Wpływ reformy gospodarczej na kształt prawa dewizowego

• Autorzy: Andrzej Buczek

Warianty tytułu

The Influence of Economic Reform on the Shape of the Foreign Currency Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Potrzeba zasadniczych zmian ustawodawstwa dewizowego dostrzegana była już w połowie lat siedemdziesiątych. Podjęte w tym okresie prace nie zostały, jednakże uwieńczone rozwiązaniami ustawodawczymi. Sytuacja taka była m. in. efektem braku przejrzystych koncepcji i dalece woluntarystycznej polityki rządu w dziedzinie gospodarki dewizowej. Wynikiem tej polityki było rosnące zadłużenie za granicą, przy ograniczonych możliwościach eksportowych naszej gospodarki. Rola gospodarki dewizowej w funkcjonowaniu gospodarki narodowej wzbudzała znaczne zainteresowanie od samego początku podjęcia prac nad reformą gospodarczą. Stąd też kwestie związane z gospodarką dewizową znalazły swe odbicie w pochodzącym ze stycznia 1981 r. projekcie Podstawowych założeń reformy gospodarczej1. Kwestie te uwzględnione zostały także w opracowanym przez Komisję do Spraw Reformy Gospodarczej - na podstawie trwającej blisko pół roku społecznej dyskusji nad wspomnianym dokumentem - projekcie Kierunków reformy gospodarczej2. Uwzględnienie problemów związanych z gospodarką dewizową znalazło swój wyraz zarówno w tezach ogólnych dotyczących struktury ustrojowo-organizacyjnej oraz podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki, jak też w proponowanych rozwiązaniach szczegółowych dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstw, handlu zagranicznego, bądź też systemu bankowego. (fragment tekstu)

EN

The subject of this paper is an analysis of modifications of foreign currency Iegislation, from the point of view of principles of the economic reform. An assessment of the foreign currency Iegislation by the Act of 28th March 1952 revealed that those solutions were inadeąuate to the conditions of functioning of the national economy already in the 1970s. It was then proved by attempts of new legislative solutions in this field. Abandoning then the necessary modifications has led, among others, to an excessive debt of Poland, as a result of unrestricted and voluntaristic operations of the government, in this sphere of national economy. The formal expression of realization of economic reform, in the sphere of foreign currency, was the passing on 22nd November 1983 of the Act "Foreign Currency Law". The principal achievement of the new legislative solution was abandonment of leaving blanks in the legal regulations of the basic Act on foreign currency circulation. This effect was achieved, among others, through limitation and substantiation of the competence of executive organs. The Act "Foreign Currency Law", unlike an Act fixing only the maximum range of restrictions and duties, substantiates both the duties and foreign currency limitations. In this way, the margin of flexibility, necessary in foreign currency operations, has been limited and brought under parliamentary control. Moreover, a substantial achievement of the Act "Foreign Currency Law" is a precise and fuli determination in art. 1 of the object of regulation. Still, it should be remarked that the trend to perfection in the legislative technique of the Act "Foreign Currency Law" in some instances goes too far. One of them is the groudless modification in terminology of subjects of foreign currency obligations and foreign currency circulation. Besides, the modifications date back to the project of mid-1970s, when they were already objectively criticized. Unfortunately, the criticism did not reach the authors of the Bill "Foreign Currency Law". It should be stressed that the intentions of the authors of the mid-1970s project were reduced to an aspiration for such a regulation of foreign currency circulation which would become the optimum way towards the most profitable formation of the balance of payments of the state. It is a pity that those intentions were declared as the motivation of the project, but were not reflected in the contents of the Act "Foreign Currency Law". The principle of substantial limitation of executive acts to the Act "Foreign Currency Law" was realized only partly. It was due to two reasons. The first of them was abandoning the conception of a general executive regulation and a generał competence clause of the Minister of Finance. As a consequence, various questions to be concretized under the Act, are solved by various executive acts, which inereases their number. The other reason was the need of necessary flexibility of foreign currency control. Consequently, in the course of time, it leads to modifications of executive solutions and results in a rise of their volume. It should be noticed that the Act "Foreign Currency Law" accepted the principle of equality for all economic subjects. Realization of this principle is strictly connected with the modification of conception of state monopoly in foreign trade, expressed by the Act of 26th February 1982 on qualifications for foreign trade. However, it should not be understood that in conseąuence of adopting the principie of equality of subejcts, the foreign currency law has abandoned the institutlon of accepting contracts ex post. This institutions, appearing mostly in form of import or export licence, has been earlier adopted by customs legislation, where it has been established, becoming an instrument of realization of the principle of foreign trade monopoly. It is worth noticing that the Act ,,Foreign Currency Law" is characterized by strong resistance for adopting foreign currency institutions by other branches of law. For example, the principle of foreign currency self-financing, or the consequence of the principle, connected with gaining foreign currency means by enterprises, have not been expressed in the Foreign Currency Law, approved by the Act of 26th February 1982 on financial economy of enterprises. A similar objection refers to omission of principles of transfer abroad of a part of income of foreign legal and natural persons, engaged in economic activity in Poland. Thus, it can be stated that the Act, "Foreign Currency Law" realises a narrow conception of foreign currency control, without secuiring consistency between the legal system and the economic system. In general, it can be found that the economic reform had a rather indirect influence on the shape of the Act "Foreign Currency Law". The new solutions of the reformed national economy have not found their reflection in the Act. However, the influence of economic reform on the whole of legal solutions, regulating the foreign currency economy, i.e. the law of foreign currency in broad sense, should be differently assessed. Here far reaching modifications have taken place, connected mostly with the change of conception of foreign trade monopoly, and the changes in financial system of state-owned enterprises. Thus the Act ,,Foreign Currency Law" should be considered to be a temporary solution, which should be replaced by a legal act covering the whole of solutions referring to foreign currency economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Reformy gospodarcze; Prawo dewizowe; Regulacje prawne

