Problem zbiegu odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej w prawie prywatnym międzynarodowym

• Autorzy: Tomasz Pajor

Warianty tytułu

Problems of the Concurrence of Claims in Tort and Contract in Private International Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W związku z dualizmem statutów obligacyjnych powstają szczególne problemy przy kwalifikacji roszczeń odszkodowawczych. Problemy te pojawia ją się wówczas, gdy wyrządzenie szkody następuje na tle stosunku umownego, łączącego poszkodowanego z osobą odpowiedzialną. W tych warunkach trzeba ustalić, czy dochodzone roszczenie podlega statutowi kontraktowemu czy deliktowemu. Mogłoby się zdawać, że kwestię tę jest stosunkowo łatwo rozstrzygnąć, określając rodzaj obowiązku naruszonego przez sprawcę szkody. Gdy narusza on obowiązek powszechny, ciążący na każdym, roszczenie odszkodowawcze należy do statutu deliktowego. Gdy zaś zostaje naruszony obowiązek przewidziany w umowie, roszczenie podlega regułom kontraktowym1. Taki prosty test na ogół jednak nie wystarcza. Pojawiają się dodatkowe trudności związane z tym, że dualizmowi statutów obligacyjnych towarzyszy przyjęty w większości praw merytorycznych dualizm reżimów odpowiedzialności cywilnej2. Polega on na odmiennym unormowaniu naprawienia szkody wynikłej z naruszenia zobowiązania3 i z czynu niedozwolonego. Między reżimem kontraktowym i deliktowym zachodzą zwykle różnice co do określenia zasad odpowiedzialności, ciężaru dowodu, zakresu szkody podlegającej naprawieniu, ograniczeń wysokości odszkodowania, przedawnienia itp. Dla ostatecznego wyniku sprawy nie jest więc najczęściej obojętne, który z reżimów znajduje zastosowanie. (fragment tekstu)

EN

When harm is caused with in the contractual relationship connecting a victim with a person allegedly liable, the classification of a claim for compensation may raise particular difficulties. From the duality of obligation statutes in private international law results the need to determine in every case whether the plaintiff's claim is to be governed by contractual or delictual statute or whether there is a case giving rise to the concurrence of both the statutes. The purpose of the present article is to describe the main problems posed by such a characterization of the cause of action and to attempt to resolve them. The author assumes that the classification of claims is to be principally based upon the lex fori providing how ever that categories contained in the conflict rules of forum are to be conceived broadly, in accordance with the aims of private international law. A rising conflicts of classifications the author attempts to resolve in a manner giving the largest protection to the victim. The best way to achieve it is to admit that the victim may choose one of the concurring statutes. Inevitable limitations of that choice arcdiscussed in the last part of the article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność; Prawo prywatne międzynarodowe; Odpowiedzialność kontraktowa; Odpowiedzialność deliktowa

EN

Responsibility; Private international law; Contractual liability; Tort liability

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 44
• Strony: 103--114

Twórcy

autor

Tomasz Pajor

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. G. Beitzke, Das Deliktsrecht im schweizerischen IPR-Entwurf, "Schweizerisch es Jahrbuch für Internationales Recht" 1979, T. XXXV, s. 95.
• 2. G. Beitzke, Les obligations délictuelles en droit international privé, "Recueil des Cours" 1965, vol. II, s. 122.
• 3. H. Bernstein, Kollisionsrechtliche Fragen der culpa in contrahendo, RabelsZ. 1977, s. 281 i n.
• 4. Р. Вourel, Les conflits de lois en matiére d'obligations extra contracluelles, Paryż 1961, s. 147.
• 5. F. Bravo, Les rapports entre les contrats et les obligations délictuelles en droit international privé, "Recueil des Cours" 1975, vol. III, s. 382.
• 6. O. Kahn-Freund, Delictual Liability and the Conllict of Laws, "Recueil des Cours" 1968, vol. II, s. 128.
• 7. W. Lorenz, Die allgemeine Grundregel betreffend das auf die ausservertragliche Schadenshaftung anzuwendende Recht, [w:] Vorschläge und Gutachten zur Retorm des deutschen internationalen Privatrechts der ausservertraglichen Schuldverhältnisse, Tybinga 1983, s. 121.
• 8. W. Niederer, Einführung in die allgemeine Lehren des internationalen Privatrechts, Zurych 1956, s. 250-252.
• 9. T. Pajor, Odpowiedzialność deliktowa w prawie prywatnym między narodowym, Warszawa 1989, s. 114 i n., 153.
• 10. T. Pajor, Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1932, s. 10.
• 11. T. Pajor, Zakres stosowania reguł odpowiedzialności kontraktowej w razie wyrządzenia szkody przed zawarciem lub po wykonaniu umowy, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1983, t. XXXI, s. 40 i n.
• 12. K. Przybyłowski, Prawo prywatne międzynarodowe, część ogólna, Lwów 1935, s. 104-105.
• 13. М. Pazdan, Prawo prywatne międzynarodowe, zarys wykładu, Warszawa 1987, s. 55.
• 14. M. Pazdan, Zbieg odpowiedzialności cywilnej ,,ex contractu" i ,,ex delicto" w prawie prywatnym międzynarodowym, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego (Księga pamiątkowa ku czci W. Czachórskiego), Warszawa 1985, s. 288.
• 15. W. Popiołek, Umowa wydawnicza w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, Warszawa 1982, s. 127.
• 16. M. Pozdan, Z pogranicza statutu kontraktowego i deliktowego, "Studia Iuridica Silesiana" 1984, t. 9, s. 42-43.
• 17. M. Sоśniak, Prawo prywatne międzynarodowe, Katowice 1981, s. 58.
• 18. M. Sośniak, Zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych w prawie prywatnym międzynarodowym, Katowice 1971, s. 105.
• 19. S. Strömholm, Torts in the Conilict of Laws, Sztokholm 1961, s. 144 i n., 160-161.
• 20. A. Toubiana, Le domaine de la loi du contrat en droit international privé, Paryż 1972, s. 114.
• 21. H. Trammer, Sprawy czysto majątkowe w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, "Prawo w Handlu Zagranicznym" 1968, z. 19-20, s. 39.
• 22. T. Weir, [w:] International Encyclopedia of Comparative Law, t. XI, rozdz. 12, Complex Liabilities, s. 24 i n.