Wprowadzenie podatku od nadzwyczajnych zysków a zasada niedziałania prawa wstecz

• Autorzy: Wiktor Marcinkowski

Warianty tytułu

Introduction of Windfall Tax and the Principle of Non-Retroactivity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności retroaktywnego wprowadzenia podatku od nadzwyczajnych zysków, tzw. windfall tax. W związku ze zbrojną agresją Rosji na Ukrainę w dniu 24.02.2022 r. ceny niektórych surowców oraz towarów zaczęły gwałtownie rosnąć, a tym samym przedsiębiorstwa je sprzedające stały się beneficjentami nadzwyczajnego przychodu, na którego osiągnięcie nie miały wpływu. Na świecie, w tym w Polsce, rozpoczęto więc dyskusję o możliwości wprowadzenia obciążenia fiskalnego, które wymusi podzielenie się tymi zyskami ze społeczeństwem. Skuteczność tego typu windfall tax może być zapewniona wyłącznie wówczas, gdyby podatek objął zyski osiągnięte przed wejściem w życie ustawy podatkowej. Podatek od nadzwyczajnych zysków jest zatem sprzeczny z zasadą niedziałania prawa wstecz. Uzasadnieniem odstąpienia od tej zasady mogą być inne konstytucyjne wartości, tj. zasada sprawiedliwości społecznej, zasada ochrony równowagi budżetowej, czy zasada stabilności finansów publicznych. Należy stwierdzić, że biorąc pod uwagę aktualne orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, zasady te nie mogą stanowić podstawy naruszenia zasady lex retro non agit, a zatem wprowadzenie windfall tax byłoby niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. - dalej Konstytucja.(abstrakt oryginalny)

EN

The subject of this article is an analysis of the permissibility of retroactively imposing a windfall tax. In view of Russia's armed aggression against Ukraine on 24 February 2022, the prices of certain raw materials and commodities began to rise significantly, and thus the companies selling them became the beneficiaries of a windfall revenue over which they had no influence. Thus, the world, including Poland, has begun to discuss the possibility of introducing a fiscal burden that would force companies to share their profits with socjety. The effectiveness of such a windfall tax can only be guaranteed if it applied to profits made before the tax law came into force. A windfall tax is therefore contrary to the principle of non-retroactivity. Other constitutional values, i.e. the principle of social justice or the protection of budgetary balance and the sustainability of public finances, may provide justification for deviating from this principle. It should be concluded that, taking into account the current case law of the Constitutional Tribunal, these principles cannot be the basis for a violation of the lex retro non agit principle, and therefore the implementation of a windfall tax would be inconsistent with the Polish Constitution.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Prawo podatkowe; Stabilność finansowa; Równowaga budżetowa

EN

Taxes; Tax regulations; Financial sustainability; Budget balance

• Czasopismo: Przegląd Podatkowy
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 1
• Strony: 27--33

Twórcy

autor

Wiktor Marcinkowski

Bibliografia

• Filipczyk H., Regulacja intertemporalna klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania w świetle standardów konstytucyjnych, "Przegląd Podatkowy" 2016/7.
• Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX/el. 2021, komentarz do art. 2.
• Gomułowicz A., Zasada sprawiedliwości podatkowej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2003.
• Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Król J., Ceny prądu 2023 - Jaki będzie rachunek za prąd w 2023 r. Jaka będzie cena prądu za 1 kWh?, "Globenergia", https://globenergia.pl/ceny-pradu-2023-jaki-bedzie-rachunek-za-prad-w-2023-r-jaka-bedzie-cena-pradu-za-1-kwh (dostęp: 1.10.2022 r.).
• Małecki P., Mazurkiewicz M. [w:] P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość. Komentarz, Warszawa 2021, komentarz do art. 12.
• Morawiecki o podatku od zysków nadzwyczajnych spółek Skarbu Państwa. "Najbliższe miesiące przyniosą rozstrzygnięcie", "Interia", online: https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-morawiecki-o-podatku-od-zyskow-nadzwyczajnych-spolek-skarbu-,nId,6146300 (dostęp: 1.10.2022 r.).
• Nie będzie podatku od nadmiarowych zysków? Pomysł Sasina ma trafić do kosza , "Rzeczpospolita", https://www.rp.pl/budzet-i-podatki/art37224131-nie-bedzie-podatku-od-nadmiarowych-zyskow-pomysl-sasina-ma-trafic-do-kosza (dostęp: 1.10.2022 r.).
• Rankin J., Lawson A., EU expects to raise €140bn from windfall tax on energy firms, "The Guardian", https://www.theguardian.com/business/2022/sep/14/eu-windfall-tax-energy-fossil-fuel-firms (dostęp: 1.10.2022 r.).
• Zambia says will not reintroduce mine windfall tax, "Reuters", online: https://www.reuters.com/article/mining-zambia-taxes-idUSLP01053720090825 (dostęp: 1.10.2022 r.).