Lenin a "niezależność" związków zawodowych

• Autorzy: Teodor Kierlik

Warianty tytułu

Lenin and the Indenpendens of the Trades Unions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawienie poglądów W. Lenina nt. "niezależności" związków zawodowych ma w Polsce znaczenie nie tylko poznawcze. Nieprawidłowe relacje między związkami zawodowymi a państwem socjalistycznym i partią komunistyczną były jednym ze źródeł powtarzających się konfliktów. Szczególne znaczenie mają prawidłowe relacje partia - związki zawodowe. Wynika to z konstytucyjnego zapisu o przewodniej roli partii marksistowsko-leninowskiej w procesie budownictwa socjalistycznego w Polsce, a także ze składu osobowego partii i związków zawodowych. Robotnicy stanowią podstawowy trzon składu tych organizacji. Podstawowym zadaniem związków zawodowych i partii jest obrona robotniczych interesów. Rodzi się pytanie czy na gruncie Leninowskiej koncepcji związków zawodowych artykulacja interesów robotniczych przez związki odbywa się w sposób samodzielny czy pod kontrolą partii? Warto prześledzić wypowiedzi Lenina w tej kwestii. Waga problemu wzrasta między innymi dlatego, że do Leninowskiej koncepcji związków zawodowych często odwoływano się w dyskusji na temat przyszłości ruchu zawodowego w Polsce. W literaturze wyrażano m. in. pogląd, że "jedną z istotniejszych przyczyn kryzysów w Polsce [...] był brak realizacji Leninowskiej koncepcji związków zawodowych, daleko idące odejścia od jej podstawowych założeń [...]. Brak realizacji Leninowskiej koncepcji związków zawodowych powodował dysfunkcjonalność naszego systemu społeczno-politycznego. Z uwagi na charakter pracy, krytyczny przegląd literatury przedmiotu dokonany zostanie w innym miejscu. Należy jednak zwrócić uwagę na brak całościowego opracowania Leninowskiej koncepcji związków zawodowych. (fragment tekstu)

EN

The subject of the paper is V. I. Lenin's attitude towards the problem of independence of trade unions. In the introduction the author points to the Iack of a comprehensive study on the problem, both in Marxist and Soviet-science literature. The first part of the paper refers to the views of K. Marx and F. Engels. It has been stressed that they did not formulate a comprehensive theory of trade unions. The author also points out that. their considerations were restricted to the roel of trade unions in countries of bourgeois system. The class character of the capitalist state determined the basie tasks of the unions. The unions had to struggle for actual improvement fo the situation of the working class within the existing socio-economic system, at the same time for a revolutionary change of the system. The revolutionary character of K. Marx's doctrine, according to the author's opinion, implies primacy of revolutionary struggle over economic struggle. The revolutionary struggle is organised and performed by the communist party. This results, maintains the author, in a domination of the party over the trade unions. The domination does not mean a model of "party trade-unions". That model was rejected by K. Marx. According to the author, in Marx's conception of the trade unions they are a structurally separate trade organisation of the working class, acting mainly in the area of economic struggle, supporting the party in its struggle for revolution. In conclusion it has been stated that it does not lead to a mechanical division of the functions of these organisations, in which the trade unions would act exclusively in the economic area and the party in political one. In Marx's doctrine the goal of the party and the trade unions is common, i.e. a change of socio-economic system. The change will happen through a political revolution whose motive power will be the party. It implies ideoolgic leadership of the party over the trade movement; it is the conclusion of that part of the paper. Independence of trade unions from the bourgeois state is obvious, according to Marx's conception. In the main part of the paper the views of V. I. Lenin have been presented. The author poins out that V. I. Lenin generally accepted the views of K. Marx. It is obvious, as it has been stressed, that Lenin accepted the independence of trade unions from the bourgeois state. But Lenin's views on the relationship between the party and trade unions underwent considerable evolution. Starting with an acceptation of K. Marx's views of organisational independence of trade unions, with the passage of time Lenin accepted the opinion that trade unions should be organisationally subordinated to the party. It is reflected among others in the content of the resolution of the August Conference in Poronin 1913. The victory of October Revolution and change of the class character of the state began the discussion on the role trade unions. Nobody except the Menshendea defended the conception of independent trade unions. Two conceptions of trade unions prevailed. One of them was the syndicalistic one, according to which the trade unions should take over the management of the economy, keeping their independence. The other conception was the conception of "nationalisation", according to which the trade unions should become organs of socialist state, and later disappear. This view was mothated by disappearing of defence function of the unions in socialist state. The dispute between the supporters of the two conceptions was resolved according to Lenin's view-point at the Tenth Congress of the Communist Party of Russia (Polsheviks). At that Congress, in the author's opinion. the Lenin's conception of trade unions, obligatory in communist movement, has been formulated, where the following main ideas may be pointed out: 1) Trade unions cannot be independent from the party and state in conditions of socialism. 2) Nationalisation of trade unions is in the futurę inevitable. 3) In the meantime, before socialist community is formed, trade unions remain a structurally independent organisation placed between the state and the communist party and perform the following functions: - defending the working class from bureaucrat'c distortions, - "school of communism". i.e. preparing the working class to take over the management of economy in an indefinite futurę, - co-operation in the work of organs managing the economy (consultative-advisory capacity), - the function of "conveyor belt" in passing the programme of the party to the masses of non-partymembers. 4) The function are performed under the leadership of the party. The leading role should be performed in such a way that the party does not break off from the masses. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Związki zawodowe; Państwo; Partie polityczne

