Zarządzanie finansami publicznymi w teorii i praktyce

• Autorzy: Konrad Raczkowski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem rozdziału jest przedstawienie możliwości zarządzania finansami publicznymi jednostek sektora finansów publicznych w Polsce jako kluczowego i niezbędnego komponentu zarządzania publicznego w ogóle. W Polsce 42% osób dorosłych w mniejszym czy większym stopniu wykazuje znajomość zagadnień finansowych, to tylko o 1% więcej niż w Turkmenistanie, Zimbabwe czy Mongolii. Obywatele takich państw, jak Norwegia czy Szwecja mogą się poszczycić wskaźnikiem 71% znajomości arkanów finansowych, a Wielka Bry- tania 67% [Klapper, Lusardi i van Oudheusden, 2015]. Oznacza to, iż wciąż istnieje znaczna dysproporcja czy też luka wiedzy finansowej wśród mieszkańców Polski, jaka powinna być wyrównana, względem innych państw europejskich. Niewątpliwie jej zmniejszenie miałoby wpływ na dużo bardziej efektywną i świadomą percepcję w podejmowaniu decyzji, a dobre decyzje to zabezpieczone ryzyko złych wyborów skutkujących niebilansowanymi notorycznie deficytami budżetowymi, techniczną niewypłacalnością czy zubożeniem społeczeństwa opodatkowanego nadmiarowo. Pozytywnym akcentem są polscy uczniowie osiągający najlepsze wyniki w nauce, tj. piętnastolatkowie z 2018 roku, którzy w badaniach znajomości finansów PISA 2018 na temat pojęć finansowych, rozumienia systemu finansowego czy dostrzegania ważnych, ale niepozornych zapisów w umowach, wśród 20 państw zajęli czwartą pozycję za uczniami z Kanady, Finlandii oraz Estonii [Sitek, Ostrowska i Badiak, 2020]. Przedstawione w niniejszym rozdziale znaczenie finansów publicznych w systemie finansowym państwa, uwzględniającym budżet centralny i jednostek samorządu terytorialnego, a także zasady gospodarowania środkami publicznymi, może być dobrym wstępem do eksploracji finansów publicznych, z których w ramach transferów zwrotnych - z różną dostępnością, częstotliwością i skutkiem - korzystamy jako obywatele.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie; Zarządzanie publiczne; Finanse; Finanse publiczne; Bezpieczeństwo finansowe

EN

Management; Public governance; Finance; Public finance; Financial security

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2023
• Tom: Zarządzanie publiczne. Perspektywa teorii i praktyki
• Strony: 107--123

