Zmiany strukturalne w rolnictwie podkarpacia II dekadzie XXI wieku

• Autorzy: Grzegorz Ślusarz

Warianty tytułu

Structural Changes in Agriculture in Podkarpacie in the Second Decade of the 21st Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ocena zmian strukturalnych zachodzących w rolnictwie Podkarpacia. Głównym źródłem danych wykorzystanych w analizie były wyniki dwóch ostatnich powszechnych spisów rolnych za lata 2010 i 2020. Analizie poddano strukturę obszarową gospodarstw, ich średnią powierzchnię oraz strukturę użytkowania gruntów, stanowiących ważne składowe struktury agrarnej regionu. Na podstawie wskaźników struktury i dynamiki dokonano oceny zachodzących zmian w odniesieniu do potencjału produkcyjnego gospodarstw rolnych oraz ich skutków dla rozwoju gospodarstw z tego regionu. Badania wykazały dalsze pogłębianie się procesów dezagraryzacji na Podkarpaciu oraz nasilenie się tej negatywnej tendencji w rolnictwie. Zmniejszająca się liczba gospodarstw nie przekłada się na poprawę niekorzystnej struktury obszarowej i średniej wielkości gospodarstwa. Rozdrobniona struktura gospodarstw rolnych była główną barierą ich rozwoju w konkurencyjnych warunkach rynkowych oraz przyczyną pogarszającej się pozycji rolnictwa tego regionu na tle całej Polski. Słabość ekonomiczna małych gospodarstw rolnych, które dominują w tym regionie, ogranicza możliwości wykorzystania ich potencjału, a tym samym realizację zrównoważonego rozwoju. Szczególnie poważnym zagrożeniem jest radykalny spadek pogłowia bydła i owiec, zwłaszcza na terenach górskich, o dużym potencjale paszowym użytków zielonych, których rolnicze wykorzystanie pozwala na pełnienie wielu funkcji pozaprodukcyjnych.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this article is to assess the structural changes taking place in the agriculture of Podkarpacie. The main source of data used in the analysis was the results of the last two general agricultural censuses for the years 2010 and 2020. The area structure of farms, their average area and the structure of land use, which are important components of the agrarian structure of the region, were analyzed. On the basis of the indicators of structure and dynamics, an assessment was made of the changes taking place in relation to the production potential of farms and their consequences for the development of farms in the region. Research showed further worsening of the deagrarianisation processes in Podkarpacie and deepening of this negative trend the agriculture of the region. The decreasing number of farms does not translate into an improvement in the unfavorable area structure and average farm size. The fragmented structure of farms has been the main barrier to their development in competitive market conditions and the reason for the deteriorating position of agriculture in comparison with the rest of Poland. The economic weakness of small farms, which dominate the region, limits the possibility of using their potential, and thus the implementation of sustainable development. The radical decrease in the number of cattle and sheep is a particularly serious threat, especially in mountainous areas with a large potential for fodder from grasslands, the agricultural use of which allows many non-productive functions to be performed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zmiany strukturalne; Rolnictwo; Rozwój zrównoważony; Region; Wyniki badań

EN

Structural changes; Agriculture; Sustainable development; Region; Research results

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2023
• Tom: 25
• Numer: z. 1
• Strony: 264--280

