Towards a new Methodological Approach. Roman Law Community in Lviv Since Mid-19th Century until Early 20th Century

• Autorzy: Grzegorz Nancka

Warianty tytułu

Ku nowemu ujęciu metodologicznemu. Lwowska romanistyka prawnicza od połowy XIX wieku do początków wieku XX

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this article is to present the methodological views of Lviv-based scholars such as: Józafat Zielonacki, Ferdynand Źródłowski, Leonard Piętak, Leon Piniński, Marceli Chlamtacz and Ignacy Koschembahr-Łyskowski. In the 19th century German science of law, a special role was played by the so-called Pandectism. In the second half of the 19th century, the Pandectist thought permeated to other countries, including Austria. It also reached the Lviv Roman law community and found its representatives there. As time went by, before the end of the 19th century, it turned out that Pandectism was gradually exhausting its possibilities, and so the search for new research methods began. This article is intended to illustrate until which point in time the Roman law community in Lviv presented the Pandectist point of view and when it started to depart from it. (original abstract)

Niniejszy artykuł ukazuje, jakie metodologiczne poglądy prezentowali lwowscy uczeni, tacy jak: Józefat Zielonacki, Ferdynand Źródłowski, Leonard Piętak, Leon Piniński, Marceli Chlamtacz oraz Ignacy Koschembahr-Łyskowski. W XIX-wiecznej niemieckiej nauce prawa szczególne znaczenie zyskał nurt określany jako pandektystyka. W drugiej połowie XIX wieku myśl pandektystyczna przedostała się do innych krajów, w tym na grunt austriacki. Dotarła również do lwowskiego środowiska romanistycznego, w którym można było znaleźć jej przed- stawicieli. Z biegiem czasu, jeszcze w XIX wieku, okazało się że ten nurt badawczy wyczerpuje swoje możliwości, przez co rozpoczęły się poszukiwanie nowych dróg naukowych dociekań. Artykuł ma na celu ukazanie, do jakiego momentu lwowska romanistyka prawnicza prezentowała pandektystyczny punkt widzenia, a od kiedy zaczęła od niego odchodzić. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Roman law; Methodology of science; Legal history

PL

Prawo rzymskie; Metodologia nauki; Historia prawa

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 99 Teaching Legal History - History of Legal Teaching
• Strony: 153--164

