Okręg narodowościowy jako forma rozwiązania problemu małych narodowości w Związku Radzieckim

• Autorzy: Krzysztof Skotnicki

Warianty tytułu

Autonomous District (Former National) as a Form of Solution of the Problem of Small Nationalities in the Soviet Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wielonarodowa carska Rosja była na początku XX w. jednym z największych państw na świecie. Zamieszkujące ją narody i narodowości znajdowały się jednak na różnym stopniu rozwoju politycznego, gospodarczego i kulturalnego1. Niektóre spośród nich osiągnęły już wówczas fazę rozwoju kapitalistycznego, inne były na etapie feudalnym, zaś wiele (zwłaszcza tych najmniejszych, żyjących na Dalekiej Północy, Syberii i na Dalekim Wschodzie) pozostawało jeszcze na etapie patriarchalnorodowym, posługując się wyłącznie językiem mówionym i nie posiadając własnego alfabetu. Z tego też względu w literaturze przedmiotu dokonywane jest słuszne, moim zdaniem, wyodrębnienie trzech podstawowych grup narodów i narodowości żyjących w tym państwie; jako kryterium rozróżniające brany jest pod uwagę ogół cech poszczególnych narodów i narodowości, w tym przede wszystkim ich historyczne tradycje. Pier- wszą grupę stanowią narody, które posiadając już wcześniej swoją państwowość, utraciły ją następnie w wyniku ekspansji Rosji. Drugą tworzą narody nie mające nigdy w przeszłości swojej państwowości, których jednakże stopień rozwoju ekonomicznego, politycznego i kulturalnego umożliwiał zbudowanie samodzielnych państw, do czego nie dopuściły władze carskiej Rosji. Wreszcie trzecia grupa obejmuje wszystkie pozostałe narody i narodowości, nie posiadające żadnych warunków do utworzenia własnej państwowości2. (fragment tekstu)

EN

The paper presents the way of solving the problem of small nationalities in the Soviet Union. Small in number, those nationalities at the beginning of 20th century were often at the stage of primitive tribal community, leading a nomadic or semi-nomadic life. Deep obscurantism and traditionalism were the reasons why after the October Revolution the form of autonomy, introduced for more developed nationalities, could not be applied there. Too sudden changes could repel those nations from the Soviet authority instead of attracting them. Therefore, at first, tribal councils were created, basing up on the existing community in stitutions, and then, basing upon them in 1922 the organisation of natives' areas (raion) with own council and raion executive committees was begun. The process of changing the conditions and way of life of small nationalities was mostly influenced by the provisional statute of the Russian Soviet Federated Socialist Republic (RSFSR) of 25th October 1926 on administration of local nationalities and tribes of the Northern borderland of the RSFSR. The enacted statute formed a basis of creation of a whole network of local administration: tribal assem blies, raion conferences of the natives, and raion local executive commities. It was a duty of those organ stomanage all local affairs, and since 1927 they were also entrusted with judicial functions. At the same time, proper forms of autonomy for the small nationalities of the Fair North, Siberia and the Fair East were sought. Thus, already on 26th February 1926, the Komi-Permyak National District (okrug) was established. Next, successive districts were established and finally in 1937, after several transformations, there wore ten of them: Nenets (or Samoyed), Komi-Permyak, Yamalo-Nenets, Taimyr (or Dolgano-Nenets), Khanty-Mansi (or Ostyak-Yogul), Evenki (or Tungus), Chukot, Koryak, Ust-Orda, and Aghin. They were all created only in the Russian Federation and are included in the territory (krai) or region (oblast). They are radically dilferentas regards the area, population and nationality. It should be noticed that the number of aboriginal population permanently decreases, which is a result of extensive migration with in the Soviet Union. These changes must be taken into consideration when creating organs of that form of autonomy. At the outset, organisation of organs of national districts was regulated by the statute of the RSFSR of 20th April 1932 on district council conference and district executive committees of the national districts of Northern borderland of RSFSR, and the statute of RSFSR of 20th August 1933 on nomadic councils in national districts and areas of the Northern borderland of RSFSR. However, soon the Constitution of USSR of 1936 was enacted, establishing the right for each national district to return one representative to the Council of Nations of the Supreme Council of the USSR. Also the Constitution of the RSFSR of 1937 provided enacting a statute of national districts by the Supreme Council of RSFSR. However, during the period of validity of the Constitution such an act was never enacted. Thus the organs of national districts acted according to general regulations, and on this ground some authors denied the autonomous character of national districts. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Narodowość; Naród

EN

Nationality; Nation

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1989
• Numer: nr 43
• Strony: 119--146

