Zaburzenia odżywiania a postrzeganie obrazu ciała wśród kobiet po urodzeniu dziecka w okresie postpandemicznym

• Autorzy: Mateusz Grajek , Martina Grot , Maria Kujawińska , Weronika Gwioździk , Paulina Helisz , Agnieszka Białek-Dratwa

Warianty tytułu

Eating Disorders and the Perceived Body Image Among Women After Childbirth in the Post-Pandemic Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Okres okołoporodowy stanowi wyzwanie o charakterze fi zjologiczno-psychologicznym w życiu kobiety ciężarnej oraz przyszłej mamy, przez co wymaga szczególnej opieki interdyscyplinarnej. Trzyletnia pandemia wirusa SARS-CoV-2 przyczyniła się do redefi nicji wielu obszarów sektora zdrowia publicznego i wywołała zmiany psychofi zyczne. Choroba COVID-19 rozpowszechniona na skalę globalną nasiliła progresję zaburzeń psychicznych, szczególnie z uwzględnieniem dysfunkcyjnej relacji w sposobie żywienia predysponującej do braku kontroli, nadmiernego ograniczania spożywanych posiłków oraz jedzenia emocjonalnego, wywołała przy tym zaburzenia odżywiania ukierunkowane na otyłość, zespół kompulsywnego objadania się, pregoreksję. Cel podjętej pracy dotyczył analizy postrzeganego obrazu ciała przez kobiety po ciąży zakończonej porodem. Analiza była ukierunkowana na występowanie u nich ewentualnych zaburzeń w odżywianiu. Narzędzie metodologiczne stanowiły kwestionariusze TFEQ-13 oraz SCOFF wraz z metryczką i analizą jakościową sposobu żywienia kobiet (do roku od porodu). Do badania zakwalifi kowano 288 kobiet w przedziale wiekowym 20-45 lat. Wyliczony pomiar antropometryczny uwzględniający wskaźnik masy ciała w postaci kategoryzacji wskaźnika jako norma stanowił przewagę (66,7%). Przyrost masy ciała z okresu przed ciążą i po porodzie mieścił się w średniej wartości 3,5 kilogramów. Aspekt postrzegania ciała przez kobiety wskazywał na brak poczucia zadowolenia z jego obrazu (69%). Równocześnie połowa badanych cechowała się świadomością dotyczącą zmian w wyglądzie zewnętrznym z pozytywnym postrzeganiem obrazu ciała. Natomiast nacechowana negatywnie subiektywna ocena dotyczyła mniejszego odsetka kobiet (22%). Ponadto, w przypadku postrzegania masy ciała wobec rodzaju zastosowanej metody karmienia dziecka zostały zaobserwowane istotne różnice (p = 0,03). Dodatkowo niezadowolenie z masy ciała predysponowało do uzyskania wyższego wyniku w skali SCOFF, świadczącego o ryzyku pojawienia się zaburzeń odżywiania (46%; p = 0,001) wraz ze wzrostem BMI - wskaźnika masy ciała. Zaobserwowano istotną dodatnią zależność pomiędzy ograniczeniem spożywanych posiłków a wyższym parametrem BMI wraz z niezadowoleniem z masy ciała wśród kobiet z nadwagą lub prawidłową masą ciała oraz aktywnych fi zycznie w okresie prekoncepcyjnym. Kobiety cechował znacznie częściej brak kontroli nad jedzeniem w okresie okołoporodowym (według kwestionariusza TFEQ-13). Reasumując: zachowania ukierunkowane na ograniczenie jedzenia i brak kontroli nad jedzeniem oraz emocjonalne spożywanie posiłków w grupie badanych kobiet przekładały się na negatywny obraz postrzeganego ciała w postaci niezadowolenia z masy ciała. Kobiety z nadwagą i otyłością predysponowały do progresji zaburzeń odżywiania w postaci pregoreksji. Element terapeutyczno-prewencyjny w postaci edukacji żywieniowej jest kluczowy, gdyż powszechnie występujące błędy w sposobie żywienia i suplementacji wiążą się z wyższym ryzykiem zaburzeń odżywiania. (abstrakt oryginalny)

