Realizacja koncepcji sprawiedliwości dystrybutywnej na przykładzie ulgi dla młodych w podatku PIT w latach 2019-2022

• Autorzy: Agnieszka Rękas

Warianty tytułu

The Implementation of the Concept of Distributive Justice on the Example of PIT Tax Relief for Young People between 2019 and 2022

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie badawcze: Czy i jak ulga dla młodych funkcjonująca na gruncie podatku PIT wprowadzona w sierpniu 2019 roku i modyfikowana w kolejnych latach realizuje koncepcję sprawiedliwości dystrybutywnej? oraz pytania pomocnicze: Jaki jest cel ulgi dla młodych i jakie korzyści generuje dla uprzywilejowanego młodego podatnika na przykładzie umowy o pracę? Czy cel ulgi w badanym okresie 2019-2022 został zrealizowany? Przeprowadzona analiza ulgi dla młodych potwierdziła, iż jej konstrukcja realizuje koncepcję sprawiedliwości dystrybutywnej. Ulga ma określone cele społeczno-gospodarcze, tj. zmniejszenie bezrobocia wśród ludzi młodych, szybsze wejście na rynek pracy oraz promowanie określonych form zatrudnienia. Cele te nie zostały w badanym okresie zrealizowane z powodu m.in. trwającej w tym czasie pandemii COVID-19, podczas której młodzi ludzie w pierwszej kolejności tracili pracę. Analiza korzyści podatkowych wykazuje, iż jej wartość spada, a zdecydowanie zmniejszyła się po wejściu w życie reformy podatkowej Polski Ład. Postuluje się objęcie ulgą wszystkich osób młodych do 26. roku życia, nawet kosztem obniżenia limitu ulgi. Pozwoli to w razie pogarszającej się sytuacji polskiej gospodarki stworzyć jednakowe warunki konkurencji na rynku pracy dla osób młodych rozpoczynających swoją aktywność zawodową.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is an attempt to answer the research question: Is the relief for young people in the PIT tax introduced in August 2019 and modified in the following years implementing the concept of distributive justice and how? and guiding questions: What is the purpose of the youth relief and benefits for a privileged taxpayer? Has the objective of the tax relief been achieved in the examined period 2019-2022? The conducted analysis of the youth relief confirmed that its structure implements the concept of distributive justice. The relief has a clearly defined socio-economic goal, such as: reducing unemployment among young people, faster entry into the labour market and promotion of certain forms of employment. These goals were not achieved in the analyzed period, and the reasons for this state of affairs can be found in the Covid-19 pandemic, during which young people lost their jobs in the first place. The analysis of tax benefits shows that its value is falling, and it has definitely decreased after the entry into force of the tax reform of the Polish Order. It is postulated to extend the relief to all young people up to the age of 26, even at the cost of lowering the relief limit. This will allow, in the worsening situation of the Polish economy, to create equal conditions of competition on the labour market for young people starting their professional activity.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Ulgi podatkowe; Umowa o pracę; Polski Ład