Twórcy

autor

Krzysztof Skotnicki

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. A. Anisimow, Wierzenia ludów Północy (Wybór pism), Warszawa 1971, s. 7.
• 2. I. B. Berсhin, K istorii razrabotki Konstitucyi SSSR 1936 g., [w:] Stroitielstwo sowietskogo gosudarstwa, red. J. N. Gorodeckij, W. P. Dmitrienko, М. P. Kim i drugije, Moskwa 1972, s. 78.
• 3. О. I. Czistjakow, Rossyjskaja Sowietskaja Fiedieraliwnaja Socyalisticzeshaja Respublika, [w:] Nacyonalnaja gosudarstwiennost sojuznych riespublik, Moskwa 1968, s. 73.
• 4. О. I. Czistjakow, Stanowlienije rossijskoj fiederacyi (1917-1922), Moskwa 1966, s. 72-73.
• 5. S. Ehrlich, Państwo radzieckie, Warszawa 1950, s. 59.
• 6. S. Ehrlich, Ustrój Związku Radzieckiego, Warszawa 1954, s. 178.
• 7. N. F. Eriemienko, Probliemy prawowogo położenija awtonomnych nacyonalno-gosudarstwiennych obrazowanij w RSFSR, awtoriefierat dissiertacyi na poiskanie uczenoj stiepieni kandidata juridiczeskich nauk, Swierdłowsk 1973, s. 14-15.
• 8. L. A. Grigorian, 60 lat radzieckiej państwowości, Warszawa 1978, s. 156.
• 9. Istorija nacyonalno-gosudarstwiennogo stroilielstwa w SSSR, red. D. A. Czugajew, t. I; Nacyonalno-gosudarstwiennoje stroitielstwo w SSSR w pieriechodnyj pieriod ot kapitalizma k socyalizmu (1917-1936), Moskwa 1972, s. 430.
• 10. K. D. Korkmasowa, Sowietskaja awtonomija-politiczeskaja forma wyrażujusiczaja suwieriennostnacyi, "Sowietskoje Gosudarstwo i Prawo" 1962, nr 12, s. 51.
• 11. W. I. Kozłow, Nacyonal'nosti SSSR (etnograficzeskij obzor), Moskwa 1975, s. 9.
• 12. W. I. Kozłow, Nasielenije SSSR podonnym Wsiesojuznoj perepisy nasielenija 1979 goda, Moskwa 1980, s. 23-24.
• 13. Kurs sowietskogo gosudarstwiennogo prawa, red. В. V. Szczetinin i A. N. Govrszeniew, Moskwa 1971, s. 303.
• 14. I. D. Lewin, Sowietskaja fiedieracyja - gosvdarstwienno-prawowaja forma razrieszenija nacyonalnogo woprosa w SSSR, [w:] Woprosy sowietskogo sudarstwa i prawa, Moskwa 1957, s. 246.
• 15. I. D. Lewin, Suwierenitet, Moskwa 1948, s. 345 i s. 347.
• 16. Z. Łukawski, Historia Syberii, Wrocław 1981, s. 331-332.
• 17. Mifologija narodow Jakutii (sbornik naucznych trudów), Jakutsk 1980, red. W. T. Pietrow, Z. K. Liebiediewa, L. D. Nestorowa.
• 18. A. A. Prichod'ko, Diejatelnost' Dalniewostocznago Komitieta Siewiera po obiespieczeniju fakticzeskogo rawienstwa małych narodnostiej Dalniego Wostoka, [w:] Woprosy nacjonalnych otnoszenij i intiernacyonalnogo wospitanija w usłowijach razwitogo socyalizma, Tomsk 1978, s. 135.
• 19. M. A. Siergiejew, Niekapitalisliczeskij put' razwitija małych narodow Siewiera, "Trudy Instituta Etnografii im. N. N. Mikłucho-Makłaja" 1955, nowaja sierija, t. 27, s. 224.
• 20. K. Skotnicki, Pojęcie autonomii w teorii prawa państwowego, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1986, t. XXXVI, s. 71-86.
• 21. K. Skotnicki, Zagadnienie federacji na zasadzie autonomii w teorii socjalistycznego prawa państwowego, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1987, t. XXXVIII, s. 27-44.
• 22. Słownik rosyjsko-polski, red. I. H. Dworecki, Warszawa 1950, s. 776.
• 23. Sowietskoje konstitucyonnoje prawo, red. S. I. Rusinowa i V. A. Rjanżina, Leningrad 1975, s. 293.
• 24. Sowietskoje gosudarstwiennoje prawo, red. S. S. Krawczuk, Moskwa 1975, s. 330 i s. 334.
• 25. W. Suchecki, Geneza federalizmu radzieckiego, Warszawa 1961.
• 26. T. Szymczak, Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936-1976), Wrocław 1978.