A Few Comments on the Feature of 'Persistent Harassment' in the Light of Article 190a Criminal Code

• Autorzy: Marek Mozgawa

Warianty tytułu

Kilka uwag na temat znamienia "uporczywego nękania" na gruncie art. 190a k.k.

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article attempts to interpret the term 'harassment' that is used in Article 190a CC. The author presents the doctrinal opinions on the issue as well as the findings of empirical research (and concise legal-comparative comments), and draws a conclusion that harassment means repetitive intentional conduct in the form of action (and exceptionally also omission), of identical or different type, performed against the aggrieved persons' will, constituting their torment, suffering or humiliation, and causing harm or discomfort, the sense of danger or the violation of privacy. For the offence under Article 190a § 1 to be recognised it is required that this harassment be persistent. It is not possible to determine in abstracto how long the period should be to match this feature; it should be determined each time in the light of the circumstances of a given case. Thus, it seems that it can be a period of a few days (e.g. in the case of text messages sent by a perpetrator every day) and a few months (when harassment is committed with a few days' intervals). It can be believed that by including the feature of persistence in Article 190a CC, the legislator in fact has limited the legal protection of the aggrieved. The author presents a stance that there is a real possibility of a situation in which harassment is mutual (by analogy to mutual mistreatment which is possible, in the author's opinion). It should be recognised that neither the construction of statutory features of the offence under Article 190a nor the nature of the phenomenon are an obstacle to adopting the construction of mutual harassment. (original abstract)

Artykuł prezentuje próbę wykładni pojęcia "nękanie" występującego na gruncie art. 190a k.k. Autor przedstawia poglądy doktryny w tej materii, jak również wyniki prowadzonych badań empirycznych (i syntetyczne uwagi prawnoporównawcze), dochodząc do wniosku, że nękanie to charakteryzujące się powtarzalnością intencjonalne zachowania, przede wszystkim w postaci działania (a wyjątkowo również zaniechania), tożsame rodzajowo lub rodzajowo odmienne, podejmowane wbrew woli pokrzywdzonego, stanowiące jego dręczenie, trapienie czy upokorzenie, a wyrządzające mu krzywdę czy powodujące jego dyskomfort, poczucie zagrożenia czy naruszenie prywatności. Dla zaistnienia przestępstwa z art. 190a § 1 konieczne jest, aby owo nękanie było uporczywe. Nie da się stwierdzić in abstracto, jak długi okres powinien upłynąć, aby owo znamię zostało zrealizowane; ustaleń w tym zakresie należy dokonywać każdorazowo na tle okoliczności konkretnej sprawy. Wydaje się, że może to być zarówno okres kilku dni (np. w przypadku setek smsów wysyłanych codziennie przez sprawcę), jak i kilku miesięcy (gdy nękające zachowania realizowane są w odstępach kilkudniowych). Można sądzić, że poprzez włączenie do treści art. 190a k.k. znamienia uporczywości ustawodawca de facto zawęził prawnokarną ochronę pokrzywdzonego. Autor prezentuje stanowisko, że realne jest wystąpienie sytuacji, w której możemy mieć do czynienia z nękaniem się wzajemnym (analogicznie jak jest to możliwe - zdaniem autora - w przypadku znęcania się wzajemnego). Należy sądzić, że przyjęciu konstrukcji nękania się wzajemnego nie stoi na przeszkodzie ani konstrukcja ustawowych znamion przestępstwa z art. 190a, ani też natura rzeczy. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Criminal Law; Violation of the law; Criminal Code; Protection of privacy; Right to privacy

PL

Prawo karne; Naruszenie przepisów prawa; Kodeks karny; Ochrona prywatności; Prawo do prywatności

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2020
• Tom: 14
• Numer: nr 2
• Strony: 68--88