EN

Trade unions; State; Political parties

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 38
• Strony: 175--206

Twórcy

autor

Teodor Kierlik

Bibliografia

• 1. T. Aleksiejew, P. Segłow, Marksistko-leninskoje uczenije o profsojuzach, Moskwa 1981.
• 2. N. Auerbach, Związki zawodowe w teorii marksizmu i praktyce społecznej, Lwów 1925 (wstęp).
• 3. L. BazyIow, Historia Rosji, Warszawa 1983, s. 429-432.
• 4. A. Bebel, Związki zawodowe a partie polityczne, Warszawa 1907, s. 9.
• 5. E. H. Carr, A history of Soviet Russia, New York 1950.
• 6. G. H. Cole, A history ot socialist thought, London 1956, vol. 3, s. 72-73.
• 7. R. V. Daniels, The conscience of the revolution. Communist opposition in Soviet Russia, Cambridge (Mass) 1960.
• 8. I. Deutscher, Soviet trade unions, London-New York 1950.
• 9. I. Deutscher, The prophet armed. Trotsky 1879-1921, London 1954, s. 492.
• 10. M. Dobb, Soviet economic development since 1917, New York 1948.
• 11. E. Genkina, Gosudarstwiennaja diejatielnost' W. I. Lenina, Moskwa 1969.
• 12. L. Gilejko, Leninowska koncepcja związków zawodowych, [w:] Spór o związki, t. 1 Warszawa 1982, s. 18-19.
• 13. T. T. Hammond, Lenin on trade union and revolution 1893-1917, New York 1957.
• 14. A. Hewes, Trade union development in Soviet Russia, "The American Economic Review" 1923, vol. XIII/4, s. 618.
• 15. A. Kołłontaj, Opozycja Robotnicza, Warszawa 1981.
• 16. A. Korelin, Krach "policajskogo socyalizma", "Istoriczeskije Zapiski"1973, t. XCII, s. 109.
• 17. A. Korelin, Russkij "policajskij socyalizm", "Woprosy Istorii KPSS"1968, No 10, s. 41.
• 18. B. Kozmin, Zubatow i jego korriespondienty, Moskwa-Leningrad 1928, s. 90.
• 19. L. Krzywicki, Rosja pod względem społecznym i gospodarczym, Toruń-Warszawa-Siedlce 1922, cz. 2, s. 204.
• 20. D. Lane, The roots of Russian Communism, Assen 1969, s. 117.
• 21. W. I. Lenin, Dziecięca choroba "lewicowości" w komunizmie, [w:] W. I. Lenin, Państwo a rewolucja, Warszawa 1972.
• 22. W. I. Lenin, Dzieła, Warszawa 1950-1975.
• 23. W. I. Lenin, Państwo a rewolucja, Warszawa 1972, s. 44-45, 53.
• 24. A. Łopatka, Państwo socjalistyczne a związki zawodowe, Poznań 1962, s. 43-63.
• 25. K. Marks, Krytyka Programu Gotajskiego, [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. XIX, Warszawa 1968, s. 30-31.
• 26. K. Marks, Nędza filozofji, [w:] Marks, Engels, Dzieła, t. IV, s. 198.
• 27. K. Marks, Związki zawodowe, teraźniejszość i przyszłość, Dzieła, t. XVI, s. 216.
• 28. K. Marks, Engels, Uchwała Konf. Delegatów Międzynaro. Rob., London 17-23 IX 1871, "O politycznej działalności robotników", Dzieła, t. XVI, s. 481.
• 29. K. P. Masłow, W. I. Lenin a "legalnyj marksist" P. N. Skorcow", Ist. SSSR 1973, No 2, s. 139-152.
• 30. A. Nove, An economic history of the USRR, Middlesex-England 1969, s. 46-49.
• 31. L. Scharpio, The origin of the communist autocracy, Cambrige (Mass) 1955, s. 297-303, 314.
• 32. J. Schneiderman, Sergei Zubatov and revolutionary marxism, Ithaca-London 1976, s. 19-20.
• 33. A. J. Spiridović, Istorija boleszevizma w Rossii, Pariz 1922, s. 36-43.
• 34. L. Trocki, Moje życie, Warszawa 1930, s. 520.
• 35. M. Waldenberg, Rewolucja i państwo w myśli politycznej W. I. Lenina, Warszawa 1978, s. 369-382.
• 36. M. Waldenberg, Wzlot i upadek Karola Kautskiego, t. I, Kraków 1972, s. 304-305.
• 37. M. Vaser, Rozgram anarcho-sindikalistkogo ukłona w partii, "Woprosy Istorii KPSS" 1962. No 3, s. 62.
• 38. H. Zand, Leninowska koncepcja partii, Warszawa 1977, s. 220-254.