Od Kalopei do Rzeczpospolitej Samorządnej... Próba charakterystyki polskich utopii socjalnych.

• Autorzy: Michał Śliwa

Warianty tytułu

From Kalopeia to a Self-Governing Republic. Attempt at Characterizing Polish Social Utopias

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Utopia oczywiście nie odzwierciedla świata realnego, istniejącego wraz z jego alternatywami. I gdy zyska poparcie szerokich warstw społecznych, wówczas staje się programem politycznym, w przeciwnym wypadku - mitem. Marzenia utopistów jednak się nie spełniają, nie powstaje raj na ziemi, życie biegnie dalej, a więc jedni głodują, drudzy chorują z przejedzenia, jeszcze inni umierają, ludzie nadal wzajemnie się krzywdzą, czyli upadł stary ład, ale nowy wcale nie jest idealny, daleko mu do doskonałości. Dlatego utopie nie mogą uniknąć losu idei, ideologii. Dają one człowiekowi wartości, o które warto walczyć, ale nie mogą mu zagwarantować wszechmocy i wszechwiedzy, że definitywnie spełni się stan szczęśliwości. Jednakże przeciwstawiając staremu porządkowi ideał, czynimy nowy porządek porządkiem idealnym. W ten sposób z utopii rodzi się apologetyka. Pewnego dnia pojawia się przekonanie, że wszystko już osiągnęliśmy, i że teraz najważniejszym zadaniem jest obrona nowego, wspaniałego świata. W ten sposób triumf utopii staje się jej klęską, zaczątkiem jej śmierci.(fragment tekstu)

EN

The research aim of this article was to analyze the socialist utopia as an idealistic inspiration in the process of democratizing the socio-political system in the perspective of two centuries; from the times of the imaging of the idealistic system picture by Wojciech Gutkowski in the second half of the 18th century to the ancestors of Polish socialist thought, all the way to the "Solidarity" revolution and further on, to the contemporary social life formed under the influence of the emancipation ideas and determined by the factors of the information revolution and globalization processes. This is why the author of this article seeks an answer to a question, what role in the new conditions does the socialist utopia fulfill - an idealistic impression of the social justice system, does it still have its impetus as a prospective idea and did it not stop being an inspiration to reform the state system, does it play a role of an axiological system in the form of a substitute on the conditions of the atrophy of the ethical fundaments of the social life and idea secularization.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Socjalizm; Ustrój socjalistyczny; Ustrój społeczno-polityczny

EN

Socialism; Socialist system; Socio-political system

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2017
• Tom: 18
• Numer: nr 247
• Strony: 145--159

Twórcy

autor

Michał Śliwa

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Bibliografia

• Brzozowski Stanisław. 1990. Idee. Wstęp do filozofii dziejowej. Andrzej Walicki (wstęp). Kraków. Wydawnictwo Literackie.
• Dahrendorf Ralph. 1964. Out of Utopia. Toward a Reorientation of Sociological Analysis.W Sociological Theory: A Book of Readings. Levis A. Coser, Bernard Rosenberg (red.). 209-213. Nev York: Waveland Press.
• Hochfeld Julian. 1945. "Rola socjalizmu w świecie powojennym". Przegląd Socjalistyczny1 : 3-5.
• Kuczyński Waldemar. 1981. "Oczami gospodarzy i obywateli". Tygodnik Solidarność22 : 3-4.
• Limanowski Bolesław. 1881. Patriotyzm i socjalizm. Genewa: Drukarnia Polska.
• Miłkowski Stanisław. 1936. Walka o nową Polskę. Warszawa: Zakłady Graficzne Tadeusz Tomanek.
• Pacewicz Piotr. 1983. Pomiędzy myślą a rzeczywistością. Rewolucja społeczna jako zjawisko psychologiczne. Wrocław: Ossolineum.
• Sprawozdanie ze zjazdu organizacyjnego Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. 1919. Warszawa.
• Szacki Jerzy. 1980. Spotkanie z utopią. Warszawa: Iskry.
• Walsh Chad. 1962. From Utopia to Nightmare. Londyn.
• Wilkanowicz Stefan. 1981. "Formy i zadania samorządu". Tygodnik Solidarność 25 : 10-11.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.18.12