Twórcy

autor

Marek Mozgawa

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

Bibliografia

• Budyn-Kulik M., Kodeks karny. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, LEX/el 2011.
• Chamernik J., Przestępstwo stalkingu w regulacji kodeksu karnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie 99, 2013.
• Chlebowska A., Nalewajko P., Stalking - zarys problemu oraz analiza rozwiązań ustawodawcy niemieckiego, austriackiego i polskiego, Prokurator 4(44)-1(45), 2010-2011.
• Długosz J., O zasadności kryminalizacji tzw. stalkingu, [in:] S. Pikulski, M. Romańczuk-Grącka, B. Orłowska-Zielińska (eds), Tożsamość polskiego prawa karnego, Olsztyn 2011.
• Dubisz S., Uniwersalny słownik języka polskiego, Vol. 4, Warszawa 2003.
• Filar M., Berent M., [in:] M. Filar (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
• Fronczak J., Stalking z perspektywy interdyscyplinarnej, Białostockie Studia Prawnicze 13, 2013.
• Furman P., Próba analizy konstrukcji ustawowej przestępstwa uporczywego nękania z art. 190a k.k. Zagadnienia wybrane, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych (3), 2012.
• Golonka A., Uporczywe nękanie jako nowy typ czynu zabronionego, Państwo i Prawo 1, 2012.
• Gruszczyńska B., Marczewski M., Ostaszewski P., Siemaszko A., Woźniakowska-Fajst D., Stalking w Polsce. Rozmiary - formy - skutki, [in:] A. Siemaszko (ed.), Stosowanie prawa. Księga jubileuszowa z okazji XX-lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2011.
• Hypś S., [in:] A. Grześkowiak, K. Wiak (eds), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2019.
• Kłączyńska N., [in:] J. Giezek (ed.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2014.
• Kosonoga J., [in:] R.A. Stefański (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2018.
• Kozłowska-Miś I., Mozgawa M., Glosa do wyroku SN z 4.06.1990 r., V KRN 96/90, Wojskowy Przegląd Prawniczy 1-2, 1993.
• Królikowski M., Sakowicz A., Kodeks karny. Część szczególna, Vol. 1: Komentarz. Art. 117-221, Warszawa 2017.
• Kulik M., Stalking w wybranych państwach europejskiego systemu kontynentalnego, [in:] M. Mozgawa (ed.), Stalking, Warszawa 2018.
• Michalska-Warias A., Nazar-Gutowska K., Prawnokarne aspekty nękania w polskim prawie karnym, Studia Iuridica Lublinensia 14, 2010.
• Mozgawa M., Budyn-Kulik M., Prawnokarne i kryminologiczne aspekty nękania, Themis Polska Nova 2(3), 2012.
• Mozgawa M., [in:] J. Warylewski (ed.), System Prawa Karnego. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, Vol. 10, Warszawa 2016.
• Mozgawa M., Analiza ustawowych znamion przestępstwa uporczywego nękania, [in:] M. Mozgawa (ed.), Stalking, Warszawa 2018.
• Mozgawa M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2019.
• Nazar K., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III KK 417/13, Prawo w Działaniu Vol. 26, 2016.
• Nazar K., Glosa do wyroku z 12.01.2016 r., IV KK 196/15, Palestra 7-8, 2016.
• Nazar K., Uporczywe nękanie oraz kradzież tożsamości, [in:] M. Mozgawa (ed.), Przestępstwa przeciwko wolności, Lublin 2020.
• Szymczak M. (ed.), Słownik Języka Polskiego PWN, Vol. 2 and 3, Warszawa 1984.
• Szelęgiewicz A., Stalking i przywłaszczenie tożsamości w polskim prawie karnym - zagadnienia wybrane, Ius Novum 3, 2013.
• Wąsek A., Warylewski J., [in:] A. Wąsek, R. Zawłocki (eds), Kodeks karny. Część szczególna, Vol. 1: Komentarz do artykułów 117-221, Warszawa 2010.
• Woźniak W., Stalking jako zjawisko patologiczne - definicje, zakres, charakterystyka stalkera i radzenie sobie ze stalkingiem, [in:] M. Ilnicka (ed.), Wybrane elementy pedagogiki resocjalizacyjnej - ujęcie teoretyczne i praktyczne, Lubin 2011.
• Woźniakowska-Fajst D., Prawne możliwości walki ze zjawiskiem stalkingu - czy w prawie polskim potrzebna jest penalizacja prześladowania?, Archiwum Kryminologii Vol. XXXI, 2009.
• Zoll A., [in:] W. Wróbel, A. Zoll (eds), Kodeks karny. Część szczególna, Vol. 2: Komentarz do art. 117-211a, Warszawa 2017.

Identyfikatory

DOI

10.26399/iusnovum.v14.2.2020.14/m.mozgawa