Przemiany dworców w miejskiej przestrzeni publicznej. Przykład Kielc

• Autorzy: Iwona Kiniorska , Patryk Brambert

Warianty tytułu

Transformations of Stations in Urban Public Space. The Example of Kielce

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W ostatnich latach zauważa się ożywienie związane ze wzrostem liczby modernizowanych i remontowanych obiektów dworcowych. Na nowo odkrywa się też ich dużą wartość jako obiektów wielofunkcyjnych. W związku z tym celem badań było określenie przemian dworca miejskiego w przestrzeni publicznej na przykładzie takich obiektów zlokalizowanych w Kielcach. Zwrócono głównie uwagę na przekształcenia architektoniczne, przestrzenne i funkcjonalne. Badaniu poddano zmodernizowany w 2020 r. dworzec autobusowy, a także dworzec kolejowy, będący w trakcie modernizacji. Jak ukazano na tych przykładach, główna rola dworców - mimo zastosowania nowoczesnych koncepcji modernizacyjnych - została zachowana. Dworzec autobusowy wkomponowany jest w krajobraz miasta poprzez zachowanie oryginalnej i wyjątkowej kompozycji przestrzennej oraz sylwety gmachu. Powstały układ przestrzenny wzmacnia znaczenie i potencjał funkcji publicznych, a także walorów użytkowych dla podróżnych oraz mieszkańców miasta. W podobnym kierunku zmierza modernizacja kieleckiego dworca kolejowego.(abstrakt oryginalny)

EN

In recent years, there has been a revival associated with an increase in the number of modernised and renovated station facilities. Their great value as multifunctional facilities is also being rediscovered. Therefore the aim of the research was to determine the transformations of stations in public space based on the examples of such facilities located in Kielce. Main attention was placed on architectural, spatial and functional transformations. The study covered the bus station modernised in 2020, as well as the railway station which is currently under modernisation. As shown in these examples, the main role of the stations - despite the use of modern refurbishment concepts - has been retained. The bus station is integrated into the city landscape by preserving the original and unique spatial composition and silhouette of the building. The resulting spatial arrangement strengthens the importance and potential of public functions, as well as utility values for travelers and city residents. The modernisation of the Kielce railway station is heading in a similar direction.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dworzec kolejowy; Transport autobusowy; Przestrzeń publiczna; Modernizacja

