Podatek obrotowy jako instrument pośredniego opodatkowania ludności

• Autorzy: Andrzej Gomułowicz

Warianty tytułu

The Turnover Tax as an Instrument of Indirect Taxation of the Population

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Związek podatku obrotowego z kategorią cen należy do podstawowych zagadnień w problematyce pośredniego opodatkowania ludności. Wiąże się ze zjawiskiem przerzucalności ciężaru podatkowego, co z kolei wywołuje określone następstwa społeczno-ekonomiczne. Z tego względu opracowanie skupia uwagę na dwóch zagadnieniach. Po pierwsze, na ogólnej charakterystyce przerzucania podatku obrotowego poprzez ceny, a po drugie, na ukazaniu mechanizmu umieszczania podatku w cenie. Sugestie co do rozwiązania dylematu podatków pośrednich sformułowane zostały w trzeciej części opracowania, tj. we wnioskach. (fragment tekstu)

EN

The mechanism of functioning of the turnover tax results in shifting of the burden on the population, thus indirectly taxing consumption. The taxation is realised at the moment of spending the consumer's income, and the burden can cover the whole income of a given period, if all products and services bought include the tax in the price. Technically, this goal is reached through taxation on final products and services on the consumer's market. The treasons of taxation technique decide that it is much easier to levy the tax somehow in advance, from the producer. The producer calculates the due and paid tax-rate of the turnover tax into the price of products and services sold. Thus, remaining formally a taxpayer, he shifts the burden of the tax on the final receiver, i.e. the population. In this way, in labourable conditions (monopolization of production, lack of competition, uniform policy of princes and taxes, uniform and common principles of taxation) the turnover tax becomes shifted on the consumer. The distribution of the burden of turnover tax shifted on the population, between particular groups of society, as well as its direction, cannot be indifferent for the policy of the state, from the social, economic and political points of view. The conditions and circumstances of taxing the population occasionally prove an inconsistency between the fiscal policy and the principles of division of the national income, formally approved by the state. This remark refers ot the indirect form of taxation of the population. In the case indirect taxation, the payability is not a criterion of the tax burden. However, a thesis can be formulated that the most important motive is the trend of the policy of the state towards realisation of non-fiscal goals. The lack of consistency between the size of tax burden and the payability of the population has some definite social and economic consequences. The indirect taxation deepens the disproportion in wealth structure of the society, because the burden on the less-well-off groups of the community is relatively higher (regression as a result of taxation). It leads to the conclusion that the less wealthy and the medium wealthy groups of society are in fact discriminated in distribution of indirect taxation, which results in reduction of their share in the national income. A reform of the system of taxation of the population should be advised. It is influenced by various trends, political, economic and social. They should be taken into consideration, because otherwise it is difficult to understand the motives of legal solutions of taxation and their complex consequences. An interpretation of those phenomena and formulation of general rules may become a basis far changes of the form of taxation or changes of particular kinds of taxes. Such changes may be found needed by the doctrine of finances and financial law, but not approved by the state authorities. The goals of authorities and science are not always convergent. The state authorities realise the just necessary tasks, whereas science has the right of their assessment. Thus a substantial limitation of all existing indirect levies, and an increase of direct taxation should be postulated. An alternative can be here a universal income tax. The burden of direct taxation is more just; e.g, it eliminatcs the above mentioned regression caused by indirect taxation. The actual income of the population becomes the tax assessment basis. The conception of a universal income tax certainly does not eliminate the indirect taxes. It is only an option on direct taxes to become the basis of the tax system for the population. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek obrotowy; Opodatkowanie; Ceny

EN

Business tax; Taxation; Prices

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1989
• Numer: nr 40
• Strony: 83--102

Twórcy

autor

Andrzej Gomułowicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1. J. Bolkowiak, Opodatkowanie dochodów ludności w warunkach reformy gospodarczej (zarys koncepcji na tle systemów podatkowych krajów socjalistycznych), Warszawa 1985, s. 49 i n.
• 2. S. Chudzyński, Podatek obrotowy od przedsiębiorstw państwowych. Zasady opodatkowania i tryb rozliczeń z budżetem, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce 1984, s. 9.
• 3. E. Cichowski, Podstawowe kierunki zmian systemu ekonomiczno-finansowego po 1985 r., "Finanse" 1986, nr 2, s. 6-13.
• 4. Z. Fedorowicz, Polityka i system cen, "Finanse" 1983, nr 3, s. 1 i n.
• 5. Z. Fedorowicz, Racjonalny system finansowy Główne kierunki reformy, Warszawa 1984, s. 19.
• 6. G. Fichtenholz, Rachunek różniczkowy i całkowy, Warszawa 1978, s. 280-295.
• 7. W. Jeleń, Finansowe instrumenty podziału wyniku finansowego, "Finanse" 1985, nr 7-8, s. 9.
• 8. J. Kaleta, Finanse przedsiębiorstw w warunkach reformy gospodarczej, Warszawa 1985, s. 49 i n.
• 9. J. Kaleta, Perspektywy wyjścia z kryzysu, Warszawa 1986, s. 70-80.
• 10. J. Kaleta, W. Romanowska, Finanse organizacji gospodarczych, Warszawa 1984, s. 24 i n.
• 11. A. Komar, Prawo a gospodarka, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1982, nr 4, s. 28.
• 12. A. Komar, Założenia reformy gospodarczej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1982, nr 1, s. 5-7.
• 13. Z. Krasiński, H. Mruk, H. Szulce, Ceny a rynek, Warszawa 1985, s. 9 i n.
• 14. W. Łączkowski, Opodatkowanie ludności, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1984, nr 2, s. 48.
• 15. W. Łączkowski, Prawo a gospodarka (artykuł dyskusyjny), "Palestra" 1985, nr 11, s. 93-94.
• 16. H. Maj, B. Włoszczowski, Założenia reformy cen a praktyka ustalania cen umownych i regulowanych (na podstawie wyników badań), "Finanse" 1983, nr 2, s. 44 i n.
• 17. J. Majrowska, Realizacja polityki "trudnego pieniądza", "Finanse" 1984, nr 12, s. 4.
• 18. K. Miksa, B. Włoszczowski, Kontrola cen - możliwości i ograniczenia (w świetle badań), "Finanse" 1984, nr 12, s. 30.
• 19. S. Nieckarz, Aktualne kierunki polityki finansowej, "Finanse" 1984, nr 7-8, s. 6.
• 20. Z. Rogoziński, Elementy opisu i analizy dynamiki procesów społeczno-gospodarczych, Warszawa 1968, s. 49.
• 21. Z. Skrzypczak, S. Wymysłowski, Z. Zborowska, Koszty uzasadnione - antidotum na wzrost cen?, "Finanse" 1984, nr 5, s. 21.
• 22. L. Swatler, Finanse, Warszawa 1985, s. 406 i n.
• 23. J. Szczepański, Założenia i praktyka funkcjonowania systemu finansowego przedsiębiorstw w reformie gospodarczej, "Finanse" 1984, nr 9, s. 5.
• 24. A. Wesołowski, Podatek obrotowy w państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, 1984, s. 14.
• 25. H. Wiśniewska, Rozkład dochodów ludności, "Życie Gospodarcze" 1086, nr 26, s. 4.
• 26. S. Wymysłowski, W. Zborowska, Aktywizacja podatku obrotowego a możliwości równoważenia rynku dóbr konsumpcyjnych, "Finanse" 1984, nr 6, s. 1-6.
• 27. Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Warszawa 1984, s. 48 i n.