Porozumienia organizacji zbiorowego zarządzania w świetle art. 1071 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

• Autorzy: Jan Błeszyński , Maria Błeszyńska-Przybylska , Michał Błeszyński

Warianty tytułu

Agreements between Collective Management Organizations in the Light of Article 1071 of the Act on Copyright and Related Rights

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W świetle jednoznacznego, jak to starano się wykazać, zapisu zawartego w art. 1071 ust. 1 PrAut zakres porozumienia pozostawiony został do uzgodnienia pomiędzy porozumiewającymi się OZZ, z tym, że nakazem płynącym z racjonalności jest, aby obejmował on, co najmniej całe dane pole eksploatacji, w tym pole odtworzeń, bez względu na kategorie licencjonowanych praw. Art. 1071 ust. 2 PrAut nie daje, zarówno w swojej warstwie literalnej, celowościowej, jak i systemowej, podstaw do przyjęcia, że mocą ustawy ograniczone zostały podmiotowo możliwości zawierania porozumień obejmujących odtworzenia przedmiotów praw pokrewnych jedynie do OZZ działających w sferze praw pokrewnych. Nic więc zatem nie stoi na przeszkodzie, aby OZZ reprezentujące np. artystów wykonawców zawarły porozumienie o wspólnym poborze wynagrodzeń z OZZ działającymi w sferze np. prawa autorskiego i aby OZZ umocowaną do poboru wynagrodzeń (a także licencjonowania, do którego art. 1071 ust. 2 PrAut się wprost nie odnosi) z obszaru praw autorskich i pokrewnych była jedna OZZ, która zarządza np. prawami autorskimi. Przecież stanem optymalnym byłoby, żeby w oparciu o porozumienie obowiązki te wykonywała jedna OZZ oraz, aby porozumienie to obejmowało i inne pola, na których można wykorzystać ten sam aparat organizacyjny. To, że pobór wynagrodzeń w odniesieniu do odtworzeń przedmiotów praw pokrewnych, realizowany na podstawie zatwierdzonych tabel wynagrodzeń przez uzgodnioną OZZ, jest obowiązkowy nie ogranicza OZZ w doborze organizacji mającej dokonywać tego poboru na podstawie porozumienia OZZ. Nie przesądza to także zakresu porozumienia towarzyszącego uzgodnieniu jednej organizacji. Art. 1071 PrAut określa minimum omawianej współpracy. Minimum to nie wyczerpuje jednak racjonalności zawierania porozumień o współpracy. Stosowanie tu wykładni zawężającej byłoby nie tylko sprzeczne z wykładnią gramatyczną art. 1071 ust. 2 PrAut, ale nadto z wykładnią systemową i celowościową. Osiągnięcie sytuacji, w której w stosunku do użytkowników, działając na rzecz innych OZZ objętych porozumieniem zawartym pomiędzy nimi, działa tylko jedna OZZ odpowiada względom racjonalności składającym się na należyte wykonywanie zbiorowego zarządzania. Nie tylko pozwala na podniesienie efektywności, obniżenie kosztów czynności oraz bardziej skuteczną kontrolę, a to dzięki koncentracji działań o tym samym charakterze, ale ponadto pozwala na osiągnięcie jasnej i czytelnej sytuacji na rynku, zdejmując z użytkowników ryzyko konieczności indywidualnego negocjowania z każdą z zainteresowanych OZZ z osobna, w tym zwłaszcza obowiązek angażowania się w trudne i uzależnione od ocen jednostkowych spory dotyczące właściwości poszczególnych OZZ. Wskazać należy, iż przyjęte rozwiązanie służy eliminowaniu niepewności sytuacji prawnej użytkowników. Pełne zrealizowanie tych celów wymagałoby jednak ustanowienia obowiązkowego pośrednictwa OZZ w odniesieniu do odtworzeń zarówno w zakresie praw pokrewnych, jak i praw autorskich. Naszym zdaniem zresztą wymogi współczesnego rynku