Co wiemy o kadrach kultury? Systematyczny przegląd polskiej literatury

• Autorzy: Agnieszka Konior , Anna Pluszyńska

Warianty tytułu

What do We Know about Staff of Cultural Institutions? A Systematic Overview of Polish Literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podsumowując wnioski płynące z przeprowadzonego systematycznego przeglądu literatury, należy stwierdzić, że w ostatnich latach obserwowany jest wzrost zainteresowania tematyką związaną z kadrami kultury, chociaż liczba publikowanych artykułów wciąż nie jest zbyt duża. Analiza podejmowana przez autorów w dużej części przypadków jest powierzchowna i brakuje jej solidnej podstawy metodologicznej. Warto jednak dodać, że poziom naukowy publikowanych prac ulega znacznej poprawie, co świadczy o zwiększaniu się dojrzałości dyscypliny. Należy także wspomnieć, że kwartalnik "Zarządzanie w Kulturze" jest czołowym na polskim rynku czasopismem naukowym, w którym ukazują się teksty dotyczące kadr kultury. Z analizy tematycznej tekstów wynika, że autorzy najczęściej podejmowali próbę odpowiedzi na pytania, kim jest menedżer kultury i dlaczego taki zawód jest istotny. Wskazywali również, że powinien on łączyć w swoich działaniach wymiar artystyczny (opierający się na wartościach) z wymiarem ekonomicznym. Często pisano także o przywództwie i stylach kierowania. Bardzo dużo uwagi poświęcono kompetencjom kadr kultury, co ciekawe - jednocześnie nie definiując, kto konkretnie należy do tej grupy. Podkreślano także rolę kształcenia ustawicznego. Zdaniem autorów kompetencje kadr kultury powinny być cały czas poszerzane, czego świadomi są zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Szczególną uwagę poświęcono również analizie programów kierunków studiów, na których kształcą się przyszłe kadry kultury. (fragment tekstu)

EN

The goal of this article is to showcase the current state of research and the emerging tendencies in analyses concerning the staff of cultural institutions, while providing a systematical overview of the literature. Staff of cultural institutions was defined as persons employed in cultural organisations (of public, private and NGO character) whose work begins there where the predisposition of the employed artists ends and whose work plays a vital role in creation, distribution and protection of culture. Based on the previous research one can conclude that the topic of staff of cultural institutions is addressed by the authors, its analysis, however, proves to be fragmentary and oftentimes superficial. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie kulturą; Kultura; Pracownicy w organizacji; Przegląd literatury

EN

Cultural management; Culture; Employees in the organization; Literature review

• Czasopismo: Zarządzanie w Kulturze
• Rocznik: 2022
• Tom: 23
• Numer: z. 3
• Strony: 217--236