EN

Railway station; Bus transport; Public space; Modernization

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 25(3)
• Strony: 24--40

Twórcy

autor

Iwona Kiniorska

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

autor

Patryk Brambert

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Adorno F., Beschi L., van Effenterre H., 1971, W dawnych Atenach, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Augustyn-Lendzion E., 2005, Przestrzeń publiczna? Kilka refleksji na temat, Czasopismo Techniczne. Architektura, 9-A/1, 35-44.
• Banachowska E., 2015, Dworzec PKS w Kielcach jako przykład polskiej myśli modernistycznej, Środowisko Mieszkaniowe, 14, 106-117.
• Bąkowski W., 1996, Wizja rozwoju przedsiębiorstw PKS, Przegląd Komunikacyjny, 10, 14-18.
• Biegański L., Buczek G., Gzell S., Kowalewski A., Markowski T., Cichy-Pazder E., 2009, Karta Przestrzeni Publicznej, Materiały III Kongresu Urbanistyki Polskiej. Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, 14, Biblioteka Urbanisty, Poznań.
• Dreszer K., 2008, Stan dworców kolejowych w Polsce a perspektywa ich rewitalizacji, [w:] J .J. Parysek, A. Tӧlle (red.), Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, Biuletyn IGSEiGP Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 5, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 119-124.
• Dźwigoń W., 2012, Ocena dworców autobusowych w małych miastach, Transport Miejski i Regionalny, 11, 15-19.
• Groeger L., 2011, Przestrzeń publiczna generatorem atrakcyjności przestrzeni mieszkaniowej osiedli mieszkaniowych, [w:] I. Jażdżewska (red.), XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Przestrzeń publiczna miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 217-230.
• Jaszczak A., Witkowska M., 2012, Problemy rewitalizacji dworców i obiektów komunikacji kolejowej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 18, 70-81.
• Jurkowski W., 2018, Integracja głównych dworców autobusowych i kolejowych w miastach wojewódzkich w Polsce, Przegląd Komunikacyjny, 73, 5, 22-26.
• Kołoś A., 2010, Dworce komunikacji autobusowej w strukturze urbanistycznej Krakowa, Czasopismo Techniczne. Architektura, 1-A, 311-322.
• Kosmowski P., 2015, Dworzec kolejowy jako element przestrzeni wymiany w dużych miastach europejskich, Studia Miejskie, 18, 147-158.
• Kosmowski P., 2017, Rewitalizacja miejskich terenów pokolejowych. Przykład Lipska, Studia Miejskie, 28, 87-98.
• Kostecki J., Tesz M., 2015, Zintegrowane centrum komunikacji w Zielonej Górze - koncepcja rewitalizacji terenu przydworcowego, Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski, 160(40), 64-79.
• Kostrzewski M., 2014, Development of the post - railroad lands - solutions background in the world, Logistyka, 4, 4496-4501.
• Książek S., 2015, Infrastruktura związana z odprawą pasażerów w transporcie autobusowym w wybranych miastach województwa dolnośląskiego, Transport Miejski i Regionalny, 10, 14-24.
• Łodziński J., 2021, Położenie i funkcjonowanie dworców autobusowych w wybranych małych miastach województwa podkarpackiego, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(1), 78-95.
• Mróz M., 2015, Baza funkcjonalna dworców kolejowych w konurbacji katowickiej, Acta Geographica Silesiana, 18, 29-40.
• Muszyńska E., 2016, Przykłady wykorzystania opuszczonych terenów powojskowych i pokolejowych w centralnej Polsce, MAZOWSZE Studia Regionalne, 19, 261-279.
• Myśliński K., 2014a, Dwudziestolecie międzywojenne: Wizerunek miasta (1918-1939), [w:] M. Maciągowski (red.), Kielce przez stulecia, Muzeum Historii Kielc, Wydawnictwo Jedność, Kielce, 465-477.
• Myśliński K., 2014b, Kielce w okresie powojennym: Miejska architektura ostatniego półwiecza, [w:] M. Maciągowski (red.), Kielce przez stulecia, Muzeum Historii Kielc, Wydawnictwo Jedność, Kielce, 672-680.
• Pająk J. Z., Szczepański J., 2014, Kielce w XIX wieku: Od rzemiosła do fabryki i kolei żelaznej, [w:] M. Maciągowski (red.), Kielce przez stulecia, Muzeum Historii Kielc, Wydawnictwo Jedność, Kielce, 202-214.
• Pięt A., 2014, Przestrzeń publiczna wewnątrz dworców kolejowych i w ich otoczeniu, Architecturae et Artibus, 6(3), 45-53.
• Racoń-Leja K., 2006, Wykorzystanie przekrytych przestrzeni publicznych w zespołach towarzyszącym współczesnym węzłom kolejowym w obszarach miejskich - potencjał i zagrożenia, [w:] D. Załuski (red.), Dworzec kolejowy w strukturze miasta, Biblioteka Urbanisty, 8, Urbanista, Warszawa, 114-120.
• Rochmińska A., Roczniak J. A., 2016, Zmiany funkcjonalne dworców kolejowych w Polsce i na Ukrainie, Space - Society - Economy, 18, 23-47.
• Rouba R., 2011, Łódź Art Center jako nowa publiczna przestrzeń kultury w Łodzi, [w:] I. Jażdżewska (red.), XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Przestrzeń publiczna miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 157-171.
• Rynowska-Sachse A., 2006, Założenia wielofunkcyjne zlokalizowane na terenach przydworcowych w centrum miasta, [w:] W. Załuski (red.), Dworzec kolejowy w strukturze miasta, Biblioteka Urbanisty, 8, Urbanista, Warszawa, 121-132.
• Sierecka-Nowakowska B., 2011, Dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe jako podstawa rozwoju przestrzeni publicznej miasta na przykładzie Łodzi, Biuletyn KPZK PAN, 194, 45-50.
• Smoliński T., 2010, Mały dworzec kolejowy i jego otoczenie - rewitalizacja oparta na wzajemnych relacjach, Czasopismo Techniczne. Architektura, 1-A, 299-309.
• Soczówka A., 2012, Zróżnicowanie struktury przestrzennej komunikacji miejskiej w konurbacji katowickiej, Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 76, WNoZ UŚ, Sosnowiec.
• Taylor Z., Ciechański A., 2007, Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw PKS w nowej sytuacji gospodarczej, Przegląd Geograficzny, 79, 1, 5-44.
• Uchwała Nr XLIX/857/2013 Rady Miasta Kielce z dnia 25 lipca 2013 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu "Kielce Śródmieście - Obszar I.1.3 Czarnowska, Żelazna - PKS", 2013, Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego z 2013 r., poz. 3071.
• Uchwała nr LI/1140/2018 z dnia 17 stycznia 2018 r. sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Miasta Kielce na lata 2018-2021, 2018, Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego z 2018 r., poz. 740.
• Ustawa z dnia 24 października 2008 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", 2008, Dziennik Ustaw Nr 206, poz. 1289.
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, 2010, Dziennik Ustaw Nr 5/2011, poz. 13.
• Załuski D., 2006, Dworzec kolejowy w strukturze miasta: nowe szanse, [w:] D. Załuski (red.), Dworzec kolejowy w strukturze miasta, Biblioteka Urbanisty, 8, Urbanista, Warszawa, 273-284.
• Załuski D., 2009, Tereny pokolejowe PKP S.A. - szanse i możliwości przekształceń na nowe funkcje miejskie, [w:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji - śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe, powojskowe, 4, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, 199-242.
• Załuski D., 2010, Dworce kolejowe: śródmiejskie przestrzenie podróży, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Zarządzenie Nr 419/2014 Prezydenta Miasta Kielce z dnia 19 listopada 2014 r. w sprawie założenia Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kielce, 2014, http://www.bip.kielce.eu/attachments/1036567/4148278/1.1/Zar%C5%BC%C4%85dzenie%20Nr%20419.pdf [dostęp: 10.06.2022].
• Dworzec Kielce, https://dworzec.kielce.pl [dostęp: 05.05.2022].
• Sztuka Architektury. Dworzec PKS w Kielcach będzie jak nowy, https://sztuka-architektury.pl/article/3401/dworzec-pks-w-kielcach-bedzie-jak-nowy [dostęp: 01.06.2022].
• Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej, https://www.geoportal.gov.pl [dostęp: 01.06.2022].
• MAPSTER (Mapy archiwalne Polski i Europy Środkowej w serwisie internetowym), http://igrek.amzp.pl [dostęp: 01.06.2022].
• Fotopolska.eu, https://fotopolska.eu [dostęp: 30.06.2022].

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.22.014.16608