Operating Surplus of LGUs in the Context of Legal Changes Resulting in a Decline of LGUs' Current Income from PIT

• Autorzy: Iwona Kowalska

Warianty tytułu

Nadwyżka operacyjna JST w kontekście zmian prawnych wywołujących ubytki w dochodach bieżących JST z PIT

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The issue of an operating surplus of local government units (LGUs) is gaining significance due to, inter alia, the enactment of legal changes resulting in a decline in the current income of LGUs from PIT. The purpose of the research is evaluation of the development of the LGUs' operating surplus in the context of legal changes (enacted in 2019-2022) causing the said decline as well as the evaluation of the mechanisms compensating LGUs for that decline. The following were applied to accomplish the research objective: (1) quantitative analysis, taking into consideration the data of the Ministry of Finance presented in the reports on LGUs' budget implementation for 2020-2021 and multi-annual financial forecasts for the LGUs' budget plan for 2022; (2) review of source literature and legislation related to the research subject. The analysis performed for the years 2020-2022 shows that the period of growth in the value of the operating surplus in all types of LGUs in 2021 in comparison to 2020 is followed by a significant decline in its value in 2022 (as planned). Across Poland, this applies to: municipalities, cities with county rights and voivodeships. Whereas, in the case of counties (on a Poland-wide scale), no operating surplus has been planned at all for 2022. The above situation may result not only in a decline in the capacity to finance investments from the operating surplus in LGUs, but also in the differentiation of these capacities within specific LGU types. Increased differentiation of this phenomenon in specific local governments may be affected by, inter alia, the adopted system of criteria of distribution of funds as part of the compensation for the decline in current income from PIT (especially in the development part of the general subsidy). (original abstract)

Problematyka nadwyżki operacyjnej jednostek samorządu terytorialnego (JST) zyskuje coraz bar- dziej na znaczeniu m.in. z powodu uchwalenia zmian prawnych wywołujących ubytki w dochodach bieżących JST z PIT. Celem badań jest ocena kształtowania się nadwyżki operacyjnej JST w kontekście zmian prawnych (uchwalonych w latach 2019-2022) wywołujących te ubytki oraz ocena mechanizmów rekompensujących JST te ubytki. Do realizacji celu badawczego zastosowano: (1) analizę ilościową z uwzględnieniem danych Ministerstwa Finansów ze sprawozdań z wykonania budżetu JST za lata 2020-2021 oraz wieloletnich prognoz finansowych do planu budżetu JST na 2022 rok; (2) przegląd literatury przedmiotu oraz legislacji powiązanej z celem badań. Z przeprowadzonej analizy dla lat 2020-2022 wynika, iż po okresie wzrostu wysokości nadwyżki operacyjnej we wszystkich typach JST w 2021 roku w stosunku do 2020 roku następuje istotny spadek jej wysokości w 2022 roku (według planu). Sytuacja ta dotyczy w skali Polski: gmin, miast na prawach powiatu oraz województw. W przypadku powiatów natomiast (w skali Polski) w 2022 roku w ogóle nie zaplanowano nadwyżki operacyjnej. Powyższa sytuacja może powodować nie tylko mniejsze możliwości finansowania inwestycji z nadwyżki operacyjnej w JST, ale także zróżnicowanie tych możliwości w obrębie poszczególnych typów JST. Na pogłębienie zróżnicowania tego zjawiska w poszczególnych samorządach może mieć wpływ m.in. przyjęty system kryteriów rozdziału środków finansowych w ramach rekompensaty ubytku w dochodach bieżących z PIT (w szczególności z części rozwojowej subwencji ogólnej). (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Local government units; Local government budget; Local government finance; Legal regulations; Individual income tax

PL

Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Budżet samorządu terytorialnego; Finanse samorządu terytorialnego; Regulacje prawne; Podatek dochodowy od osób fizycznych

