Funkcjonowanie przemysłu w warunkach niepewności - przykład przemysłu przetwórstwa rybnego w Polsce

• Autorzy: Jolanta Zieziula , Paweł Czapliński

Warianty tytułu

Operating an Industry Under Conditions of Uncertainty: the Example of the Fish Processing Industry in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przemysł przetwórstwa rybnego jest jedną z najszybciej rosnących grup przemysłu spożywczego w Polsce. W ostatnich kilkunastu latach jej przychody ze sprzedaży wzrosły prawie siedmiokrotnie i na koniec 2021 r. kształtowały się na poziomie 15,1 mld zł. Celem niniejszego artykułu jest próba oceny kondycji ekonomicznej polskiego przemysłu przetwórstwa rybnego w warunkach wzmożonej niepewności otoczenia, ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji przyczyn jego trwania i ciągłości działania. Podstawowym źródłem informacji były wtórne dane statystyczne pochodzące przede wszystkim z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz wyniki wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w wybranych przedsiębiorstwach przetwórstwa rybnego. Jak wynika z badań, mimo rosnącego braku możliwości przewidzenia wszystkich skutków podejmowanych decyzji, głównie w zakresie popytu i podaży, przedsiębiorstwa przetwórcze w analizowanym okresie (2004-2022) okazały się stosunkowo odporne, zwłaszcza na okresy wzmożonej niepewności, zarówno wynikające z cykliczności koniunktury, jak i wywołane zmianami klimatu, pandemią koronawirusa oraz rosyjską napaścią na Ukrainę. Powód odporności przetwórstwa rybnego na burzliwe i niekorzystne zmiany otoczenia leży u podstaw ludzkich potrzeb (konieczność spożywania pokarmu), jednak problem ten jest znacznie bardziej złożony i zależy od wielu czynników społecznych, ekonomicznych i przestrzennych.(abstrakt oryginalny)

EN

The fish processing industry continues to be one of the fastest-​growing food industry sectors in Poland. Over the past several years, its sales revenue has increased almost sevenfold and, at the end of 2021, stood at PLN 15.1 billion. In light of this, the present paper aims to assess the economic conditions of the Polish fish processing industry under conditions of increased uncertainty, with a particular focus on identifying the reasons for its persistence and continuity of operations. The primary sources of information were secondary statistical data from IERiGŻ PIB and the results of the author's qualitative research conducted at selected fish processing enterprises. Our study shows that during the period subjected to detailed analysis (2004 -2022), Polish fish processing enterprises proved to be relatively resistant to periods of increased uncertainty despite the increasing impossibility of predicting all the consequences of the enterprises' decisions over a longer period, especially in terms of demand and supply. These conclusions relate not only to the uncertainties resulting from cyclical economic conditions but also to those caused by climate change, the COVID-19 pandemic and, more recently, the Russian invasion of Ukraine. The reason for the resilience of fish processing to turbulent and adverse changes in the economic environment likely results from it being at the heart of human needs (the necessity to eat), but the problem is much more complex socially, economically, and also spatially.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przetwórstwo rybne; Rynek przetworów rybnych; Niepewność

EN

Fish processing; Fish products market; Uncertainty

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2023
• Tom: 37
• Numer: nr 1 Wpływ kryzysu na funkcjonowanie przedsiębiorstw i przemiany układów przestrzennych = The Impact of the Crisis on the Functioning of Enterprises and the Transformation of Spatial Systems
• Strony: 100--118

