Rezygnacja sędziego z urzędu z powodu sprzeciwu sumienia

• Autorzy: Grzegorz Maroń

Warianty tytułu

Judicial Resignation Due to Conscientious Objection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule poddano ocenie motywowaną sumieniem rezygnację sędziego z urzędu. W pierwszej kolejności rezygnację zestawiono z innymi możliwymi formami reakcji sędziego stojącego w obliczu stosowania niemoralnego prawa, w szczególności z sędziowskim nieposłuszeństwem. Następnie zwrócono uwagę na sporadyczność przypadków sędziowskiej rezygnacji, podając kilka przykładów tytułem egzemplifikacji. Zasadniczą część artykułu poświęcono syntezie i analizie argumentów zwolenników i krytyków sędziowskiej rezygnacji z powodu sprzeciwu sumienia. W ocenie autora rezygnacja sędziego z urzędu - determinowana chęcią niepogwałcania własnego sumienia w procesie orzeczniczym - zasługuje na uznanie, będąc rozwiązaniem honorowym i uczciwym, choć lepsze byłoby umożliwienie sędziemu wyłączenia się z rozpoznania poszczególnych spraw angażujących egzekwowanie niemoralnego prawa. Nie sposób natomiast kategorycznie abstrakcyjnie przesądzić, czy rezygnacja z urzędu lub sędziowskie nieposłuszeństwo są bardziej skutecznymi sposobami niwelowania niesprawiedliwości prawa lub osłabiania opresyjnej władzy stojącej za instrumentalnym wykorzystywaniem systemu prawnego.(abstrakt oryginalny)

EN

The article assessed a judge's resignation out of conscience reasons. First, the resignation was juxtaposed with other possible forms of reaction of a judge faced with the application of immoral law, in particular with judicial disobedience. Then, attention was drawn to the sporadic cases of such motivated judicial resignation, giving a few exemplar instances. The main part of the study is devoted to the synthesis and analysis of the arguments raised both by supporters and critics of judicial resignation due to conscientious objection. In the author's opinion, the resignation of a judge, determined by the desire not to violate his own conscience in the decision-making process, deserves recognition, as it is an honourable and fair solution, although it would be better to allow him to recuse himself from particular cases involving enforcing immoral law. It is impossible, however, to categorically and abstractly determine whether resignation or judicial disobedience is a more effective way of eliminating injustice of the law and weakening the oppressive power behind the instrumental use of the legal system.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sądownictwo; System prawny

EN

Judicature; Legal system

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 2
• Strony: 19--35

Twórcy

autor

Grzegorz Maroń

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Abou el Magd N., Political interference leads to Egyptian judge's resignation, "The National" z 9.10.2009 r., https://www.thenationalnews.com/world/mena/political-interference-leads-to-egyptian-judge-s-resignation-1.504734 (dostęp: 31.10.2022 r.).
• Ashman A., Lee D.L., Rosenbaum J., Judges in an age of mistrust: Morial and the policy of required resignation, "Tulane Law Review" 1980/54 (2).
• Bodalska B., Szef Izby Karnej SN w proteście rezygnuje ze stanowiska, Euractiv.pl, 20.02.2019 r., https://www.euractiv.pl/section/demokracja/news/szef-izby-karnej-sn-w-protescie-rezygnuje-ze-stanowiska/ (dostęp 31.10.2022 r.).
• Brand-Ballard J., Limits of Legality. The Ethics of Lawless Judging, Oxford 2010.
• Christie R.H., Recollections of the Rhodesian bench and bar some forty years ago, "South African Law Journal" 1994/111.
• Cover R., Atrocious judges: Lives of judges in famous as tools of tyrants and instruments of oppression. By Richard Hildreth, New York: 1856, "Columbia Law Review" 1968/68.
• Cover R., Justice Accused: Antislavery and the Judicial Process, New Haven 1975.
• Dugard J., Should judges resign? A reply to Professor Wacks, "Bulletin of the Australian Society of Legal Philosophy" 1988/46/47.
• Dworkin R., Law's Empire, Cambridge 1986.
• Ellmann S., To resign or not to resign, "Cardozo Law Review" 1997-1998/19.
• Feinberg J., Natural Law: The Dilemmas of Judges Who Must Interpret Immoral Laws [w:] J. Feinberg, Problems at the Roots of Law: Essays in Legal and Political Theory, Oxford 2003.
• Forer L.G., The Role of Conscience in Judicial Decision-Making [w:] The Weightier Matters of the Law: Essays on Law & Religion, red. J. Witte, F.S. Alexander, Atlanta 1988.
• Franchini G.E., Conscience, judging, and conscientious judging, "The Journal of Appellate Practice and Process" 2000/2 (1).
• Gandhi M., A Plea for the Severest Penalty upon his Conviction for Sedition [w:] The Law as Literature. An Anthology of Great Writing in and about the Law, red. L. Blom-Cooper, London 1961.
• Gilmore G., The Ages of American Law, New Haven 1977.
• Glover J., Humanity: A Moral History of the Twentieth Century, New Haven 2012.
• Grabowski A., Naleziński B., Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym, "Państwo i Prawo" 2020/10.
• Graver H.P., Judges against Justice, Berlin-Heidelberg 2015.
• Graver H.P., Why Adolf Hitler spared the judges. Judicial opposition against the Nazi State, "German Law Journal" 2018/19 (4).
• Judge's Resignation Spurs Calls for Tribunal Overhaul, Cambodian Center for Human Rights, 11.10.2011 r., https://cchrcambodia.org/index_old.php?title=Judge-s-Resignation-Spurs-Calls-for-Tribunal-Overhaul&url=media/media.php&p=news_detail.php&nid=394&id=5 (dostęp: 31.10.2022 r.).
• Kerby M., Banfield A., The determinants of voluntary judicial resignation in Australia, Canada, and New Zealand, "Commonwealth and Comparative Politics" 2014/52 (3).
• Kominers S.D., Salary Erosion and Federal Judicial Resignation, 25.09.2008 r., https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1114432 (dostęp: 31.10.2022 r.).
• Laskowski M., Bielecki R., W świecie istnieje jakiś ład, "W Drodze" 2020/12, http://www.miesiecznik.wdrodze.pl/?mod=archiwumtekst&id=17400