EN

The perinatal period is a physiological and psychological challenge in the life of a pregnant woman and future mother, requiring special interdisciplinary care. The three-year SARS-CoV-2 pandemic has redefi ned many areas of the public health sector, causing psychophysical changes. The COVID-19 disease, which has reached a global scale, has intensifi ed the progression of mental disorders, especially taking into account the dysfunctional relationship with one's diet which pre- Ekonomia - Wroclaw Economic Review 28/4 (2022) © for this edition by CNS disposes people to a lack of control, excessive restriction of meals, and emotional eating, causing obesity-oriented eating disorders, binge eating syndrome, and pregorexia. The aim of the study was to analyze the perceived body image among women after childbirth, focusing on the occurrence of possible eating disorders. The methodological tools were the TFEQ-13 questionnaire and the SCOFF questionnaire along with the record and qualitative analysis of the female nutrition (up to one year after childbirth). 288 women aged 20-45 were qualifi ed for the study. Anthropometric measurement taking into account BMI in the form of index categorization as the norm was the majority (66.7%). The pre-pregnancy and postpartum weight gain averaged 3.5 kilograms. The aspect of body perception by women indicated a lack of satisfaction with its image (69%), but half of the respondents were aware of changes in external appearance with a positive perception of the body image. The negative subjective assessment concerned a smaller percentage of women (22%). Moreover, signifi cant diff erences were observed in the case of the perception of body weight and the method of feeding the child (p = 0.03). Additionally, dissatisfaction with body weight predisposed to a higher SCOFF score, indicating the risk of developing eating disorders (46%; p = 0.001) with increasing body mass index. A signifi cant correlation was observed between the reduction of consumed meals and a higher BMI parameter, along with dissatisfaction with body weight among overweight or healthy women and those physically active during the pre-conception period. Women were much more often characterized by a lack of control over food in the perinatal period (according to the TFEQ-13 questionnaire). To sum up, behaviors aimed at limiting eating, lack of control over eating, as well as emotional eating in the studied group of women resulted in a negative self-perception in the form of dissatisfaction with body weight. Overweight and obese women are predisposed to the progression of eating disorders in the form of pregorexia. The therapeutic and preventive element in the form of nutritional education is key, as common errors in the diet and supplementation are associated with a higher risk of eating disorders. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kobieta w rodzinie; Macierzyństwo; Odżywianie się Polaków; Zdrowie psychiczne

EN

Women in family; Motherhood; Eating habits of Polish people; Mental health

• Czasopismo: Ekonomia - Wroclaw Economic Review
• Rocznik: 2022
• Numer: tom 28, nr 4
• Strony: 85--95

