Przesłuchanie świadka na podstawie art. 185c k.p.k. a zapewnienie oskarżonemu prawa do obrony. Uwagi na kanwie wyroku Sądu Najwyższego z 29.06.2022 r., III KK 202/21

• Autorzy: Marek Skwarcow

Warianty tytułu

Hearing a Witness Pursuant to Art. 185 of the CCP and an Assurance of Defendant's Rights of Defense. Comments on the Verdict of the Supreme Court of June 29, 2022, III KK 202/21

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ukazanie problemów związanych ze stosowaniem instytucji przesłuchania dorosłego pokrzywdzonego w sprawach o przestępstwa godzące w jego wolność seksualną, która to czynność dowodowa uregulowana jest w art. 185c k.p.k. Przepis ten godzić ma dwie przeciwstawne racje - ochronę pokrzywdzonego i uniknięcie podwójnej wiktymizacji oraz zapewnienie oskarżonemu gwarancji jego interesów, w tym zwłaszcza prawa udziału obrońcy w przesłuchaniu. Znakomitym przyczynkiem do czynienia rozważań nad sensem komentowanej regulacji jest wyrok Sądu Najwyższego z 29.06.2022 r., w sprawie III KK 202/21, który zapadł po rozpoznaniu kasacji obrońcy oskarżonego. W sprawie Sąd Najwyższy, ważąc zarzuty kasacyjne, uznał, że nieuwzględnienie przez sąd odwoławczy wniosku o ponowne przesłuchanie pokrzywdzonej, w sytuacji gdy jej przesłuchanie w toku postępowania przygotowawczego odbyło się nie tylko pod nieobecność oskarżonego, ale także pod nieobecność jego obrońcy, stanowi istotne naruszenie prawa oskarżonego do obrony. Dzieje się tak dlatego, ponieważ oskarżony nie ma jakiejkolwiek możliwości, aby złożone w tym trybie zeznania poddać weryfikacji z punktu widzenia ich wiarygodności. Orzeczenie Sądu Najwyższego uznać należy za trafne, tym bardziej że doszło w nim do rozszerzenia prawa do korzystania z pomocy obrońcy również względem osoby, co do której nie wydano jeszcze postanowienia o przedstawieniu zarzutów, ale istnieją natomiast wobec niej uzasadnione przesłanki, że na skutek przesłuchania stanie się ona podejrzanym. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to show the problems related to the application of interviewing an adult victim in cases of offenses against his sexual freedom, which evidentiary activity is regulated in Art. 185 of the CCP. This provision has to reconcile two opposing reasons - protection of the aggrieved party and avoidance double victimization and providing the accused with a guarantee of his interests, especially the rights of a defense lawyer to participate in questioning. A great contribution to making considerations on the meaning of the commented regulation is the judgment of the Supreme Court of June 29, 2022, in the case III KK 202/21, which was issued after the recognition of the cassation appeal of the defender of the accused. In the case, the Supreme Court, weighing the cassation charges, decided that refusal by the appellate court of the request for rehearing the aggrieved party, in a situation where their hearing in the course of the proceedings preparatory proceedings took place not only in the absence of the accused, but also under the absence of his counsel constitutes a significant violation of the accused's right to defense. This is because the accused has no way of getting filed in this mode, the statements should be verified from the point of view of their credibility. The ruling of the Supreme Court should be considered as accurate, especially as it was reached in extending the right to use the assistance of a defense lawyer also in relation to the person as to which has not yet been ordered to present the charges but do exist while for it there are reasonable grounds that, as a result of the hearing, it will become a suspect. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Postępowanie karne; Prawo karne; Regulacje prawne

EN

Criminal procedure; Criminal Law; Legal regulations

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2022
• Tom: 16
• Numer: nr 4
• Strony: 73--89