EN

Economic reforms; Foreign Exchange Law; Legal regulations

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1989
• Numer: nr 40
• Strony: 37--50

Twórcy

autor

Andrzej Buczek

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• 1. S. Długosz, Czy decentralizacja w handlu zagranicznym (artykuł dyskusyjny), "Handel Zagraniczny" 1958, z. 2.
• 2. E. Fojcik-Mastalska, Zezwolenie dewizowe w polskim prawie dewizowym, Wrocław 1975.
• 3. J. Giedwidż, Czy decentralizacja w handlu zagranicznym (głos w dyskusji), "Handel Zagraniczny" 1958, nr 7.
• 4. W. Kawałkowski, Uwagi o tworzeniu i wykorzystaniu funduszu dewizowego przedsiębiorstw, "Bank i Kredyt" 1970, nr 2.
• 5. C. Kosikowski, Problemy legislacyjne polskiego prawa finansowego i jego kodyfikacji, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983, s. 42.
• 6. C. Kosikowski, Rola Ministra Finansów w systemie zarządzania finansami w państwach socjalistycznych, Łódź 1976, s. 159.
• 7. M. Madey, A. Stelmachowski, Zarys prawa gospodarczego, Warszawa 1980, s. 258-259.
• 8. B. Mucha, Rozwój instytucji funduszów dewizowych przedsiębiorstw i organizacji gospodarczych, "Zeszyty Naukowe UJ" 1983, Prace Prawnicze, z. 106.
• 9. Z. Ofiarski, Zmodyfikowane zasady funkcjonowania odpisów dewizowych w walutach wymienialnych, cz. I, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1986, nr 6 i cz. II, nr 7.
• 10. J. Okolski, Z problematyki obrotu związanego z handlem międzynarodowym (Uwagi na tle ustawy o uprawnieniach do prowadzenia handlu zagranicznego), "Państwo i Prawo" 1983, nr 4.
• 11. M. Orłowski, Kursy walutowe - pieniądz kapitał, Warszawa 1972, s. 152.
• 12. T. Pawłowski, Fundusze dewizowe jako stymulatory eksportu, "Finanse" 1979, nr 4.
• 13. J. Skoczylas, Dopuszczalność czynności dewizowych w prawie PRL, Warszawa 1979.
• 14. W. Zakrzewski, Zakres przedmiotowy i formy działalności prawo-twórczej. Warszawa 1979, s. 8-9.