Prometeizm : utopijna idea czy realne narzędzie polskiej polityki wschodniej.

• Autorzy: Robert Kłaczyński

Warianty tytułu

Prometheanism: an Utopian Idea or a Real Tool of the Polish Eastern Politics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wydarzeniem kładącym symboliczny kres polskiej supremacji na Wschodzie były obrady w lutym 1717 roku w Warszawie sejmu "niemego" w wyniku, których polska utraciła suwerenność w podejmowaniu działań na arenie międzynarodowej bez przyzwolenia rosnącej w siłę Rosji. Kolejne pokolenia starały się tak kształtować politykę, aby osłabić rolę i znaczenie państwa rosyjskiego na arenie międzynarodowej, upatrując w tym szansy na odzyskanie suwerenności. Przez cały wiek XIX Polacy podejmowali działania zbrojne, dyplomatyczne w celu odzyskania niepodległości (Biggua, Magomedow 2005: 1-7; Darski 1995: 1-10). Niekorzystna sytuacja międzynarodowa nie pozwalała jednak na zrealizowanie głównego celu politycznego.(fragment tekstu)

EN

The intensification and quality of Polish-Russian relations remains, despite passing years and generations, a key issue in discussions about Polish Eastern Policy choices. Successful war with Bolshevik state in 1920 left Poland independent but has put an end the idea of federation. It has been replaced with "promethean" conception which genesis should be searched among Polish emigrational and independence movements of 19th century. The "promethean" idea was to lead to independence of nations remaining under Russian rule. This conception, with time, become influential among Marshal Piłsudski's supporters and was a part of Poland's Eastern policy until the Second World War. It harmed the relations with USSR and made a permanent Warsaw-Moscow cooperation impossible. After the Second War this conception become a history, an unwanted heritage for new, communist elite. It become again popular after 1989 and again harmed Polish-Russian relations. The paper entitled "Promethean conception: an utopia or real tool of Polish Eastern Policy" aims to answer the question about rationality of this idea, its coherence. It also formulates the broader question if utopia can be a permanent, well established issue in state's policy, despite changing reality.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stosunki międzynarodowe; Wojna Światowa II; Polityka państwowa

EN

International relations; World War II; State policy

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2017
• Tom: 18
• Numer: nr 247
• Strony: 50--60

Twórcy

autor

Robert Kłaczyński

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Bibliografia

• Aksakal Hasan. 2014. "Farther Neighbour. A Critical Estimation on Turkish Reception of Ukrainian Revolution and Crimean Crisis". Nowy Prometeusz 6 : 25-35.
• Biggua Wiaczesław. Magomedow Ruslan. 2005. Zagraniczni legioniści w wojsku Imama Szamila. [8.08.2017] http://jozefdarski.pl/1007-zagraniczni-legionisci-w-wojsku--imama-szamila.
• Bruski Jan Jacek. 2011. "Londyn - Bukareszt - Stambuł. Przyczynek do działalności Wło-dzimierza Bączkowskiego w latach 1939-1940". Nowy Prometeusz 5 : 179.
• Chainskyi Iurij. 2016. "Świat islamu w akcji propagandowej prometeistów: Kongres Mu-zułmański w Jerozolimie w 1931 roku". Nowy Prometeusz 9 : 105.
• Chudzikowska Jadwiga. 1982. Dziwne życie Sadyka Paszy. O Michale Czajkowskim. War-szawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ćiosić Dominika. 2015. Polska nie powinna stawać na czele krucjaty. Inaczej czeka nas konflikt z Rosją. [11.08.2017] http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/arty-kuly/498869,dominika-cosic-o-ukrainie-format-europejski-nie-normandzki.html.
• Darski Józef. 1995. Polskie plany antyrosyjskiej współpracy politycznej i wojskowej z luda-mi Kaukazu w XIX wieku. [10.08.2017] http://jozefdarski.pl/6730-polskie-plany-an-tyrosyjskiej-wspolpracy-politycznej-i-wojskowej-z-ludami-kaukazu-w-xix-wieku.
• Gostyńska Weronika. 1964. Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Grabiec Józef. 2004. Rok 1863. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Iszczuk. Włodzimierz. 2016. "Międzymorze". Kurier Galicyjski 45 : 1-5.
• Kalembka Robert. 2003. Wielka Emigracja 1831-1863. Toruń: Wydawnictwo Adam Mar-szałek.
• Kardaś Szymon. 2016. "Zmierzch czy już noc Emiratu Kaukaskiego?". Nowy Prometeusz10 : 41.
• Kowal Paweł. 2012. Kaukaski romans. [14.08.2017] http://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=156.
• Kowalczyk Stanisław. 2000. Giedroyc i Kultura. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Liberda Paweł. 2015. "Program stypendialny Instytutu Wschodniego - próba przygoto-wania nowych kadr dla ruchu prometejskiego. Nowy Prometeusz 11, 85-100.
• Markedonov Stefan. 2016. The North Caucasus: The Value and cost for Russia. [20.08.2017] http://eng.globala8airs.ru/numeber/=e-North-Caucasus-=e-Value-and-Costs-for-Russia.shtml.
• Mieroszewski Juliusz. 1997. Finał klasycznej Europy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersyte-tu Marii Curie Skłodowskiej.
• Pepłoński Andrzej, Kuromiya Hiroaki. 2008. Uwarunkowania polsko-japońskiej współ-pracy wywiadowczej w okresie międzywojennym. W Japonia. Historia i współczesność.
• Joanna Marszałek-Kawa (red.). 157-194. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sokołowski August. 2017. Dzieje powstania styczniowego 1863-1864. Warszawa: Grafika.
• Strumph-Wojtkiewicz Stanisław. 1973. Powstanie Styczniowe. Warszawa: Nasza Księ-garnia.
• Szeptycki Andrzej. 2013. "Cele polityki Polski wobec kryzysu ukraińskiego na Ukrainie (listopad 2013 - luty 2014)". Nowy Prometeusz 5: 11-31.
• Szumiło Mirosław. 2016. Polski prometeizm w XX-XXI wieku. [23.08.2017]: www.histo-ria.org.pl/2014/07/18/Polski-prometeizm-w-XX-XXI-wieku/html.
• Terlecki Olgierd. 1985. Z dziejów II Rzeczypospolitej. Warszawa: Krajowa Agencja Wy-dawnicza.
• Waszczykowski Witold. 2015. Format normandzki jest zły, bo prorosyjski. Polska nie powinna do niego dołączać. [11.08.2017] https://kresy24.pl/format-normandzki-jest-zly-bo-prorosyjski-polska-nie-chce-do-niego-dolaczac-wideo/.
• Wierzbicki Piotr. 2017. Działalność Sadyka Paszy w czasie wojny krymskiej na tle jego relacji z obozem krymskim. Muzeum Adama Mickiewicza. [9.08.2017] http://www.mickiewiczstambul.com/sadyk-pasza/.
• Wóycicki Kazimierz. 2011. "Prometeizm - dziedzictwo polskiej szkoły politologicznej". Nowy Prometeusz 1: 73-77.
• Wyszczelski Lech. 2016a. Dywersja i sabotaż. Polskie działania specjalne 1918-1939. Warszawa: Bellona.
• Wyszczelski Lech. 2016b. Rozpruwanie Rosji. Prometeizm - idea i realizacja. Warszawa: Bellona.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.18.4