EN

Taxes; Tax incentives; Employment contract; The Polish Deal

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 1 (67)
• Strony: 134--149

Twórcy

autor

Agnieszka Rękas

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Bouvier, M. (2000). Wprowadzenie do prawa podatkowego. Warszawa.
• Buczek, A., Dzwonkowski, H., Etel, L., Gliniecka, J., Glumińska-Pawlic, J., Huchla, A., Miemiec, W., ... Zgierski, Z. (2006). Prawo podatkowe. Warszawa.
• Chojna-Duch, E. i Litwińczuk, H. (2017). Prawo finansowe. Warszawa: Oficyna Prawa Polskiego.
• Famulska, T. (1996). Sprawiedliwość podatkowa. Przegląd Podatkowy, (5), 3-4.
• Famulska, T. (1998). Oddziaływanie systemu podatkowego na rynek finansowy. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Gaisbauer, H., Schweiger, G. i Sedmak, C. (2015). Outlining the field of tax justice. W: H. Gaisbauer, G. Schweiger, C. Sedmak (Eds.), Philosophical explorations of justice and taxation. Ius Gentium: Comparative Perspectives on Law and Justice, 40. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978- 3-319-13458-1_1
• Gliniecka, J. i Harasimowicz, J. (1997). Z zagadnień teorii podatku. Glosa, (5).
• Głuchowski, J. (1999). Sprawiedliwość podatkowa: założenia teoretyczne i możliwości aplikacyjne. W: System podatkowy. Stan, kierunki, reformy, wpływ na wzrost gospodarczy. Stanowisko Rady Społeczno-Gospodarczej (Raport nr 36, s. 38-39).
• Gomułowicz, A. (1995). Funkcja trwałej wydajności podatku i funkcja sprawiedliwości a system podatkowy. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, (1).
• Gomułowicz, A. (1997). Zagadnienia etyki w opodatkowaniu. W: Księga pamiątkowa ku czci Profesora E. Teglera. Poznań.
• Gomułowicz, A. (2000). Lobbystyczny aspekt tworzenia prawa podatkowego. W: A. Kostecki (red.), Prawo finansowe i nauka prawa finansowego na przełomie wieków (s. 80-81). Kraków.
• Ile mogą zyskać osoby młode dzięki zwolnieniu z podatku do 26. roku życia? Pobrane 21 lipca 2022 z businessinsider.com.pl (Zwolnienie z podatku do 26. roku życia - co warto o nim wiedzieć?)
• Kleszcz, K. (2019). Nowe zasady rozliczania przychodów otrzymanych przez podatnika do ukończenia 26. roku życia oraz ich wpływ na budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego. Wyższa Szkoła Ekonomii i Informatyki Zeszyty Naukowe, (15), 72-73.
• Kurowski, L. (1996). Jak rozumieć sprawiedliwość. W: Podatki w orzecznictwie sądowym. Warszawa.
• Litwińczuk, H. (2003). Prawo podatkowe przedsiębiorców. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC.
• Mariański, A. (2021). (Nie)sprawiedliwy polski podatek dochodowy od osób fizycznych. Warszawa: C.H. Beck.
• Masłowska, M. (2021). Jak rozliczać ulgę dla młodych w 2021? Pobrane 10 sierpnia 2022 z Infor.pl (Jak rozliczać ulgę dla młodych w 2021 r.?)
• Ministerstwo Finansów. (2019). Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 rok. Rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych. Pobrane z podatki. gov.pl
• Ministerstwo Finansów. (2020). Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2020 rok. Rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych. Pobrane z podatki.gov.pl
• Ministerstwo Finansów. (2021). Zerowy PIT dla młodych. Broszura MF. Pobrane 8 sierpnia 2022 z broszura- mf-zerowy-pit-dla-mlodych.pdf; podatki.gov.pl
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. (2020). Sytuacja na rynku pracy osób młodych do 25 roku życia w 2019 roku. Pobrano 10 sierpnia 2022 z Statystyka | WORTAL, praca.gov.pl
• Modzelewski, W. i Bielawny, J. (red.). (2005). Materialne prawo podatkowe. Warszawa: Instytut Studiów Podatkowych.
• Musgrave, R. A. (2005). Fairness in taxation. The Encyclopedia of Taxation and Tax Policy.
• Nykiel, W. (2002). Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku. Warszawa: Wydawnictwo ABC.
• OECD. (2016). Start-up Latin America 2016: building an innovative future. Paris.
• Owsiak, S. (2022). Finanse publiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Paul, E. F., Miller, Jr, F. D. i Paul, J. (red.). (2006). Taxation, economic prosperity, and distributive justice. 23(2). Cambridge University Press.
• Rybarski, R. (1935). Nauka skarbowości. Warszawa.
• Sarnowski, J. (2017). 30 lat sprawiedliwości podatkowej - podsumowanie i kierunek zmian. W: K. Banaś, R. Stasiak (red.), Z dziejów historii podatków - wybrane problemy. Łódź.
• Sarnowski, J., Łożykowski, A. i Polewiak, M. (2022). Podatek dochodowy od osób fizycznych w latach 2016-2022 - droga w kierunku sprawiedliwego, elastycznego i prostego w rozliczeniu podatku dochodowego. W: W. Modzelewski i K. Radzikowski (red.), Koncepcje opodatkowania dochodu - refleksje na 30-lecie podatku dochodowego od osób fizycznych (s. 8-12 i 17-18). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.
• Stiglitz, J. E. (2013). Ekonomia sektora publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stopa bezrobocia młodych. (b.d.). Pobrane z https://rynekpracy.org/statystyki/stopa-bezrobocia-mlodych/
• Szczepańska, I. (2015). Opodatkowanie osób fizycznych w świetle zasady sprawiedliwości podatkowej. IUS Novum, (1), 100-103.
• Tegler, E. (1998). Wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne sprawiedliwości podatkowej. W: E. Chojna- Duch, W. Gronowski (red.), Księga jubileuszowa profesora dr Leona Kurowskiego: podstawowe zagadnienia prawa finansowego i polityki finansowej w Polsce w latach 1989-1997. Warszawa.
• Tobin, J. (1981). The monetarist counter-revolution today-an appraisal. The Economic Journal, 91(361).
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.)
• Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1394, art. 5 ust. 1, art. 30 ust. 10)
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2015 r. dotyczący poziomu kwoty wolnej od podatku, K 21/14.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2023.1.09