Twórcy

autor

Marek Skwarcow

• Sąd Okręgowy w Gdańsku, Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Baj A., Przesłuchanie pełnoletniego pokrzywdzonego w trybie art. 185c k.p.k., "Państwo i Prawo" 2016, nr 1.
• Bieńkowska E., Deklaracja ONZ o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy, "Państwo i Prawo" 1987, nr 6.
• Bieńkowska E., Ofiary przestępstw w postępowaniu karnym - nowe standardy Unii Europejskiej, "Państwo i Prawo" 2014, nr 4.
• Bieńkowska E., Pokrzywdzony w świetle najnowszych nowelizacji przepisów prawa karnego, "Prokuratura i Prawo" 2014, nr 3.
• Bieńkowska E., Standardy ochrony praw pokrzywdzonego w świetle dokumentów europejskich i ustaw zasadniczych, w: C. Kulesza (red.), Strony i inni uczestnicy postępowania karnego, System prawa karnego procesowego, t. VI, Warszawa 2016.
• Cieślak M., Problem gwarancji karno-procesowych na tle nowej kodyfikacji, w: idem, Dzieła wybrane, tom IV. Prawo karne procesowe. Artykuły, studia i inne prace, S. Waltoś (red.), Kraków 2011.
• Falandysz L., Pokrzywdzony w prawie karnym i wiktymologii, Warszawa 1980.
• Gruszecka D., w: J. Skorupka (red.), Kodeks postępowania karnego, Komentarz, Warszawa 2015.
• Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, tom I, art. 1-467, Warszawa 2014.
• Hofmański P., Szumiło-Kulczycka D., Prawo do obrony a ochrona pokrzywdzonego przestępstwem - uwagi na tle art. 185a k.p.k. i standardów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w: P. Hofmański, S. Waltoś (red.), W kręgu prawa nieletnich, Księga pamiątkowa ku czci Profesor Marianny Korcyl-Wolskiej, Warszawa 2009.
• Kmiecik R., Ofiara przestępstwa jako źródło dowodu i strona w publicznoskargowym postępowaniu karnym (przyczynek do określenia przedmiotu badań tzw. wiktymologii karnoprocesowej), "Przegląd Policyjny" 1992, nr 1.
• Koper R., Badanie świadka w aspekcie jego ochrony w procesie karnym, Warszawa 2015.
• Koper R., Przesłuchanie pokrzywdzonego w trybie art. 185 k.p.k., "Przegląd Sądowy" 2019, nr 5.
• Koper R., Przesłuchanie świadka, w: J. Skorupka (red.), Dowody, System prawa karnego procesowego, tom VIII, cz. 4, Warszawa 2019.
• Kulesza C., w: K. Dudka (red.), Kodeks postępowania karnego, Komentarz, Warszawa 2020.
• Kulesza C., Legalizm i oportunizm ścigania a prawa pokrzywdzonego w świetle nowelizacji polskiego ustawodawstwa karnego z 2013 roku, w: T. Grzegorczyk, J. Izydorczyk, R. Olszewski, D. Świecki, M. Zbrojewska (red.), Polski proces karny i materialne prawo karne w świetle nowelizacji z 2013 roku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Tylmanowi z okazji Jego 90. urodzin, Warszawa 2014.
• Kurowski M., w: D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego, Komentarz, tom I, Warszawa 2013.
• Sowała M., Ewolucja procesowej ochrony pokrzywdzonego przestępstwami seksualnymi w toku przesłuchania - analiza art. 185c Kodeksu postępowania karnego, "Prawo w Działaniu. Sprawy Karne" 2022, nr 49.
• Nowicki M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka, Wybór orzeczeń 2011, LEX 2012.
• Wąsek-Wiaderek W., w: "Przegląd Orzecznictwa Europejskiego w Sprawach Karnych" 2013, nr 1.
• Wąsek-Wiaderek M., Prawo oskarżonego do zadawania pytań świadkom oskarżenia jako element rzetelnego procesu - analiza orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, "Studia i Analizy Sądu Najwyższego", t. III , K. Ślebzak, W. Wróbel (red.), Warszawa 2009.
• Wąsek-Wiaderek M., Proces karny a międzynarodowe standardy w dziedzinie praw człowieka, w: P. Hofmański (red.), Zagadnienia ogólne, System prawa karnego procesowego, tom I, cz. 2, Warszawa 2013.
• Wąsek-Wiaderek M., Zasada równości stron w polskim procesie karnym w perspektywie prawnoporównawczej, Kraków 2003.
• Wiliński P., Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Kraków 2006.

Identyfikatory

DOI

10.26399/iusnovum.v16.4.2022.38/m.skwarcow