Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami - podłoże prawne i społeczne przyjęcia ustawy : część 1

• Autorzy: Katarzyna Roszewska

Warianty tytułu

The Act of 19 July 2019 on Ensuring Accessibility to Persons with Specific Needs - the Legal and Social Basis for the Adoption of the Law : Part One

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ustawa z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1062 ze zm.) to akt szczególny z kilku powodów. Ma horyzontalny i w miarę kompleksowy zakres obowiązywania, obejmuje różne obszary życia społecznego regulowane do tej pory w odrębnych aktach prawnych. Dokonując implementacji zasady dostępności wyrażonej w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., Dz.U. z 2012 r., poz. 1169) wyprzedza prawo UE w tym zakresie. Traktuje kwestię niepełnosprawności w sposób mainstreamowy, w tym znaczeniu, że odnosi się do różnych grup osób mających choćby przejściowe trudności związane z napotykanymi barierami. Nie oznacza to, że przyjęte rozwiązania są wolne od wad. Wiele z nich wskazano szczegółowo w komentarzu do tej ustawy (Roszewska, (red.), 2021). Niezależnie od oceny merytorycznej samej ustawy, z pewnością zasługuje ona na przyjrzenie się podłożu jej wprowadzenia. Wspomniana Konwencja ONZ została przyjęta również przez UE. A wzajemne relacje między konwencjami praw człowieka a prawem UE są złożone. Wyjątkowe było również tło społeczne przyjęcia ustawy. Poprzedziła ją intensywna kampania społeczna środowiska osób z niepełnosprawnościami na rzecz dostępności zwieńczona przyjęciem Programu Dostępność Plus. A jednym z jego rezultatów jest właśnie ustawa dostępnościowa. Tym kwestiom poświęcona jest część pierwsza. W części drugiej wskazany zostanie zakres ustawy. (abstrakt oryginalny)

EN

The Act of 19 July 2019 on ensuring accessibility to persons with specific needs (Journal of Laws of 2020, item 1062) is a special act for a number of reasons. It has a horizontal and relatively comprehensive scope. It covers various areas of social life previously regulated by separate legal acts. Implementing the principle of accessibility from the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities, it predates EU law in this regard. It treats the issue of disability in a mainstream manner/way. In the sense that it addresses different groups of people with even temporary difficulties related to the barriers they face. This does not mean that the solutions adopted are free of defects. Many of them are pointed out in detail in the commentary to the Act (Roszewska, (ed.), 2021). Regardless of the substantive assessment of the act itself, it certainly deserves a look at the grounds for its introduction. The aforementioned UN Convention has also been adopted by the EU. However, the interaction between human rights conventions and EU law is complex. The social background of the law's adoption/of the enactment of the act was also unique. It was preceded by an intensive social campaign of the community of persons with disabilities for accessibility, which culminated in the adoption of the Accessibility Plus Program. One of its results is precisely the act on ensuring accessibility to persons with specific needs. Part one is devoted to these issues. In part two, the scope of the act will be indicated. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Regulacje prawne; System legislacyjny

EN

Disabled people; Legal regulations; Legislative

• Czasopismo: Praca i Zabezpieczenie Społeczne
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 12
• Strony: 19--25

Twórcy

autor

Katarzyna Roszewska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Bałaban, A. (2003). Rozdział VI. System źródeł prawa w polskiej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. W: Polskie problemy ustrojowe. Konstytucja, źródła prawa, samorząd terytorialny, prawa człowieka. Wydawnictwo elektroniczne. Zakamycze, Kraków.
• de Bu´rca, G. (2011). The Road Not Taken: The EU as a Global Human Rights Actor. American Journal of International Law, 105 (4), October 2011, pp. 649 - 693. DOI: https://doi.org/10.5305/amerjintelaw.105.4.0649
• Brandtner, B., Rosas, A. (1998). Human Rights and the External Relations of the European Community: An Analysis of Doctrine and Practice, European Journal of International Law 9, pp. 468-490. DOI: https://doi.org/10.1093/ejil/9.3.468
• Committee on The Rights of Persons with Disabilities (2010). The Day of General Discussion on Accessibility, CRPD/C/4/SR.7. CRPD, Communication No. 5/2011. Views adopted by the Committee at its twelfth session (15 September-3 October 2014), M-L. Jungelin vs. Sweden, https://undocs.org/en/CRPD/C/12/D/5/2011, pkt 10.5.
• Drabarz, A. (2021). When social meets economic: the case of the European Accessibility Act - remarks from Poland's perspective, Business Law Journal, (9), pp. 2-9. DOI: 10.33226/0137-5490.2021.9.1
• Łasak, K. (2016). Dostępność usług bankowych dla osób niedowidzących i niewidomych. Uwagi na tle opinii komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych w sprawie Szilvia Nyusti i Péter Takács przeciwko Węgrom, Gdańskie Studia Prawnicze, (1), 265-280. https://prawo.ug.edu.pl/sites/prawo.ug.edu.pl/files/_nodes/strona/33461/files/35lasak.pdf
• Roszewska, K. (Red.). (2021). Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Komentarz, LEX/el
• Roszewska, K. (2021). Accessibility - One of the Human Rights or the Means of Their Implementation, Prawo i Więź, 3 (37), 158-176. DOI: https://doi.org/10.36128/priw.vi37.291
• Stein, M. A. (2007). Disability Human Rights, California Law Review, 95 (1). https://hpod.law.harvard.edu/pdf/disability-hr-stein.pdf
• Uwagi końcowe do raportu Unii Europejskiej, Committee on the Right of Persons with Disabilities, 2 października 2015, CRPD/C/EU/CO/1, pkt. 18, s. 3.
• Waddington, L., Broderick A. (2018). Combatting disability discrimination and realising equality. A comparison of the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities and EU equality and non-discrimination law, Brussels, p. 11, 84, 89. https://data.europa.eu/doi/10.2838/208695
• Wierczyński, G. (2016). Komentarz do ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Art. 10. W: Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, wyd. II, elektroniczne. Wolters Kluwer [dostęp: 10.10.2022].
• Założenia do projektów ustaw dla Nowego Systemu Wsparcia osób z niepełnosprawnościami. (2017). https:////bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/III Kongres ON - Założenia dla projektów ustaw dla Nowego Systemu Wsparcia osób z niepełnosprawnościami v2.0 2017.10.23.pdf [dostęp: 17.10.2022].

Identyfikatory

DOI

10.33226/0032-6186.2022.12.4