Twórcy

autor

Grzegorz Nancka

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• 1. Chlamtacz, Marceli. 1897. Die rechtliche Natur der Uebereignungsart durch Tradition im römischen Recht. Leipzig: Verlag von Franz Wagner.
• 2. Chlamtacz, Marceli. 1903. O nabyciu owoców przez posiadacza w dobrej wierze w klasycznem prawie rzymskiem z uwzględnieniem prawa cywilnego austryackiego i niemieckiego. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt.
• 3. Chlamtacz, Marceli, 1910. "O ekstensji prawa zastawu na owoce rzeczy w prawie rzymskiem i cywilnem prawie niemieckiem." Przegląd Prawa i Administracyi 35(4/5): 255-331.
• 4. Czech-Jezierska, Bożena. 2011. "Profesor Leon Piniński - wybitny lwowski uczony przełomu XIX i XX wieku." In Ius et Historia. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Markiewiczowi. Edited by Tadeusz Guz, Waldemar Bednaruk, Maria R. Pałubska. 169-192. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• 5. Giaro, Tomasz. 1994. "Dogmatyka a historia prawa w polskiej tradycji romanistycznej." Prawo Kanoniczne 37(3-4): 85-99. https://doi.org/10.21697/pk.1994.37.3-4.06
• 6. Grebieniow, Aleksander. 2015. "Ignacy Koschembahr-Łyskowski - profesor Uniwersytetu Fryburskiego (1895-1900)." Kwartalnik Prawa Prywatnego 24(2): 249-284.
• 7. Jędrejek, Grzegorz. 2000. "Wpływ Fryderyka C. von Savigny'ego na prawo rzymskie w Polsce w XIX wieku." Czasopismo Prawno-Historyczne 52(1-2): 259-275.
• 8. Jońca, Maciej. 2012. "Leon Piniński - historyk sztuki stworzony przez podróże." In Aksjologia podróży. Edited by Zbigniew Krawczyk, Ewa Lewandowska-Tarasiuk, Jan Wiktor Sienkiewicz. 176-198. Warszawa: AlmaMer Szkoła Wyższa.
• 9. Kodrębski, Jan. 1990. Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• 10. Koredczuk, Józef. 2004. "Przyczynek do sprawy habilitacji Ignacego Koschembahr-Łyskowskiego we Wrocławiu." Studia historycznoprawne. Tom dedykowany Profesorowi Doktorowi Alfredowi Koniecznemu. Edited by Tomasz Kruszewski, Jacek Przygodzki. 191-207. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• 11. Koschembahr-Łyskowski, Ignacy. 1900. "Prolegomena do historyi prawa rzymskiego (Wykład wstępny przy objęciu katedry prawa rzymskiego w uniwersytecie lwowskim dnia 23. paźdź 1900)." Przegląd Prawa i Administracyi 25(11): 849-861.
• 12. Koschembahr-Łyskowski, Ignacy. 1911. "O stanowisku prawa rzymskiego w powszechnej ustawie cywilnej dla cesarstwa austriackiego." Przegląd Prawa i Administracyi 36(7/8): 659-725.
• 13. Koschembahr-Łyskowski, Ignacy. 1925. Prawo rzymskie a czasy dzisiejsze. Mowa wygłoszona podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego 1923/1924 w dniu 28 października 1923. Warszawa: Książnica-Atlas.
• 14. Koschembahr-Łyskowski, Ignacy. 1938. "Le rôle du droit romain pour le droit compare." In Introduction à l'étude du droit compare. Recueil d'études en l'honneur d'Edouard Lambert. Vol. 1. Edited by Pierre Garraud. 257-260. Paris: Sirey, LGDJ.
• 15. Kupiszewski, Henryk. 2013. Prawo rzymskie a współczesność. Kraków: Wydawnictwo OD.NOWA.
• 16. Kuryłowicz, Marek. 2013. Prawo rzymskie. Historia tradycja współczesność. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• 17. Łyskowski, Ignacy. 1908a. "Dwa nowe opracowania rzymskiego prawa prywatnego." Przegląd Prawa i Administracyi 33(5): 329-353.
• 18. Łyskowski, Ignacy. 1908b. "Dwa nowe opracowania rzymskiego prawa prywatnego." Przegląd Prawa i Administracyi 33(6): 443-456.
• 19. Łyskowski, Ignacy. 1909. "Dwa nowe opracowania rzymskiego prawa prywatnego." Przegląd Prawa i Administracyi 34(1): 53-77.
• 20. Nancka, Grzegorz. 2017. "Trzej romaniści we wspomnieniach Marcelego Chlamtacza." Studia Prawno-Ekonomiczne 105: 45-66. https://doi.org/10.26485/SPE/2017/105/3
• 21. Nancka, Grzegorz. 2019a. Prawo rzymskie w pracach Marcelego Chlamtacza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• 22. Nancka, Grzegorz. 2019b. "Bernhard Windscheid we wspomnieniach polskich uczonych z końca XIX wieku." Almanach. Słowacy w Polsce XX: 399-410.
• 23. Nancka, Grzegorz. 2020. "O znaczeniu poglądów Rudolfa Iheringa dla nauki prawa rzymskiego. Uwagi poczynione na podstawie wspomnień pośmiertnych polskich romanistów z końca XIX wieku." In Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka. Edited by Adam Lityński, Marian Mikołajczyk, Andrzej Matan, Dariusz Nawrot, Grzegorz Nancka. 603-614. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• 24. Piętak, Leonard. 1882. Prawo spadkowe rzymskie. Vol. 1. Lwów: I Związkowa Drukarnia.
• 25. Piętak, Leonard. 1888. Prawo spadkowe rzymskie. Vol. 2. I. Dziedziczenie beztestamentowe. Lwów: I Związkowa Drukarnia.
• 26. Piętak, Leonard. 1884. "Józefat Zielonacki (wspomnienie pośmiertne)." Przegląd Sądowy i Administracyjny 9(20): 161-162.
