Gminy wobec dyrektywy o sygnalistach

• Autorzy: Joanna Przybylska , Sławomira Kańduła

Warianty tytułu

Municipalities in the Face of the Whistleblower Directive

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W dniu 17.12.2021 r. w Polsce, tak jak we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, powinna była wejść w życie dyrektywa unijna dotycząca sygnalistów. Polska jest zobowiązana do implementacji wytycznych dyrektywy do przepisów krajowych. Pierwszy projekt ustawy o ochronie sygnalistów przedstawiono w październiku 2021 r., ale nadal ten akt prawny nie został uchwalony. Określone w dyrektywie unijnej podmioty, w tym z sektora finansów publicznych, są zobowiązane do opracowania i wdrożenia zasad zgłaszania nieprawidłowości w organizacji i odpowiedniej ochrony sygnalistów. Przeprowadzone wśród jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego badania wykazały, że w roku poprzedzającym wdrożenie dyrektywy niemal połowa gmin nie miała wiedzy na temat unijnej dyrektywy o sygnalistach (dowiedziała się o niej z przeprowadzonego badania). Jedynie co czwarta gmina rozpoczęła wdrażanie systemu dla sygnalistów lub jego elementów. Jednocześnie główną przesłanką wdrożenia systemu dla sygnalistów jest lub będzie w przyszłości obowiązek prawny nałożony na gminy do jego wprowadzenia, a nie przekonanie, że system ten stanowi skuteczne narzędzie zapobiegania występowaniu nieprawidłowości. Gotowość urzędów gmin do stosowania dyrektywy o sygnalistach różni się. Wdrażanie i przestrzeganie tej dyrektywy powiązane są z typem i wielkością gminy oraz z dochodami per capita i liczbą pracowników urzędu gminy. Miasta na prawach powiatu i gminy miejskie częściej stosowały elementy systemu dla sygnalistów. Gminy z większymi dochodami i zatrudniające w urzędzie gminy więcej osób częściej wdrażały elementy systemu dla sygnalistów.(abstrakt oryginalny)

EN

The EU Whistleblower Directive should have entered into force in Poland on 17 December 2021, as in all EU Member States. Poland is obliged to implement the guidelines of the Directive into its national legislation. The first draft of the Act on the Protection of Whistleblowers was presented in October 2021, but this legal act has still not been enacted. The entities specified in the Directive, including those from the public finance sector, are obliged to prepare and implement whistleblowing rules for their organizations and appropriate protection of whistleblowers. Surveys held among local authority units at municipal level have shown that, in the year preceding the implementation of the directive, almost half the municipalities had no knowledge of the EU Whistleblower Directive (they found out about it during the survey). Only one in four municipalities had started implementing a whistleblower system or elements of one. Simultaneously, the main rationale for implementing a whistleblower system is, or will be in the future, the legal obligation imposed on municipalities to introduce it, and not the conviction that this system is an effective tool for preventing the appearance of irregularities. The willingness of municipalities to apply the Whistleblower Directive varies. The implementation of and compliance with this Directive are related to the type and size of the municipality, as well as the per capita income and the number of employees of the municipal office. Cities with the rights of counties and urban municipalities were more frequently applying elements of a whistleblower system. Municipalities with higher incomes and employing more people in the municipal office were more frequently implementing elements of a whistleblower system.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gmina; Finanse publiczne; Naruszenie dyscypliny finansów publicznych; Kontrola zarządcza; Sygnaliści

EN

District; Public finance; Breaches of public finance discipline; Management control; Whistleblowers

• Czasopismo: Finanse Komunalne
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 6
• Strony: 60--73

Twórcy

autor

Joanna Przybylska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

autor

Sławomira Kańduła

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Chordiya R., Sabharwal M., Relly J.E., Berman E.M., Organizational protection for whistleblowers: a cross-national study, "Public Management Review" 2020/22.
• Makowski G., Waszak M. (red.), Sygnaliści w Polsce okiem pracodawców i związków zawodowych, Warszawa 2016, https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Odpowiedzialne%20Panstwo/Sygnalisci-w-Polsce-okiem-pracodawcow-i-zwiazkow-zawodowych.pdf (dostęp: 4.11.2022 r.).
• Małecka-Łyszczek M., Whistleblowing w samorządzie terytorialnym z perspektywy wybranych standardów kontroli zarządczej, "Finanse Komunalne" 2021/1-2.
• Przybylska J., Whistleblowing system as a tool increasing the security of public finance - diagnosis of the polish local government sector, "Torun Business Review" 2020/19 (2), https://tbr.wsb.torun.pl/index.php/journal/article/view/321/155 (dostęp: 15.09.2022 r.).
• Sroka R., Zgłaszanie nadużyć w przedsiębiorstwach (whistleblowing) - aspekty etyczny, prawny i zarządczy, "Etyka" 2019/58 (2).
• Tubek B., Przybylska J., System ochrony sygnalistów jako narzędzie kontroli zarządczej, "Finanse Komunalne" 2022/3.
• Wojciechowska-Nowak A., Ochrona sygnalistów w Polsce. Stan obecny i rekomendacje zmian, Warszawa 2012.
• Wojciechowska-Nowak A., Skuteczna ochrona prawna sygnalistów. Perspektywa pracodawców, związków zawodowych oraz przedstawicieli środowisk prawniczych, "Przegląd Antykorupcyjny" 2016/2 (7).
• Worth M., Whistleblowing in Europe. Legal Protections for Whistlelbowers in the EU, Transparency International, 5.11.2013 r., https://www.transparency.org/en/publications/whistleblowing-in-europe-legal-protections-for-whistleblowers-in-the-eu (dostęp 4.11.2022 r.).