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 28 (77)
• Strony: 105--118

Twórcy

autor

Iwona Kowalska

• Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Poland

Bibliografia

• Czekaj M.: Panel: Zmiany w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, XIII Międzynarodowe Forum Finansowo-Bankowe: Wyzwania współczesnych finansów - ryzyka, strategie, perspektywy, Warszawa 2021.
• Dafflon B.: Theory of Subnational Balanced Budget and Debt Control, [in:] B. Dafflon (ed.), Local Public Finance in Europe: Balancing the Budget and Controlling Debt. Edward Elgar, Chan- tengam, Northampton 2002.
• Devas N., Alam M., Deley S., Koranteng R.O., Venkatachalam P.: Financing Local Government, Commonwealth Secretariat, London 2008, p. 11. (Crossref)
• Dylewski M: Nadwyżka operacyjna a decyzje finansowe jednostek samorządu terytorialnego, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin. Sectio H, 51, 6/2017, p. 75-84. (Crossref)
• Galiński P: Możliwości finansowania inwestycji przez gminy w Polsce w latach 2010-2012, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 802 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 65/2014, p. 71-82.
• Gubernat E.: Zdolności inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego województwa dolnośląskiego w latach 2007-2013, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 6 (84)/2016, p. 71-83. (Crossref)
• Krzemińska A. : Znaczenie nadwyżki operacyjnej w budżecie gmin i miast na prawach powiatu na przykładzie województwa wielkopolskiego i lubelskiego, Optimum. Economic Studies, 2 (92)/2018, p. 61-67. (Crossref)
• Kubalski G.P., Czajkowski, J.M. : Skuteczność rekompensowania ubytku dochodów z udziału PIT przez część rozwojową subwencji ogólnej, Analizy samorządowe, 18/2022, p. 8-9.
• Nadwyżka operacyjna w jednostkach samorządu terytorialnego w latach 2008-2010, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2010, p. 3.
• Nordhaus W. : Reflection on the Economics of Climate Change, Journal of Economic Perspectives, 7, 4/1993, p. 11-25. (Crossref)
• Ocena skutków regulacji z dnia 07.09.2021 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz nie-których innych ustaw. Nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD260, p. 562563.
• Owsiak S.: Finanse, PWE, Warszawa 2015, p. 86.
• Polityka ekologiczna państwa 2030. Raport, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2018.
• Poniatowicz M., Salachna J.M., Perło,D.: Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Prognoza ludności na lata 2014-2050, GUS, Warszawa 2014, p. 114 et seq.
• Samorządy odcięte od dochodów z PIT. Proponują rozwiązanie, Rzeczpospolita, 18.04.2022, https://regiony.rp.pl/podatki/art36096791-samorzady-odciete-od-dochodow-z-pit-proponuja-rozwiazanie (access: 18.04.2022).
• Sekuła A. Kształtowanie się dochodów majątkowych jednostek samorządu terytorialnego w latach 2007-2008, [in:] R. Brola (ed.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 109/2010, p. 252.
• Sołtyk P., Dębowska-Sołtyk M.: Finanse samorządowe, Difin, Warszawa 2006, p. 64.
• Swianiewicz P.: Finanse lokalne - teoria i praktyka, Municipium, Warszawa 2004.
• Szołno-Koguc J.: Subwencja ogólna jako instrument wsparcia transferowego samorządu gminnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 485/2017, p. 463.
• Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Od-powiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Monitor Polski z 2017 r. poz. 260.
• Uchwała nr 84/2021 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych - RM-06111-84-21.
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. z 2021 r. poz. 1672 as amend.
• Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1927.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2022 r. poz. 1634.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, Dz.U. nr 157, poz. 1241.
• Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2021 r., poz. 2105.
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U., poz. 1387, as amend.
• Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 568, as amend.).
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2022 r., poz. 1265.
• Wiewióra M.: Nadwyżka finansowa a samorząd, Serwis Samorządowy PAP, 2008, https://samorzad.pap.pl/kategoria/archiwum/nadwyzka-finansowa-samorzad (access: 15.05.2022).
• Zawora J., Zawora P.: Możliwości finansowania działalności inwestycyjnej przez gminy województwa podkarpackiego, Ekonomiczne Problemy Usług, 4, (129)/2017, p. 282. (Crossref)
• Zioło M.: Zewnętrzne, obce źródła finansowania wydatków inwestycyjnych gmin i determinanty ich doboru, Zeszyty Naukowe, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 10/2011, p. 289-298.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.22630/PEFIM.2022.28.77.18