Twórcy

autor

Jolanta Zieziula

• Uniwersytet Szczeciński

autor

Paweł Czapliński

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Arrow, K.J. (1971). Essays in the Theory of Risk-Bearing. Amsterdam: North-Holland Pub. Co.
• Cameron, K.S., Quinn, R.E. (2015). Kultura organizacyjna - diagnoza i zmiana. Model wartości konkurujących. Warszawa: Wolters Kluwer SA.
• Cantillon, R. (1938). Ogólne rozważania nad naturalnymi prawami handlu, red. i tłum. W. Zawadzki. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Christowa, C. (2017). Wyzwania dla przetwórstwa rybnego. 2 Międzynarodowy Kongres Morski. Wnioski i postulaty. Szczecin. Pozyskano z http://klastermorski.com.pl/ (dostęp: 15 grudnia 2022).
• Czapliński, P. (2011). Funkcjonowanie przemysłu przetwórstwa rybnego w Polsce w okresie kryzysu gospodarczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 17, 114-128.
• Czapliński, P. (2018). Przemiany w polskim przemyśle przetwórstwa rybnego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(2), 60-72.
• Czech, K., Karpio, A., Wielechowski, M., Woźniakowski, T., Żebrowska-Suchodolska, D. (2020). Polska gospodarka w początkowym okresie pandemii Covid-19. Warszawa: SGGW.
• Jedliński, M., Marzantowicz, Ł. (2017). Wpływ niepewności i nieprzewidywalności na procesy logistyczne. Problemy Transportu i Logistyki, 1(37), 171-185.
• Ji, Y., De Grauwe, P. (2020). A tale of three depressions. VOX, CEPR Policy Portal. https://voxeu.org/article/tale-three-depressions (Accessed on: 20 December 2022).
• Keynes, J.M. (1921). A Treatise on Probability. London: Macmillan and Co.
• Kieliszewska, M. (2016). Charakterystyka przetwórstwa rybnego w Polsce w latach 2006-2014 na podstawie kwestionariuszy statystycznych RRW-20. W: I. Psuty (red.), 95-lecie Morskiego Instytutu Rybackiego: aktualne tematy badań naukowych, t. III: Produkty i przetwórstwo rybne. Gdynia: Wydawnictwo Naukowe MIR, 7-18.
• Knight, F. (1921). Risk, Uncertainty and Profit. Hart, Schaffner, and Marx Prize Essays. Boston and New York: Houghton Mifflin.
• Margolis, J. (1958). The Analisis of Firm, Rationalism, Conventionalism and Behaviourism. Journal of Business, 31(3), 187-199.
• Niedzielski, E. (2013). Stałość i zmienność w teorii i praktyce zarządzania. Zarządzanie Przedsiębiorstwem. Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, 4, 23-26.
• Niegolewski, A. (1979). Ekonomiczne podstawy rozwoju gospodarki rybnej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
• Nowaczyk, P. (2013). Próba ukazania wpływu integracji europejskiej na restrukturyzację polskiej floty rybackiej. Problemy Światowego Rolnictwa, 13(28), 172-182.
• Stryjakiewicz, T. (1999). Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Thünen von, J.H. (1910). Der isolierte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalökonomie, t. II: Der naturgemäße Arbeitslohn und dessen Verhältnis zum Zinsfuß und zur Landrente. Przedruk z 1850 r. Jena: Verlag von Gustav Fischer.
• Urbanowska-Sojkin, E. (2021). Sprawność przedsiębiorstw w warunkach niepewności. Teoria i praktyka. Warszawa: PWE.
• Woźniak, B. (2020). Internetowe FRSiH: "2020 - rok zmian czy stagnacji? Nowy impuls w konsolidacji branży spożywczej. Pozyskano z: https://www.portalspozywczy.pl/technologie/wiadomosci/avallon-rozwazalismy inwestycje-w-dobra-kalorie-i-smakmak,218212.html (dostęp: 15 grudnia 2022).
• Willett, A.W. (1901). The Economic Theory of Risk and Insurance. Studies in History, Economics and Public Law, 14(2), 477-601.
• Wojtanowicz, J. (2007). Prawdy znane i nieznane - co widomo, czego nie wiadomo w geografii. W: W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia a przemiany współczesnego świata. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Gospodarki.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.24917/20801653.371.6