Twórcy

autor

Konrad Raczkowski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Alińska A., Woźniak B. (2016), Współczesne finanse publiczne, Difin, Warszawa.
• Barrios S., Schaechter A. (2008), European Economy. The Quality of Public Finances and Economic Growth, Economic Papers 337/September.
• BIEN (2022), About Basic Income [website], Louvain-la-Neuve: Basic Income Earth Network, http://basicincome.org/basic-income/ (dostęp: 9.10.2022).
• Bitner M. (2011), Prawo finansowe. Tom 1. Finanse publiczne, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Bourguignon F. (2018), Spreading the Wealth, IMF, Washington, March.
• Chojna-Duch E. (2017), Prawo finansowe, prawo finansów publicznych, prawo podatkowe, prawo bankowe, Wolters Kluwer, Warszawa.
• De Paz-Báñez M., Asensio-Coto M.J., Sánchez-López C., Aceytuno M.T. (2020), Is There Empirical Evidence on How the Implementation of a Universal Basic Income (UBI) Affects Labour Supply? "A Systematic Review, Sustainability", Vol. 12, 9459, http://doi.org/10.3390/su12229459
• Dębowska-Romanowska T. (2010), Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa.
• ECB (2004), EMU and the Conduct of Fiscal Policies, "Monthly Bulletin", January.
• Flejterski S. (2007), Metodologia finansów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gaudemet P.M., Molinier J. (2000), Finanse publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Głuchowski J., Huterski R., Kołosowska B., Patyk J., Wiśniewski J. (2006), Finanse publiczne, TNOiK, Toruń.
• Gomułowicz A., Mączyński D. (2016), Podatki i prawo podatkowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• GUS (2021), Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego 2020, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Guziejewska B. (2010), Finanse publiczne wobec wyzwań globalizacji, Poltext, Warszawa.
• Hyman D.N. (2011), Public Finance. A Contemporary Application of Theory to Policy, Washington, https://www.uv.mx/personal/clelanda/files/2014/09/Hyman-David-2011 -Public-Finance.pdf (dostęp: 9.10.2022).
• Kady K., Gene L., Frederico L. (2021), Do Financial Markets Value Quality of Fiscal Governance? "Open Economies Review", Vol. 32, Iss. 5, s. 907-931.
• KE (2022), Commission Staff Working Document. Online public consultation on the review of the EU economic governance framework. Summary of responses Final Report, European Commission, Brussels, 28.3.2022 SWD(2022) 104 final.
• Klapper L., Lusardi A.L., van Oudheusden P. (2015), Financial Literacy around the World: Insights from the Standard & Poor's Ratings Services Global Financial Literacy Survey, World Bank Development Group, Washington.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U.1997.78.483).
• Lubimow-Burzyńska I. (2014), Finanse publiczne, Zielona Góra.
• NIK (2021), Wystąpienie pokontrolne, Wykonanie budżetu państwa w 2020 roku - Bankowa obsługa budżetu państwa w 2020 roku przez Narodowy Bank Polski, NIK, Warszawa, KBF.410.001.12.2021.
• Obwieszczenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 26 stycznia 2021 roku (poz. 259) w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa (Dz.U. 2021, poz. 259).
• Osiatyński J. (2006), Finanse publiczne. Ekonomia i polityka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Ostaszewski J. (2011), Finanse, Difin, Warszawa.
• Owsiak S. (2005), Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• PKO Bank Polski (2022), Samorządy oczekują kompleksowej obsługi bankowej, Forum Ekonomiczne, 8 kwietnia 2022, https://www.forum-ekonomiczne.pl/samorzady- oczekuja-kompleksowej-obslugi-bankowej/ (dostęp: 9.10.2022).
• Planowanie w układzie zadaniowym na 2022 rok. Skonsolidowany plan wydatków w układzie zadaniowym na 2022 rok i dwa kolejne lata (2021), Rada Ministrów, Warszawa, wrzesień.
• Raczkowski K. (2015), Zarządzanie publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Raczkowski K., Schneider F., Węgrzyn J. (2020), Ekonomia systemu podatkowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Reporting of Government Deficits and Debt Levels in accordance with Council Regulation (EC) N° 479/2009, as amended by Commission Regulation (EU) No 220/2014 and the Statements contained in the Council minutes of 22/11/1993, Warsaw, 13/04/2022, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/1015035/14550361/PL-2022-04. pdf/ebc83681-0279-cdf5-a364-0aaab274170b?t=1650534459237 (dostęp: 9.10.2022).
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2014 roku w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa (Dz.U. 2014, poz. 259).
• Sitek M., Ostrowska E.B., Badiak M. (2020), Umiejętności, postawy i zachowania finansowe młodzieży w Polsce. Wyniki badania PISA 2018, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Stiglitz J.E., Rosengard J.Y. (2015), Economics of the Public Sector, W. Norton & Company, Inc. New York-London.
• Szostak R. (2010), Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne a kontrola w jednostkach sektora finansów publicznych, "Kontrola Państwowa", R. LV, nr 6(335), NIK, Warszawa, listopad-grudzień.
• Thompson M. (2022), Money for Everything? Universal Basic Income in a Crisis, "Economy and Society", Vol. 51(3), s. 353-374, https://doi.org/10.1080/03085147. 2022.2035930
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2020 roku, poz. 2027).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 roku Nr 157, poz. 1240).
• Wernik A. (2007), Finanse publiczne. Cele, struktury, uwarunkowania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2022-2025 (2022), MF, Warszawa, kwiecień.
• Witt M., Mueller I. (2006), Public Finance and Administrative Reform Studies, Implementing the Paris Declaration in Public Finance - Challenges by Capacity Development Fiscal Studies No. 4, Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit, Eschborn.
• Wójtowicz W., red. (2020), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Wolters Kluwer, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.22367/uekat.9788378758266