Twórcy

autor

Agnieszka Konior

• Uniwersytet Jagielloński

autor

Anna Pluszyńska

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Babicka Maria, Czarnota-Misztal Justyna (2021). Doświadczając hojności. Autoetnograficzny szkic z procesu koordynacji badań życia teatralnego w pandemii. Zarządzanie w Kulturze, 22(2), 99-118.
• Babik Wiesław (2011). Bariery i zakłócenia w komunikowaniu się bibliotekarzy z przełożonymi. Zarządzanie Biblioteką, 1, 21-35.
• Barańska Katarzyna (2006). Zarządzanie dla wartości. Zarządzanie w Kulturze, 7, 63-69.
• Barańska Katarzyna (2011). Edukator muzealny - uwagi niepraktykującego zawodowca o przyjemnościach i pożytkach muzealnej zabawy. Zarządzanie w Kulturze, 12, 117-124.
• Borkowska Stanisława (red.) (2005). Zarządzanie talentami. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Budzowska Małgorzata (2020). Paradygmat arystotelesowski w zarządzaniu teatrem - casus Macieja Nowaka. Zarządzanie w Kulturze, 21(2), 147-164, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.20.013.12166.
• Burkiewicz Łukasz (2018). O przyszłości edukacji kulturoznawczej w kontekście zarządzania kulturą. Czy potrzebujemy menadżerów kultury po kulturoznawstwie? Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 2(56), 176-185.
• Cabak Marcin (2021). Cechy społeczno-zawodowe oraz osobiste systemy wartości jako czynniki kształtujące style kierowania menedżerów polskich instytucji kultury. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 40(3), 287-305, https://doi.org/10.17951/lrp.2021.40.3.287-305.
• Cyboran Beata (2017). Animator na tle mapy "Kultura we współczesnej Polsce". O profesjonalizacji zawodowej animatorów kultury. Dyskurs Młodych Andragogów, 18, 275-286.
• Cyboran Beata (2020). Znaczenie profesjonalizacji zawodowej animatorów kultury. Dyskurs Młodych Andragogów, 21, 303-316, https://doi.org/doi.org/10.34768/dma.vi21.492.
• Czakon Wojciech (2016). Metodyka systematycznego przeglądu literatury. W: Wojciech Czakon (red.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu. Warszawa: Wydawnictwo Nieoczywiste, 119-139.
• Czyżewski Krzysztof, Fogler Janusz, Gałązka Alina, Hausner Jerzy, Machnowska-Góra Aldona, Niezabitowski Michał, Komar Michał et al. (2020). Raport Kultura. Pierwsza do zamknięcia, ostatnia do otwarcia. Kultura w czasie pandemii COVID-19. Kraków: Fundacja GAP, Open Eyes Economy Summit.
• Dąbrowski Tomasz (2018). Zarządzanie różnorodnością jako wyzwanie dla organizacji związanych z kulturą. Zarządzanie w Kulturze, 19(4), 453-470, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.18.026.10520.
• Dziadzia Bogusław (2018). Kształcenie kadr kultury a edukacja kulturowa. W: Maciej Zygmunt (red.), Edukacja kulturowa. Obserwatorium. Katowice: Regionalny Instytut Kultury w Katowicach, 33-38.
• Dziadzia Bogusław, Konieczna Ewelina, Lniany Jan, Skutnik Jolanta, Sieroń-Galusek Dorota et al. (2015). Podnoszenie kompetencji kadr kultury w domach, centrach i ośrodkach kultury. Katowice: Regionalny Ośrodek Kultury.
• ESSnet-CULTURE European Statistical System Network on Culture (2012). European Commission - Eurostat, https://ec.europa.eu/assets/eac/culture/library/reports/ess-net-report_en.pdf [odczyt: 30.03.2020].
• Fundacja Obserwatorium (n.d.). Spersonalizowany program podnoszenia kompetencji stołecznych kadr kultury, http://www.obserwatorium.org.pl/o-projekcie/ [odczyt: 30.03.2020].
• Gaweł Łukasz, Konior Agnieszka, Pokojska Weronika (2020). Kształcenie menedżerów kultury na przykładzie studiów podyplomowych zarządzanie kulturą. Zarządzanie w Kulturze, 21(3), 253-273, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.20.021.12681.
• Góral Anna (2021). Szklany sufit w kulturze? Kobiety na stanowiskach kierowniczych w publicznych instytucjach kultury w Polsce. Przegląd Organizacji, 9(980), 3-11.
• Górska-Marchewka Katarzyna, Ryszka Elżbieta (2019). Motywatory jako instrument kierowania kadrą bibliotek. Wyniki badań ankietowych w województwie śląskim. Zarządzanie Biblioteką, 1(11), 29-34.
• Ingram Tomasz (2016). Zarządzanie talentami w kulturze i sztuce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe, 256, 46-55.
• Kamiński Paweł (2017). Menedżer czy artysta? Profil zawodowy i wynagrodzenia dyrektorów samorządowych instytucji kultury na Dolnym Śląsku. Prace Naukowe WSZiP 41(2), 75-83.
• Karna Wioleta (2007). Kompetencje menedżerów publicznych a sprawność zarządzania publiczną instytucją kultury. Zarządzanie Publiczne, 3, 97-108.
• Karwowski Marcin (2019). Stres i patologie w zawodzie bibliotekarza. W: Maja Wojciechowska (red.), Zarządzanie biblioteką, Warszawa: Wydawnictwo SBP, 446-458.
