Inwestowanie w akcje w okresie pandemii COVID-19

• Autorzy: Ewa Pośpiech
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Inwestowanie w akcje to proces wymagający wiedzy i doświadczenia. Znajomość mechanizmów rządzących giełdą oraz umiejętność podejmowania decyzji stanowią kluczowy aspekt w tym procesie. Istotnym elementem jest także wykorzystanie narzędzi, które będą wspomagały proces decyzyjny. Często stosowane są narzędzia ilościowe, które w metodyczny sposób pozwalają przeprowadzić selekcję walorów. Kolejnym ważnym elementem jest horyzont czasowy inwestycji. W przypadku inwestycji długoterminowych zaleca się dokonanie analizy fundamentalnej spółek w celu zbadania ich kondycji ekonomicznofinansowej. Oznacza to analizę otoczenia makroekonomicznego oraz ocenę sytuacji spółki, którą można przeprowadzić za pomocą wskaźników fundamentalnych i rynkowych. Przedsiębiorstwo o stabilnej pozycji i dobrych perspektywach stanowi zachętę dla potencjalnych inwestorów chcących ulokować swoje środki w akcje spółek. Proces selekcji walorów może być realizowany na różne sposoby. Jedną z możliwości, uwzględniającą aspekt ilościowy, dają metody wielokryterialne, które na podstawie kryteriów oceny determinują postrzeganie danego waloru. Taka ocena pozwala na wybór tych spółek, które zdaniem decydenta spełniają jego oczekiwania co do stabilności i perspektyw danego przedsiębiorstwa. W zagadnieniu wyboru portfela akcji często wykorzystywane są także narzędzia analizy portfelowej, w ramach której wyznaczane są portfele efektywne - portfele o najniższym ryzyku przy zadanej stopie zwrotu lub portfele o maksymalnej stopie zwrotu przy założonym poziomie akceptowalnego ryzyka (Jajuga, Jajuga, 2015). Na skutek występowania różnych rodzajów ryzyka, które towarzyszy inwestycjom, nawet w sytuacji względnej stabilizacji na rynku, żadne ze stosowanych narzędzi wspomagających budowanie portfela nie daje gwarancji zysku. W przypadku zaś wystąpienia zjawisk ekstremalnych, takich jak: klęski żywiołowe, pandemie, kryzysy finansowe itp., niemal natychmiast odbija się to negatywnie na rynkach kapitałowych. Te specyficzne okoliczności generują wiele wyzwań dotyczących ważnych kwestii związanych z życiem społeczno-gospodarczym, a u inwestora pojawiają się dodatkowe obawy i pytania, czy inwestowanie w czasie występowania zjawisk ekstremalnych zawsze musi pociągać za sobą duże straty, czy może jednak istnieje szansa na zyskowne inwestowanie w takich warunkach, zwłaszcza w akcje. Zagadnienia te determinują cel tej części pracy, którym jest ocena możliwości uzyskania zyskownych portfeli efektywnych w trudnym czasie pandemii COVID-19. W analizach wykorzystano akcje notowane na Rynku Głównym GPW w Warszawie. Portfele konstruowano na podstawie wyselekcjonowanych grup spółek, które uzyskano przy użyciu wielokryterialnych metod TOPSIS (standardowej i rozmytej) na podstawie wskaźników fundamentalnych i rynkowych z lat 2017-2019 oraz 2018-2020. Porównanie i ocena wyników uzyskanych portfeli zostały dokonane na przestrzeni lat 2020- 2021, podczas których cały świat zmagał się z pandemią. Hipoteza badawcza, którą postawiono, brzmi: Mimo negatywnych reakcji rynków związanych z występującą pandemią, istnieje możliwość skonstruowania zyskownych długoterminowych portfeli efektywnych. Ponadto proponowane podejścia pozwalają zarekomendować metodę TOPSIS, zwłaszcza w ujęciu rozmytym, jako skuteczne narzędzie stosowane do wspomagania wyboru portfela akcji. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Inwestycje kapitałowe; Akcje; Ryzyko inwestycyjne; Portfel inwestycyjny; Analiza wielokryterialna; Pandemia; COVID-19

EN

Capital investments; Shares; Investment risk; Investment portfolio; Multicriteria analysis; Pandemic; COVID-19

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2023
• Tom: Gospodarka, społeczeństwo i rynki finansowe w dobie wyzwań współczesnego świata
• Strony: 169--183

