Możliwości badawcze dziejów Uniwersytetu Albrechta i historii niektórych dziedzin nauki na podstawie istniejących zbiorów archiwalnych z lat 1544-1944 zgromadzonych w Olsztynie, Berlinie i Kaliningradzie

• Autorzy: Marek Żejmo

Warianty tytułu

Research Possibilities for the History of Albrecht University and the History of Some Branches of Science on the Basis of Existing Archival Collections From 1544-1944 Gathered in Olsztyn, Berlin and Kaliningrad

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Uniwersytet założony przez księcia Albrechta Hohenzollerna w 1544 r. istniał do zakończenia drugiej wojny światowej w 1945 r. i przez 400 lat był ważną uczelnią, jedyną w Prusach Wschodnich i jedną z ważniejszych w I Rzeczypospolitej. Pełne uprawnienia uniwersyteckie Albertyna uzyskała od króla polskiego Zygmunta Augusta (kuzyna Albrechta Hohenzollerna), który tej protestanckiej uczelni w 1560 r. nadał rangę oraz przywileje, jakie miała Akademia Krakowska. Archiwa tego uniwersytetu przechowywane w Polsce, Rosji i w Niemczech nie były dotąd zdygitalizowane, więc też nie zostały zbadane przez naukowców z zakresu historii, a także historii nauk takich jak: teologia, filozofia, medycyna, weterynaria, socjologia czy politologia.(abstrakt oryginalny)

EN

The university founded by prince Albrecht Hohenzollern in 1544 existed until the end of the Second World War in 1945, and for four hundred years it was a crucial university for being the only one in East Prussia and one of the most significant in the First Polish Republic. Albertine was granted full university rights from the Polish king Sigismund II Augustus (Zygmunt August; cousin of Albrecht Hohenzollern) who, in 1560, granted this Protestant university a rank and the privileges enjoyed by the Kraków Academy. The archives of this university, stored in Poland, Russia, and Germany, have not been digitized so far, so they have not been studied by scientists in the field of history, as well as history of sciences such as theology, philosophy, medicine, veterinary science, sociology, or political science.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Uniwersytet; Historia; Badania naukowe

EN

University; History; Scientific research

• Czasopismo: Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość
• Rocznik: 2021
• Tom: XVIII
• Strony: 87--104

Twórcy

autor

Marek Żejmo

• Państwowy Uniwersytet Techniczny w Kaliningradzie; Petersburski Uniwersytet Państwowy