uzasadniają postulat rozszerzenia obowiązkowego pośrednictwa OZZ. Wówczas możliwa byłaby efektywna ochrona zarówno uprawnionych, jak i zapewniona zostałaby pewność sytuacji prawnej po stronie użytkowników. Powyższe zasady powinny obowiązywać niezależnie od tego, czy umawiające się OZZ mają zatwierdzone tabele, czy nie. Według obowiązującego stanu prawnego fakt zatwierdzenia tabel ma znaczenie jedynie dla omawianego obowiązku w odniesieniu do praw pokrewnych, jeżeli organizacje, co najmniej działające w sferze praw pokrewnych, nie będą w stanie osiągnąć porozumienia, co do wyznaczenia jednej organizacji umocowanej do poboru wynagrodzeń z pola odtwarzanie. W tym wypadku, ale tylko w tym wypadku, możliwe jest administracyjne wskazanie OZZ do (poboru) dochodzenia wynagrodzeń należnych z tytułu praw pokrewnych z pola odtwarzanie. Jest to więc uregulowanie szczególne (o wąskim zakresie), ewidentnie niekorespondujące z całością uwarunkowań zbiorowego zarządzania. Wadą tego wskazania jest to, że może być odniesione, jak z tego wynika, wyłącznie do bardzo wąskiego zakresu korzystania z praw i to tylko pokrewnych. Konsekwencją takiego ujęcia jest przyjęcie, że wskazaną w tym zakresie organizacją będzie mogła być tylko organizacja z zakresu praw pokrewnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że rozwiązanie to nie tylko nie zapobiega dezintegracji systemu zbiorowego zarządzania, ale utrwala sytuację niekorzystną, a mianowicie segmentaryzację zbiorowego zarządzania. Uzasadnia to niezbędność weryfikacji przyjętego rozwiązania, jako oczywiście wadliwego. Segmentaryzacja ta może być przełamana w drodze porozumienia OZZ wskazanej do wspólnego poboru wynagrodzeń z obszaru praw pokrewnych z OZZ działającymi w sferze praw autorskich w przedmiocie wspólnego poboru wynagrodzeń z obu obszarów, tzn. praw pokrewnych i prawa autorskiego. Nie ma przecież przeszkód, żeby w wypadku administracyjnego wskazania przez Ministra do poboru wynagrodzeń organizacji działającej w sferze praw pokrewnych doszło do porozumienia, co do tego, że organizacja ta współdziałać będzie z organizacjami działającymi w zakresie prawa autorskiego we wspólnym dochodzeniu wynagrodzeń z odtworzeń, a nawet, że wspólnie wykonywane będzie zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi i autorskimi na tym polu. Sprzyja temu zasada dopuszczająca współpracę OZZ, bez względu na zakres ich uprawnień, jak również zasada dopuszczająca możliwość umocowania pełnomocnika. Jest to ważne w sytuacji, w której realizacja poboru wynagrodzeń wymaga dysponowania wyspecjalizowanymi strukturami organizacyjnymi. Wykorzystanie możliwości w tym zakresie poszczególnych OZZ może przyczynić się walnie zarówno do podniesienia efektywności realizacji poboru wynagrodzeń, jak i wydatnego obniżenia kosztów wykonywanych czynności. Realizowałoby to zasadę one stop shop. Konstatacja ta ma szczególne znaczenie praktyczne. Minister wskazując OZZ z zakresu praw pokrewnych do poboru wynagrodzeń dokonuje oceny jej zdolności do należytego realizowania poboru, w szczególności dysponowania strukturami organizacyjnymi dającymi rękojmię efektywnego realizowania poboru. Wskazanie przez OZZ wnioskującą o wyznaczenie jej do poboru wynagrodzeń, że dysponuje porozumieniem z innymi organizacjami, które są w stanie zabezpieczyć efektywny pobór wynagrodzeń, powinno być brane pod uwagę przy administracyjnym wskazaniu OZZ z zakresu praw pokrewnych.(abstrakt oryginalny)

