Świadczenia obywatela na rzecz obrony w świetle standardów demokratycznego państwa prawa

• Autorzy: Piotr Ruczkowski

Warianty tytułu

Citizens' Contribution to National Defense in the Light of the Standards of a Democratic State under the Rule of Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem opracowania jest spojrzenie na problem świadczeń na rzecz obrony poprzez pryzmat standardów demokratycznego państwa prawa. Wspomniane standardy demokratycznego państwa prawa determinują sposób i zakres nakładania obowiązku świadczeń na rzecz obrony. W pracy została także przeprowadzona analiza zakresu podmiotowego i przedmiotowego świadczeń na rzecz obrony na gruncie ustawodawstwa zwykłego. W ustawodawstwie polskim uregulowano kilka rodzajów świadczeń na rzecz obrony, tj. świadczenia osobiste i rzeczowe w czasie pokoju oraz w razie mobilizacji i w czasie wojny, a także tzw. świadczenia szczególne (np. wykonywanie zadań mobilizacyjnych na rzecz Sił Zbrojnych). Obowiązek świadczeń osobistych może dotyczyć świadczeń polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego. Z kolei na urzędy i instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także na osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego. Obowiązek świadczeń na rzecz obrony, z wyjątkami określonymi w ustawie, nakłada wójt (burmistrz, prezydent miasta) w drodze decyzji administracyjnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study is to look at the issue of contribution to national defense from the angle of the standards of a democratic state under the rule of law. The aforementioned standards of a democratic state under the rule of law determine the manner and scope of national defense obligations imposed upon citizens. The study also analyzes the subjective and objective scope of contribution to national defense in view of the current law. The Polish law regulates some types of contribution to national defense, i.e. personal and in-kind contributions in times of peace, mobilization and war and so-called special contribution (e.g., performance of mobilization tasks for the Armed Forces). The obligation to provide personal contributions may involve various emergency tasks to prepare for state defense or to respond to natural disasters, eliminate their effects and manage crises. On the other hand, government offices and institutions, businesses and other organizational units and individuals may be obliged to provide in-kind contributions, i.e. real properties and movables, in order to prepare for the state defense or to fight against natural disasters, mitigate their consequences and apply crisis management. The obligation to provide contribution for national defense, subject to exceptions specified in the act, is imposed by a commune head (mayor, city president) by means of an administrative decision. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obronność; Obywatel; Państwo prawne

EN

Defences; Citizen; State governed by the rule od law

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2022
• Tom: 69
• Numer: nr 2
• Strony: 75--92

Twórcy

autor

Piotr Ruczkowski

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Barnett H., Constitutional and Administrative Law, London-New York 2021.
• Działocha K., Łukaszczuk A., Komentarz do art. 85, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2016.
• Dzięga A., Serca dzieci wołają o obronę. Pytanie o demokrację, "Nasz Dziennik", 3.12.2018, nr 280.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016.
• Grzebyk P., Komentarz do art. 85, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Karaszewski Z., Rosa B., Trawiński F., Prawa i obowiązki obywateli spełniających powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej, "Polska Zbrojna. Gazeta codzienna Wojska Polskiego", 30.09.1993.
• Nowak D., Rozwiązania systemowe i regulacje prawne powszechnego obowiązku obrony obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] W. Kitler, M.A. Kamiński, D. Nowak, Powszechny obowiązek obrony. Źródła, zakres, modele, Warszawa 2019.
• Sobczak J., Wybrane zagadnienia ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, orzecznictwo, wzory pism, Kraków 1999.
• Szadkowski M., Zasady ogólne prawa administracyjnego i powszechny obowiązek obrony PRL, Warszawa 1983.
• Wojnarowska-Szpucha S., Wojnarowski J., System-podsystem obronny państwa i świadczenia na jego rzecz, Warszawa 2014.
• Wojtyczek K., Konstytucyjne obowiązki jednostki, [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2008.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o rzeczowych świadczeniach wojennych (Dz.U. 1934, nr 95, poz. 859).
• Ustawa z dnia 30 marca 1939 r. o powszechnym obowiązku świadczeń rzeczowych (Dz.U. 1939, nr 30, poz. 200).
• Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. 2021, poz. 372).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. 2017, poz. 1932).
• Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. 2022, poz. 655).

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2022.69.2.75-92