Rada Ministrów PRL w nowym systemie zarządzania gospodarką narodową

• Autorzy: Cezary Kosikowski

Warianty tytułu

The Cabinet of the People's Republic of Poland in the New System of Management of National Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powierzenie zarządzania gospodarką narodową administracji państwowej w istotny sposób rzutowało na organizację i formy tradycyjnego układu organów administracji. Objęła ona zarówno strukturę Rady Ministrów, jak i poszczególne resorty oraz urzędy centralne. Nie pozostawało to również bez wpływu na organizację i funkcjonowanie administracji terenowej. Co więcej, system administracji rozszerzał się obejmując swym zasięgiem działania podmiotów nie stanowiących klasycznej administracji (np. jednostek nadrzędnych przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni). W rezultacie ukształtował się specyficzny układ państwowych organów zarządzania, oparty na administracji państwowej i organizacjach politycznych. Była to struktura rozległa, skonstruowana w zasadzie hierarchicznie, co bardzo utrudniało przeprowadzenie racjonalnego podziału funkcji zarządzania. Do podstawowych wad tej organizacji należały: rozrost aparatu zarządzania, dublowanie się kompetencji, tendencja do operatywnego zarządzania, nasilenie działań władczych, rozrost tzw. prawa powielaczowego (Rady Ministrów i poszczególnych ministrów), brak koordynacji w zarządzaniu, szerokie (faktyczne lub prawne) ograniczenia samodzielności gospodarczej jednostek gospodarczych itd. Przyjęty system zarządzania gospodarką nie sprzyjał efektywnemu gospodarowaniu, wywołując mniejsze lub większe niezadowolenie społeczne. Pomimo podejmowania pewnych prób modyfikacji i reform stan ten nie ulegał zasadniczym zmianom. Nasilała się krytyka rządu, uznanego odpowiedzialnym za funkcjonowanie systemu zarządzania gospodarką narodową. Konieczne stały się reformy o znacznie poważniejszym zakresie, obejmującym zarówno zagadnienia ustrojowe, jak i gospodarcze. (fragment tekstu)

EN

In the European socialist countries a model solution has been developed in which management of the national economy is mainly under the state administration, primarily the Cabinet. Thus on the central government tier several organs have been instituted, within the government or attached to it, which manage the national economy on behalf of the Cabinet. In People's Poland that function was assigned to a numerous group of deputy premiers or else to the Presidium of the Cabinet, or to the Economic Committee of the Cabinet and the Planning Committee, and in the years 1981-1982 there was an Economic Committee of the Cabinet. In the assumptions of the economic reform a radical change of the existing system of subjects of management has been admitted towards a socialisation of management, restriction and change of the role of administration in management. Also the directions of changes in the position of the Cabinet in managing the national economy have been laid out. In the years 1981-1985 several changes realising the assumptions of the economic reform have been made. First they referred to the economic subjects and representative organs, and only indirectly to the administration and in particular the Cabinet. Essentially the position of the Cabinet in management has been changed. It covers all functions of management, including formulation of a programme of economic policy, law making, working up plans, supervision of execution and control. Most changes have been made through legislation. Partly the changes have been accepted by the Cabinet alone. However, the organisation of Cabinet's work has been changed accordingly. The accepted changes have not a complete character. The author suggests a complete formulation of the intended reforms. It requires passing a bill on the Cabinet, a bill on legislation, a bill on social consultation and scientific advising, and a bill on the system of economic control. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Władza; Zarządzanie gospodarką; Gospodarka narodowa

EN

Power; Management of the economy; National economy

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 45
• Strony: 89--103

Twórcy

autor

Cezary Kosikowski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. J. Bafia, Zasady tworzenia prawa, Warszawa 1985.
• 2. W. Baki, Polska reforma gospodarcza, Warszawa 1983, s. 111 i n.
• 3. Z. Cieślak, P. Walczuk, Analiza działalności legislacyjnej administracji centralnej", Organizacja - Metody - Technika" 1985, nr 4.
• 4. T. Dębowska-Romanowska, Charakter prawny i funkcje planów finansowych, "Państwo i Prawo" 1984, nr 5.
• 5. S. Dulski, T. Smuga, Zmiany pozycji centralnych organów funkcjonalnych w reformie gospodarczej, "Finanse" 1985, nr 5.
• 6. S. Gebethner, Nowe elementy w organizacji pracy rządu PRL, "Państwo i Prawo" 1970, nr 6, s. 896-898.
• 7. K. Golinowski, Rola i funkcje nowych ministerstw działowo-gałęziowych, "Gospodarka Planowa 1982, nr 1.
• 8. H. Gronkiewicz-Waltz, Prawne aspekty ostatnich zmian w podziale aparatu gospodarczego na resorty, "Organizacja - Metody - Technika" 1982, nr 3.
• 9. M. Grzybowski, Rząd w państwie socjalistycznym, Warszawa 1980, s. 218 i n.
• 10. C. Kosikowski, Kontrola systemu zarządzania gospodarką narodową w PRL, Wrocław 1986.
• 11. C. Kosikowski, Podmioty zarządzania gospodarką narodową w świetle reformy gospodarczej, "Acta Universitatis Lodziensis" 1984, Folia iuridica 16.
• 12. C. Kosikowski, Prawne podstawy kontroli w obecnym etapie realizacji reformy gospodarczej, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1983, nr 6.
• 13. C. Kosikowski, Prawo zarządzania gospodarką narodową, Łódź 1986, s. 147 i n.
• 14. C. Kosikowski, Reforma gospodarcza a uspołecznienie zarządzania gospodarką narodową, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1982, t. XXIX.
• 15. C. Kosikowski, Regulacja prawna naczelnych organów zarządzania gospodarką narodową, "Państwo i Prawo" 1982, nr 9 oraz cytowana tam literatura.
• 16. Z. Lewandowicz, Zarządzanie gospodarką narodową ZSRR, Warszawa 1966, s. 33 i n.
• 17. A. Łukaszewicz, Planowanie, Warszawa 1982.
• 18. K. Pawłowicz, Komisja Planowania a przedsiębiorstwa państwowe, "Państwo i Prawo" 1985, nr 7-8.
• 19. W. Skrzydło, Podstawowe zasady ustroju politycznego, [w:] Studia z zakresu konstytucjonalizmu socjalistycznego, Wrocław 1969, s. 128 i n.
• 20. W. Sokolewicz, Rząd a prezydia rad narodowych, Warszawa 1964, s. 310-320.
• 21. J. Stembrowicz, Rząd w systemie parlamentarnym. Warszawa 1982.
• 22. T. Szymczak, Ustrój europejskich państw socjalistycznych, Warszawa 1983, s. 14 i n.
• 23. W. Zamkowski, Jedność i podział władzy w Polsce Ludowej, Warszawa 1961, s. 53 i n.