Twórcy

autor

Ewa Pośpiech

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Chen, C.-T., Hung, W.-Z. (2009). A new decision-making method for stock portfolio selection based on computing with linguistic assessment. Journal of Applied Mathematics and Decision Science, 2009, 897024. https://doi.org/10.1155/2009/897024
• Ece, O., Uludag, A. S. (2017). Applicability of fuzzy TOPSIS method in optimal portfolio selection and an application in BIST. International Journal of Economics and Finance, 9(10), 107-127. https://doi.org/10.5539/ijef.v9n10p107
• Hwang, C. L., Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: Methods and application. Berlin: Springer Verlag.
• Jahanshahloo, G. R., Hosseinzadeh Lotfi, F., Izadikhah, M. (2006). Extension of the TOPSIS method for decision-making problems with fuzzy data. Applied Mathematics and Computation, 185, 1544-1551. https://doi.org/10.1016/j.amc.2006.02.057
• Jajuga K., Jajuga T. (2015). Inwestycje. Instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kazemi, A., Sarrafha, K., Beedel, M. (2014). A hybrid fuzzy decision making method for a portfolio selection: A case study of Tehran Stock Exchange. International Journal of Industrial and Systems Engineering, 18(3), 335-354. https://doi.org/10.1504/IJISE.2014.065537
• Lai, Y.-J., Liu, T.-Y., Hwang, C.-L. (1994). TOPSIS for MODM. European Journal of Operational Research, 76(3), 486-500. https://doi.org/10.1016/0377-2217(94)90282-8
• Leszczyński, Z. (2004). Analiza ekonomiczno-finansowa spółki. Warszawa; PWE.
• Liu, Y. J., Zhang, W. G., Xu, W. J. (2012). Fuzzy multi-period portfolio selection optimization models using multiple criteria. Automatica, 48(12), 3042-3053. https://doi.org/10.1016/j.automatica.2012.08.036
• Markowitz, H. (1952). Portfolio selection. Journal of Finanse, 7(1), 77-91. https://doi.org/10.2307/2975974
• Nguyen, T. T., Gordon-Brown, L. N. (2012). Fuzzy numbers and MCDM methods for portfolio optimization. International Journal of Computer, Electrical, Automation, Control and Information Engineering, 6(12), 1593-1605. https://doi.org/10.5281/zenodo.1334303
• Pośpiech, E. (2017a). Multi-criteria fuzzy modelling in the issue of portfolio selection. W M. Čulik (red.), Proceedings (Part III.) - 11th International Scientific Conference on Financial Management of Firms and Financial Institutions (s. 700-707). Ostrava: VŠB - TU.
• Pośpiech, E. (2017b). Rozmyte modelowanie we wspomaganiu decyzji inwestycyjnych. Organizacja i Zarządzanie, 113, 375-384.
• Pośpiech, E. (2018). The risk of multi-criteria portfolios taking into account the fuzzy approach. W M. Čulík (red.), Managing and Modelling of Financial Risks. 9th International Scientific Conference - Proceedings (Part 2) (s. 411-418). Ostrava: VŠB - TU.
• Pośpiech, E. (2020a). Modelowanie nieostre w wielokryterialnym wspomaganiu decyzji inwestycyjnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Pośpiech, E. (2020b). The multi-criteria fuzzy approach to building and evaluating effective portfolios. Organizacja i Zarządzanie, 144, 397-407.
• Pośpiech, E. (2020c). The use of fuzzy modelling to invest in the Polish capital market in the pandemic era. W L. Burilovic, T. Rados, N. Recker (red.), Economic and social development. 63rd International Scientific Conference on Economic and Social Development Development - "Building Resilient Society" (Book of Proceedings, s. 151-158). Varaždin: Varazdin Development and Entrepreneurship Agency and University North. https://www.esd-conference.com/upload/book_of_proceedings/Book_of_Proceedings_esdZagreb2020_Online.pdf
• Pośpiech, E., Mastalerz-Kodzis, A. (2015). Wybór metody wielokryterialnej do wspomagania decyzji inwestycyjnych. Organizacja i Zarządzanie, 86, 379-388.
• Pośpiech, E., Mastalerz-Kodzis, A. (2016). Zastosowanie metody TOPSIS w ujęciu rozmytym do selekcji walorów giełdowych. Organizacja i Zarządzanie, 96, 395-404.
• Raei, R., Bahrani Jahromi, M. (2012). Portfolio optimization using a hybrid of fuzzy ANP, VIKOR and TOPSIS. Management Science Letters, 2, 2473-2484.
• Roszkowska, E., Wachowicz, T. (2013). Metoda TOPSIS i jej rozszerzenia - stadium metodologiczne. W T. Trzaskalik (red.), Analiza wielokryterialna. Wybrane zagadnienia (s. 11-40). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Tarczyński, W. (2001). Rynki kapitałowe. Metody ilościowe. Warszawa: Wydawnictwo Placet.
• Tarczyński, W. (2002). Fundamentalny portfel papierów wartościowych. Warszawa: PWE.
• Trzaskalik, T. (red.). (2006). Metody wielokryterialne na polskim rynku finansowym. Warszawa: PWE.
• Trzaskalik, T. (red.). (2014). Wielokryterialne wspomaganie decyzji. Warszawa: PWE.
• Tyran, M. R. (2001). Wskaźniki finansowe. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.