
• Żelasko-Makowska E., Sankcje administracyjne, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/1.
• Żelasko-Makowska E., Wpływ sankcji prawnych bądź ich braku na przestrzeganie obowiązków ustawowych przez obywateli. Studium przypadku, "Przegląd Prawa Publicznego" 2015/7-8.