Twórcy

autor

Grzegorz Ślusarz

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Baer-Nawrocka Agnieszka, Walenty Poczta. 2022. Nowe szanse i zagrożenia dla polskiego rolnictwa wynikające z polityki unijnej i sytuacji globalnej. [W] Polska wieś 2022. Raport o stanie wsi (New opportunities and threats for Polish agriculture resulting from the EU policy and the global situation. [In] Polish countryside 2022. Report on the condition of the countryside), eds. Jerzy Wilkin, Andrzej Hałasiewicz, 83-98. Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• 2. Czarnecki Adam. 2010. Procesy urbanizacji na obszarach wiejskich w Polsce. [W] Przestrzenne społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce (Urbanization processes in rural areas in Poland. [In] Spatial socio-economic diversity of rural areas in Poland), eds. Monika Stany, Mirosław Drygas, 61-64. Warszawa: IRWiR PAN.
• 3. Czudec Adam, Ryszard Kata, Teresa Miś. 2017. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w wymiarze regionalnym (Sustainable development of rural areas in the regional dimension). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• 4. Grzelak Aleksander. 2022. Dochody a aktywa w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej (Income and assets in agricultural holdings in Poland in comparison with European Union countries). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
• 5. Kalinowski Sławomir, Łukasz Komorowski, Anna Rosa. 2021. Koncepcja smart villages. Przykłady z Polski (Smart Village concept. Examples from Poland). Warszawa: IRWiR PAN.
• 6. Majchrzak Adam. 2015. Ziemia rolnicza w krajach Unii Europejskiej w warunkach ewolucji wspólnej polityki rolnej (Agricultural land in EU countries in terms of the common agricultural policy evolution). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 7. Matuszczak Anna. 2020. Ewolucja kwestii agrarnej a środowiskowe dobra publiczne (The evolution of the agrarian question and environmental public goods). Warszawa: IERiGŻ -PIB.
• 8. Rosner Andrzej. 2010. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a dynamika przemian. [W] Przestrzenne, społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce (Spatial differentiation of the level of socio-economic development of rural areas and the dynamics of changes. [In] Spatial, socio-economic diversity of rural areas in Poland), eds. M. Stanny, M. Dygas, 11-27. Warszawa: Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• 9. Stanny Monika. 2013. Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce (Spatial differentiation of rural development in Poland). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• 10. Ślusarz Grzegorz, Barbara Gołębiewska. 2015. Wykorzystanie endogenicznych cennych przyrodniczo zasobów regionu w jego rozwoju (The use of endogenous valuable natural resources in the development of the region). Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu XVI (6): 302-308.
• 11. Ślusarz Grzegorz, Marek Cierpiał-Wolan, Ewa Leniart, Bernadeta Ziomek-Niedzielska. 2022. Rolnictwo i obszary wiejskie Podkarpacia w II dekadzie XXI wieku w świetle Powszechnego Spisu Rolnego 2020 (Agriculture and rural areas of Podkarpacie in the second decade of the 21st century in the light of the 2020 Agricultural Census). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• 12. UMWP (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Marshal's Office of the Podkarpackie Voivodeship). 2013. Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 (Strategy for the Development of the Voivodship - Podkarpackie 2020). Rzeszów: UMWP Departament Rozwoju Regionalnego.
• 13. UMWP (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Marshal's Office of the Podkarpackie Voivodeship). 2015. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 na rzecz inteligentnej specjalizacji (Regional Innovation Strategy of the Podkarpackie Voivodeship for 2014-2020 for smart specialization). Rzeszów: UMWP.
• 14. US Rzeszów (Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Statistical Office in Rzeszów). 2003. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Powszechny Spis Rolny 2002. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich, województwo podkarpackie (National Population and Housing Census. National Agricultural Census 2002. Land use, sown area and livestock population, Podkarpackie Voivodeship). Rzeszów: US.
• 15. US Rzeszów (Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Statistical Office in Rzeszów). 2022. Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego 2022 (Report on the socio-economic situation of the Podkarpackie Voivodeship 2022). Rzeszów: US.
• 16. Wawrzyniak Bolesław, Bogdan Wojtasik. 2000. Struktura agrarna czynnikiem kształtowania obszarów wiejskich (na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego) (Agrarian structure as a factor in shaping rural areas (on the example of the Kujawsko-Pomorski region)). Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu II (6): 295-301.
• 17. Wilkin Jerzy. 2020. Zrozumieć i opisać polską wieś - synteza raportu. [W] Polska wieś 2022. Raport o stanie wsi (Understanding and describing the Polish countryside - a synthesis of the report. [In] Polish countryside 2022. Report on the condition of the countryside), eds. Jerzy Wilkin, Andrzej Hałasiewicz, 11-28. Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• 18. Zegar Józef Stanisław. 2008. Refleksje nad ewolucją wsi (Remarks on the rural community›s evolution). Wieś i Rolnictwo 3 (140): 37-43.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.2917