EN

In the light of the unambiguous, as it has been endeavoured to demonstrate, provision included in Article 1071 sec. 1 of the Copyright Act leaves the scope of the agreement to be concluded by the interested organizations. Due to rationality reasons, it has to regulate however at least the whole particular field of the exploitation, including communication to the public, regardless of categories of rights being subject to license. Article 1071 sec. 2 of the Copyright Act does not allow to accept, in its literal, functional, as well as in system meaning, that the possibility to conclude agreements regulating communication to the public within neighbouring rights has been limited by the statute only to CMOs managing neighbouring rights. There are no obstacles for CMOs representing for example performing artists, to conclude agreements on collection of remunerations executed jointly with organizations managing authors rights. There are also no obstacles for the construction, where there is one organization authorized to collect remunerations (and provide licensing not expressly covered by Article 1071 sec. 2 of the Copyright Act) within copyright and neighbouring rights, for example organization managing authors rights. It would be the optimal solution, where these tasks were executed by one organization, basing on the agreement, which covers also other fields, where the same structures may be used. The fact, that collection of remunerations pertaining to communication to the public of subjects to neighbouring rights executed by the agreed CMO on the basis of approved tables of remuneration is obligatory, is not limiting CMOs in selecting the one to provide collection on the basis of the agreement between all organizations. It is also not determinig the scope of the agreement resulting from selecting one organization. Article 1071 of the Copyright Act specifies minimum basis of the cooperation. This minimum is not however exhausting rationality of concluding cooperation agreements. Applying limiting interpretation here, would not only be against the grammatical interpretation of Article 1071 sec. 2 of the Copyright Act, but also against system and functional one. Reaching the situation, where there is only one CMO acting on behalf of other CMOs on the basis of the concluded agreement, is in the line with rationality, being one of factors of proper collective management. It allows not only to increase efficiency, decrease costs and provide more effective control, due to concentrated activity of the same character, but also to reach clear and transparent situation on the market, by taking the risk of individual negotiation with each of interested CMOs away from users, in particular the obligation to engage into hard and subjective disputes on competences of particular CMOs. It needs to be pointed, that the adopted solution serves eliminating unclear legal situation of users. The complete realization of these goals would require however establishing obligatory intermediation of CMO with regard to communication to the public within neighbouring rights and copyright. In our opinion, requirements set by the contemporary market give reasons for the postulate to extend the compulsory intermediation of CMO. This would allow for effective protection of rightholders, but also for certainty of legal situation of users. The above rules should apply no matter, if CMOs being parties to the agreement have their tables approved, or not. According to the existing law, that fact that tables of remuneration have been approved, is important for the discussed obligation with regard to neighbouring rights, where organizations, acting at least within neighbouring rights sphere, will not agree as to the appointment of one organization authorized to collect remuneration for communication to the public. In such case, but only in such case, it is possible to appoint CMO authorized to collect remunerations due for communication to the public within neighbouring rights, in the administrative way. It is therefore the special regulation (of narrow scope), obviously not corresponding with the general situation within collective management. The disadvantage of this regulation is that it can only be applied to very limited scope of exploitation of rights, only to neighbouring rights. The consequence of such regulation is, that only organization managing neighbouring rights may be appointed. It needs to be pointed out however, that this solution is not only not preventing disintegration of the system of collective management, but consolidates unfavourable situation, namely segmentarization of collective management. It justifies necessity to verify the adopted solution, as obviously defective. This segmentarization may by overcome in the way of agreement of CMO appointed to provide joint collection within neighbouring rights with CMOs acting within copyright sphere on joint collection of remuneration due from both spheres that is: copy right and neighbouring rights. There are no obstacles, in case of administrative appointment by the Ministry of the organization acting within neighbouring rights sphere, for the agreement on cooperation between this organization and organizations acting within copyright sphere pertaining to joint collection of remunerations due from communication to the public, and even more, that collective management of rights within this field shall be provided jointly. It is favoured by the rule allowing cooperation between CMOs, regardless of the scope of their authorizations and by the rule allowing the possibility to appoint a proxy. It is important in the situation, where providing collection of remunerations requires specialized organizational structures. Using sources coming from particular CMOs may serve increasing efficiency in collecting remunerations and decreasing costs in a major way. It would comply with the rule of one stop shop. This has the special practical meaning. The Ministry appointing CMO acting within neighbouring rights to collect remunerations, evaluates its ability to provide proper collection, in particular its organizational structures allowing for effective collection. Declaration made by the CMO applying to be appointed to collect remunerations, that it has agreement with other CMOs, which are capable of securing effective collection of remunerations, should be taken into account by appointing CMO within neighbouring rights provided in the administrative way.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo autorskie; Licencje

EN

Copyright law; Licences

• Czasopismo: Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 11
• Strony: I--XVI

Twórcy

autor

Jan Błeszyński

• Uniwersytet Warszawski

autor

Maria Błeszyńska-Przybylska

autor

Michał Błeszyński