• Kasza Joanna (2017). Zarządzanie kulturą a hegemonia dyskursu ekonomicznego - analiza przypadku: Teatr Studio w Warszawie. Zarządzanie w Kulturze, 18(3), 443-466, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.17.028.7478.
• Kowalik Wojciech, Malczyk Krzysztof, Maźnica Łukasz, Strycharz Jan (2013). Kompetencje kadr kultury a rozwój kapitału społecznego. Kraków: Małopolski Instytut Kultury.
• Krajewski Marek, Schmidt Filip (2016). Animacja/edukacja. Możliwości i ograniczenia edukacji i animacji kulturowej w Polsce. Kraków: Małopolski Instytut Kultury.
• Krawiec Wioletta (2019). Building a Brand for the City Od Lodz: Motivating and Demotivating Factors for Managers of Cultural Institutions. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 22(71), 90-105, https://doi.org/10.22630/PEFIM.2019.22.71.28.
• Krawiec Wioletta (2021). Managers of Cultural Institutions and Their Importance for the Activities Related to Building the City Brand - Results of Qualitative Research. Problemy Zarządzania, 19 (1(91)), 146-164, https://doi.org/10.7172/1644-9584.91.11.
• Król Magdalena B. (2010). Podyplomowe studia zarządzania kulturą w latach 1996-2010. Powstanie, przebieg, sylwetka absolwenta. Zarządzanie w Kulturze, 11, 165-178.
• Lenart-Gansiniec Regina (2021). Systematyczny przegląd literatury w naukach społecznych. Przewodnik dla studentów, doktorantów i nie tylko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Lewandowski Mateusz (2010). W poszukiwaniu znaczenia zarządzania kulturą. Zarządzanie w Kulturze, 11, 19-30.
• Lis Bartek, Walczyk Jakub (2021). Wszechpraca i nadprodukcja w kulturze. Okołopandemiczne refleksje na marginesie badań pracowników i pracownic poznańskiego pola kultury. Zarządzanie w Kulturze, 22(2), 141-157, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.21.010.13764.
• Łysiński Jerzy (2000). Medialny obraz działań związków zawodowych w teatrach. Zarządzanie w Kulturze, 2, 37-44.
• Maniak Katarzyna (2012). Gdzie jest kurator? - zmieniająca się rola, znaczenie i metody pracy. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne, 5(2), 79-87.
• Marzec Izabela (2018). Sieć kontaktów zawodowych jako czynnik budowania satysfakcji z kariery zawodowej pracowników miejskich gminnych ośrodków kultury. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 376, 135-147.
• Michalak-Pawłowska Anna, Plebańczyk Katarzyna (2021). Działalność animatorów kultury w okresie pandemii COVID-19. Refleksje osób realizujących projekty w sieci. Zarządzanie w Kulturze, 22(2), 181-196, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.21.012.13766.
• Miejski Ośrodek Kultury "Amfiteatr" w Radomiu (2018). Radomskie Kadry Kultury, https://amfiteatr.radom.pl/archiwum/radomskie-kadry-kultury-nasi-eksperci/ [odczyt: 30.03.2020].
• Narodowe Centrum Kultury (n.d.). Kadry Kultury, https://nck.pl/szkolenia-i-rozwoj/projekty/szkolenia/o-kadrze-kultury [odczyt: 23.03.2022].
• Niezabitowski Michał (2019). Museologist versus Community of Memory. Attempt at Defining Terms for the Sake of Legislative Amendments. Muzealnictwo, 60, 24-36, https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.4642.
• NU Fundation (n.d.). Kadry Kultury, https://www.nufoundation.pl/kadry-kultury [odczyt: 30.03.2020].
• Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (n.d.). Metropolitalna Kadra Kultury, https://www.metropoliagdansk.pl/co-robimy/kultura/ [odczyt: 30.03.2020].
• Olbrycht Katarzyna, Skutnik Jolanta, Konieczna Ewelina, Sieroń-Galusek Dorota, Dziadzia Bogusław (2012). Kadry dla kultury w edukacji i edukacji w kulturze. Raport z badania. Katowice: Regionalne Obserwatorium Kultury.
• Orzechowski Emil (2014). Kształcenie i kompetencje menedżerów kultury. W: Katarzyna Olbrycht, Barbara Głyda, Agnieszka Matusiak (red.), Kompetencje do prowadzenia edukacji kulturalnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 139-148.
• Pawlicka Kama (2020). Menedżer, artysta, kapłan... o dyrekcji Jacka Głomba w Legnicy. Zarządzanie w Kulturze, 21(2), 187-198.
• Petticrew Mark, Roberts Helen (2008). Systematic Review in the Social Sciences: A Practical Guide. Oxford: Blackwell.
• Plebańczyk Katarzyna (2014). Menedżer kultury w stronę metod nauczania. Project Based Learning. W: Łukasz Gaweł, Alicja Kędziora (red.), Szalony, kto nie chce wyżej, jeśli może. Księga jubileuszowa Profesora Emila Orzechowskiego. Kraków: Wydawnictwo Attyka.