Twórcy

autor

Mateusz Grajek

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Martina Grot

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Maria Kujawińska

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Weronika Gwioździk

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Paulina Helisz

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Agnieszka Białek-Dratwa

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Bibliografia

• Aliaga, A., Cunillera, O., Amador, M., Aliaga, M., Arquerons, M., Almeda, J. (2019). Association between aff ective disorders presenting before and during pregnancy and pre-term birth, considering socio-demographic factors, obstetric factors, health conditions, and use of medication. Atencion primaria, 51 (10), 626-636.
• Baskin, R., Meyer, D., Galligan, R. (2020) Psychosocial factors, mental health symptoms, and disordered eating during pregnancy. International Journal of Eating Disorder, 53 (6), 873-882.
• Bye, A., Shawe, J., Bick, D., Easter, A., Kash-Macdonald, M., Micali, N. (2018). Barriers to identifying eating disorders in pregnancy and in the postnatal period: a qualitative approach. BMC Pregnancy and Childbirth, 18 (1), 114.
• Claydon, E., Davidov, D., Zulling, K., Lilly, Ch., Cottrell, L., Zerwas, S. (2018) Waking up every day in a body that is not yours: a qualitative research inquiry into the intersection between eating disorders and pregnancy. BMC Pregnancy and Childbirth, 18 (1).
• Devine, C.M., Bove, C.F., Olson, C.M. (2000). Continuity and change in women's weight orientations and lifestyle practices through pregnancy and the postpartum period: the infl uence of life course trajectories and transitional events. Social Science & Medicine, 50 (4), 567-582.
• Emery, R.L., Benno, M.T., Kleih, T., Bell, E., Mason, S.M., Levine, M.D. (2021). Childhood traumatic events and loss of control eating in pregnancy: Findings from a community sample of women with overweight and obesity. Eating Behaviors, 42. DOI: 10.1016/j.eatbeh.2021.101513.
• Evenson, K.R., Aytur, S.A., Borodulin, K. (2009). Physical activity beliefs, barriers, and enablers among postpartum women. Journal of Women's Health, 18 (12), 1925-1934.
• Fallah, M., Askari, G., Asemi, Z. (2020). Is Vitamin D Status Associated with Depression, Anxiety and Sleep Quality in Pregnancy: A Systematic Review. Advanced Biomedical Research, 9.
• Fox, B., Neiterman, E. (2015). Embodied motherhood: women's feelings about their postpartum bodies. Gender & Society, 29 (5), 670-693.
• Gunderson, E.P., Abrams, B. (2000) Epidemiology of gestational weight gain and body weight changes after pregnancy. Epidemiologic Review, 22 (2), 261-274.
• Heslehurst, N., Russell, S., Brandon, H., Johnston, C., Summerbell, C., Rankin, J. (2013). Women's perspectives are required to inform the development of maternal obesity services: a qualitative study of obese pregnant women's experiences. Health Expectations, 18 (5), 969-981.
• Hodgkinson, E.L., Smith, D., Wittkowski, A. (2014). Women's experiences of their pregnancy and postpartum body image: a systematic review and meta-synthesis. BMC Pregnancy and Childbirth, 14 (1).
• Larsen, J.T., Bulik, C.M., Thornton, L.M., Koch, S.V., Petersen, L. (2021). Prenatal and perinatal factors and risk of eating disorders. Psychological Medicine, 51 (5), 870-880.
• McKinley, M.C., Allen-Walker, V., McGirr, C., Rooney, C., Woodside, J.V. (2018). Weight loss after pregnancy: challenges and opportunities. Nutrition Research Reviews, 31 (2), 225-238.
• Mento, C., Le Donne, M., Crisafulli, S., Rizzo, A., Settineri, S. (2017). BMI at early puerperium: Body image, eating attitudes and mood states. Journal of Obstetrics and Gynaecology, 37 (4), 428-434.
• Neiterman, E., Fox, B. (2016). Controlling the unruly maternal body: losing and gaining control over the body during pregnancy and the postpartum period. Social Science & Medicine, 174, 142-148.
• Neville, C.E., McKinley, M.C., Holmes, V.A., Spence, D., Woodside, J.V. (2014). The relationship between breastfeeding and postpartum weight change - a systematic review and critical evaluation. International Journal of Obesity, 38 (4), 577-590.
• Pedersen, P., Baker, J.L., Henriksen, T.B., Lissner, L., Heitmann, B.L., Sørensen, T.I.A., Nohr, E.A. (2011). Infl uence of psychosocial factors on postpartum weight retention. Obesity (Silver Spring), 19 (3), 639-646.
• Pettersson, C.B., Zandian, M., Clinton, D. (2016). Eating disorder symptoms pre- and postpartum. Archives of Women's Mental Health, 19 (4), 675-680.
• Puhl, R.M., Brownell, K.D. (2003). Psychosocial origins of obesity stigma: toward changing a powerful and pervasive bias. Obesity Reviews, 4 (4), 213-227.
• Rashan, N., Sharifi , N., Fathnezhad-Kazemi, A., Golnazari, K., Taheri, S. (2021). The association between social support and psychological factors with health-promoting behaviours in pregnant women: A cross-sectional study. Journal of Education and Health Promotion, 10.
• Rocco, P., Orbitello, B., Perini, L., Pera, V., Ciano, R., Balestrieri, M. (2005). Eff ects of pregnancy on eating attitudes and disorders: A prospective study. Journal of Psychosomatic Research, 59 (3), 175-179.
• Siega-Riz, A.M., Herring, A.H., Carrier, K., Evenson, K.R., Dole, N., Deierlein, A. (2010). Sociodemographic, perinatal, behavioral, and psychosocial predictors of weight retention at 3 and 12 months postpartum. Obesity (Silver Spring), 18 (10), 1996-2003.
• Tang, X., Andres, A., West, D.S., Lou, X., Krukowski, R.A. (2020). Eating behavior and weight gain during pregnancy. Eating Behaviors, 36, DOI: 10.1016/j.eatbeh.2020.101364.
• Thompson, K. (2020). An application of psychosocial frameworks for eating disorder risk during the postpartum period: A review and future directions. Archives of Women's Mental Health, 23 (5), 625-633.
• Watson, H.J., Diemer, E.W., Zerwas, S., Gustavson, K., Knudsen, G.P., Torgersen, L., Reichborn-Kjennerud, T., Bulik, C.M. (2019). Prenatal and perinatal risk factors for eating disorders in women: A population cohort study. International Journal of Eating Disorder, 52 (6), 643-651.

Identyfikatory

DOI

10.19195/2658-1310.28.4.5