Bibliografia

• 1. Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 21, Leipzig1885.
• 2. Lietuvos Moksla Akademijos Bibliotekos Rankrascin Skyrus Wilno, F 15,"Borussica", nr 456, Magistro Friderico Staphylo primario TheologiaeProfessore, Mgr Joannes Sciurus Norinbergensis gessit, sub quo haec gestasunt qua Titulus Baccalaureatus ас primi, quasi studiorum honoresdecreti sunt oc to honestis ас eruditis Juvenibus, quorum haec nomina, Prima in hac Academia Regiomontana promotio habita est nonis Aprilis[5IV] 1548 Anno.
• 3. Państwowe Archiwum Obwodu Kaliningradzkiego, Królewski Uniwersytet Alberta w Königsbergu.
• 4. Pismo Uniwersytetu Królewieckiego do księcia Johanna Albrechta z 2 XII 1559 r.
• 5. Archiwum Państwowe w Olsztynie. Informator o zasobie archiwalnym, oprac. M. T. Korejwo, Warszawa 2007.
• 6. Arnoldt D. H., Ausführliche und mit Urkunden versehene Historie der Königsbergischen Universität, Königsberg 1746, T. 1, Beylagen Nr 23: Privilegium der Königsbergischen Universität, 18 IV 1557.
• 7. Arnoldt D. H., Ausführliche und mit Urkunden versehene Historie der Königsbergischen Universität, Königsberg 1746, Th.1, Beilage Nr 10, Königliche Polnische Confirmation der Königsbergischen Universität, 28 III 1560.
• 8. Berg T., Landesordnungen in Preussen vom 16. bis zum 18. Jahrhundert. Einzelschriften der Historischen Kommission für ost- und westpreussische Landesforschung, Hrsg. v. Udo Arnold, Bd. 17, Lüneburg 1998
• 9. Beutner B., Vom Erbe der Universität Königsberg. Akademische Feierstundein Göttingen, [w:] Kulturpolitische Korrespondenz 922/923 vom 30 Dezember 1994, Göttingen 1944.
• 10. Bogdan D., Pobyt Johanna Gottfrieda Herdera na uniwersytecie w Królewcu w latach 1762-1764, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 2003, nr 4.
• 11. Cybulska K., Tarnowska M., Zasób Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Olsztynie, Olsztyn 1982.
• 12. Erler G., Die Martikel der Albertus Universität zu Königsberg, Leipzig 1910.
• 13. Grause F., Die Geschichte der Stadt Königsberg in Preussen, Reklinghausen 1994.
• 14. Gundermann I., Die Anfänge der Albertus Universität zu Königsberg, [w:] Die Albertus Universität zu Königsberg, Hrsg. H. Rothe, S. Spieler, Bonn 1996.
• 15. Hubatsch W., Albrecht von Brandenburg-Ansbach. Deutschordens Hochmeister und Herzog in Preussen 1490-1568, Heidelberg 1960.
• 16. Jasiński J., Historia Królewca. Szkice z XIII-XX stulecia, Olsztyn 1994.
• 17. Komorowski M., Promotionen an der Universität Königsberg 1548 M.1799: Bibliographie der pro-gradu-Dissertationen in den oberen Fakultäten und Verzeichnis der Magisterpromotionen in der Philosophischen Fakultät, München 1988.
• 18. Kosecki A., Przedmowa, [w:] K. Ławrynowicz, Albertyna. Szkice z dziejów Uniwersytetu Królewieckiego, Kraków-Pułtusk 1998.
• 19. Köttgen A., Deutsches Universitätsrecht, Tübingen 1933.
• 20. Lehmann J., Die örtliche und soziale Herkunft der Königsberger Studenten 1544-1649, Borna-Leipzig 1929.
• 21. Ławrynowicz K., Albertyna, Szkice z dziejów Uniwersytetu Królewieckiego, Kraków-Pułtusk 1998.
• 22. Namowicz T., Johann Gottfried Herder. Z zagadnień przełomu oświecenia w Niemczech w drugiej połowie XVIII wieku, Olsztyn 1995.
• 23. Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 1, Olsztyn 1984; t. 2, Olsztyn1988.
• 24. Scheible H., Georg Sabinus (1508-1560). Ein Poet als Gründungsrektor, [w:] Die Albertus Universität zu Königsberg und ihre Professoren. Aus Anlassder Gründung der Albertus - Universität vor 450 Jahren, Hrsg. v. D. Rauschning, D. Neree, Berlin 1995.
• 25. v. Selle G., Geschichte der Albertus-Universitat zu Königsberg in Preussen, Würzburg 1956.
• 26. Toeppen M., Die Gründung der Universität zu Königsberg und das Lebenihre ersten Rectors Georg Sabinus, Königsberg 1844.
• 27. Treń I., Z historii życia i działalności Josepha Greena, rodziny Motherby i Immanuela Kanta w Królewcu w XVIII-XIX wieku, [w:] "Przegląd Wschodni" 2015, t. XIV, z. 1(53).
• 28. https://www.salon24.pl/u/roko/235205,zapomniana-uczelniarzeczypospolitej (dostęp: 27.07.2021).
• 29. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Najstarsze-uniwersytety-do-XVIw;447106.html (dostęp: 27.07.2021).
• 30. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kiriłł_Razumowski (dostęp: 27.07.2021).
• 31. Гуров С. А., По дорогам войны в восточной прусии. Документальныеочерки 1944-1945 гг., Калинингрод 2015.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.8651