• Plebańczyk Katarzyna (2017). Warunki skuteczności menedżera kultury na przykładzie projektu dydaktycznego. W: Joanna Winnicka-Gburek, Bogusław Dziadzia (red.), Kryteria wyboru i oceniania w kulturze. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Płoski Paweł (2017). Serial Dyrektorzy. Dzieje prawnego unormowania statusu dyrektora. Zarządzanie w Kulturze, 18(3), 423-441, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.17.027.7477.
• Pluszyńska Anna (2013). Menedżer artysty: kompetencje, obowiązki, relacje z twórcą. Problemy Zarządzania, 11(4(44)), 134-148, https://doi.org/10.7172/1644-9584.44.10.
• Poprawski Marcin (2015). Wolnorynkowi ekwilibryści. Edukacja przedsiębiorcza i polskie kadry sektora kultury. Prakseologia, 2(157), 303-338.
• Postuła Agnieszka (2015). Pracownicy instytucji kultury vs. świat biznesu. Zasady prowadzenia negocjacji z trudnymi partnerami. Zarządzanie w Kulturze, 16(1), 31-46.
• Reformat Beata (2016). Funkcje i znaczenie menedżerów w zarządzaniu jednostkami kultury w dobie kryzysu gospodarczego. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe, 256, 20-29.
• Regionalne Centrum Animacji Kultury (n.d.). Kadry Kultury, http://rcak.pl/kadry-kultury/ [odczyt: 30.03.2020].
• Samotyj Renata (2012). Kształtowanie i organizacja przestrzeni biblioteki jako miejsca pracy bibliotekarza - próba analizy. W: Maja Wojciechowska (red.), Koncepcje organizacji bibliotek. Gdańsk: Wydawnictwo Ateneum - Szkoły Wyższej.
• Sternal Małgorzata (2001). Artysta, biznesmen czy urzędnik? Kompetencje menedżera kultury. Zarządzanie w Kulturze, 2, 161-168.
• Sternal Małgorzata (2008). Education of Cultural Managers in the Public Sector - the Case of Poland in the Context of EU Educational Policies. Acta Academiae Artium Vilnensis, 50, 307-327.
• Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, Dz.U. 1997 nr 5 poz. 24.
• Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Dz.U. 1991 nr 114 poz. 493.
• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, Dz.U. 1997 nr 85 poz. 539.
• Witkowski Wojciech (2016). Zarządzanie zasobami ludzkimi w instytucjach kultury - wybrane aspekty. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 256, 30-45.
• Wojciechowska Maja (2010). Kompetencje zawodowe bibliotekarzy. Metody badania. Bibliotheca Nostra, 1(20), 25-35.
• Wojciechowska Maja (red.) (2013). Bibliotekarze i czytelnicy w dobie nowych technologii i koncepcji organizacyjnych bibliotek. Gdańsk: Ateneum - Szkoła Wyższa w Gdańsku.
• Wojciechowska Maja (2014). Rola szkoleń i rozwoju zawodowego pracowników bibliotek w realizowaniu założeń pedagogiki bibliotecznej. W: Maja Wojciechowska (red.), Sfera kultury sfera nauki. Współczesny obraz biblioteki. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Edward Mitek, 178-187.
• Wojciechowska Maja (2016). Wprowadzenie do problematyki zarządzania kapitałem ludzkim w bibliotekach. W: Maja Wojciechowska (red.), Zarządzanie zasobami niematerialnymi bibliotek w społeczeństwie wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 71-79.
• Wojciechowska Maja (2017). Aspekty psychologiczne i zarządcze w procesie oceniania i kształtowania wizerunku bibliotekarzy. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 2(25), 53-64.
• Wojciechowska Maja (2018). Nowe role kadry kierowniczej bibliotek wobec zmieniających się warunków i oczekiwań społecznych w świetle ogłoszeń konkursowych na stanowiska dyrektorów bibliotek. W: Maja Wojciechowska (red.), Multibibliotekarstwo, Warszawa: Wydawnictwo SBP.
• Wojciechowska Maja (2019). Przywództwo i role menedżerskie. W: Maja Wojciechowska (red.), Zarządzanie biblioteką, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP, 311-331.
• Wojciechowska Maja (2020). Kształcenie bibliotekarzy w zakresie pracy z trudnym czytelnikiem jako element wzmacniania zasobów klienckich biblioteki (w świetle orientacji zasobowej oraz teorii kluczowych kompetencji). Bibliotheca Nostra, 1(59), 45-61.
• Wojciechowska Maja (2021). Czy bibliotekarze mogą budować sieci społecznego zaangażowania? Wyniki badania postaw personelu bibliotecznego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 19, 728-750, https://doi.org/10.24917/20811861.19.44.
• Wojciechowska Maja, Laskowska Jolanta (red.) (2013). Bibliotekarz - przewodnik po księgozbiorze, wiedzy i informacji. Gdańsk: Wydawnictwo Ateneum - Szkoły Wyższej.
• Wrocławski Instytut Kultury (2018). Praktycy kultury, https://strefakultury.pl/programy/praktycy-kultury/o-programie/ [odczyt: 30.03.2020].
• Zając Joanna (2005). Dyrektor teatru - przywódca czy menedżer? Zarządzanie w Kulturze, 6, 11-31.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20843976ZK.22.014.16403