• 27. Pikulska-Radomska, Anna. Dagmara Skrzywanek-Jaworska. 2020. "Leona hr. Pinińskiego Wprowadzenie do teorii posiadania." In Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka. Edited by Adam Lityński, Andrzej Matan, Marian Mikołajczyk, Dariusz Nawrot, Grzegorz Nancka. 664-676. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• 28. Piniński, Leon. 1885. Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung. Vol. I. Leipzig: Verlag von Duncker und Humblot.
• 29. Piniński, Leon. 1888. Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung. Vol. II. Sukzession in den Besitz, Besitzerwerb animo solo, Besitzwille, Lehre von den juristischen Willenserklärungen. Leipzig: Verlag von Duncker und Humblot.
• 30. Piniński, Leon. 1892. "Dwaj wielcy prawnicy Niemiec. Ihering i Windscheid." Przegląd Polski 27(6): 516-538.
• 31. Piniński, Leon. 1900. Pojęcie i granice prawa własności według prawa rzymskiego. Lwów: Drukarnia E. Winiarza.
• 32. Skrzywanek-Jaworska. Dagmara. 2019. Darowizna remuneratoryjna w rzymskim prawie pandektowym i XIX-wiecznym ustawodawstwie niemieckim. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• 33. Sójka-Zielińska, Katarzyna. 2009. Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność. Warszawa: Liber.
• 34. Szachowski, Stanisław. 1902. Dziedziczenie przeciw-testamentowe w prawie rzymskiem. Lwów: Związkowa Drukarnia.
• 35. Szczygielski, Krzysztof. 2009. "Leonard Piętak - wspomnienie w setną rocznicę śmierci." Miscellanea Historico-Iuridica 8: 59-72. https://doi.org/10.15290/mhi.2009.08.04
• 36. Vesper, Ewa. 2019. Ignacy Koschembahr-Łyskowski Polski romanista przełomu XIX i XX wieku. Unpublished PhD Dissertation. Uniwersytet w Białymstoku.
• 37. Wiaderna-Kuśnierz, Renata. 2008. "Leon Piniński - profesor prawa rzymskiego na Uniwersytecie Lwowskim." In Historia, mentalność, tożsamość. Edited by Joanna Pisulińska, Paweł Sierżęga, Leonid Zaszkilniak. 471-479. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• 38. Wiaderna-Kuśnierz, Renata. 2015. "Zagraniczne studia i stypendia naukowe romanistów Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie." Zeszyty Prawnicze 15(4): 189-218. https://doi.org/10.21697/zp.2015.15.4.10
• 39. Wojciechowski, Rafał. 2004. "O pojęciu pandektystyki." Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 290: 33-37.
• 40. Wołodkiewicz, Witold. 2009. "Ignacy Koschembahr-Łyskowski (1864-1945)." In Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europejskiej kultury prawnej. Edited by Witold Wołodkiewicz. 616-626. Warszawa: Wolters Kluwer Poland.
• 41. Zięba, Agnieszka. 2004. "Józefat Zielonacki zapomniany Polski romanista XIX w. Szkic do biografii." Zeszyty Prawnicze UKSW 4(1): 129-147. https://doi.org/10.21697/zp.2004.4.1.07
• 42. Zięba, Agnieszka. 2006. Józefat Zielonacki - polski uczony XIX w. i jego miejsce w historii romanistyki polskiej. Unpublished PhD Dissertation. Uniwersytet Jagielloński.
• 43. Zięba, Agnieszka. 2007. "Profesor Józefat Zielonacki (1818-1884) na tle XIX-wiecznej pandektystyki." Zeszyty Prawnicze UKSW 7(1): 77-100. https://doi.org/10.21697/zp.2007.7.1.04
• 44. Zielonacki, Józefat. 1852a. "Dwa szczegóły w przedmiocie nauki o posiadaniu." Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Jagiellońskim złączonego. Oddział Nauk Moralnych I: 103-117.
• 45. Zielonacki, Józefat. 1852b. "Jakie ma znaczenie w prawie rzymskim podział posiadania na possessio civilis i naturalis?" Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Jagiellońskim złączonego. Oddział Nauk Moralnych I: 257-272.
• 46. Zielonacki, Józefat. 1854. Der Besitz nach dem römischen Rechte. Hie und da mit Berücksichtigung der neueren Gesetzbücher. Berlin: Mittler & Sohn.
• 47. Zielonacki, Józefat. 1862a. Nauka o posiadaniu i o zasiedzeniu własności według prawa rzymskiego. Lwów: Drukarnia E. Winiarza.
• 48. Zielonacki, Józefat. 1862b. Pandekta czyli wykład prawa rzymskiego o ile jest ono podstawą prawodawstw nowszych. Część pierwsza obejmująca ogólne zasady prawne i naukę stosunkach rzeczowych. Kraków: Drukarnia C. K. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• 49. Zielonacki, Józefat. 1863a. Pandekta czyli wykład prawa rzymskiego o ile jest ono podstawą prawodawstw nowszych. Część druga obejmująca naukę o stosunkach obowiązkowych, prawo zastawu, prawo familijne i prawo spadkowe. Kraków: Drukarnia C. K. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• 50. Zielonacki, Józefat. 1863b. "O zasiedzeniu dziedzictwa według dawnego prawa rzymskiego." Czasopismo Poświęcone Prawu i Umiejętnościom Politycznym XII: 711-729.
• 51. Zielonacki, Józefat. 1864. "O przyczynie posiadania (causa possessionis) i o posiadaniu słusznym wedle prawa rzymskiego." Czasopismo Poświęcone Prawu i Umiejętnościom Politycznym XII: 675-686.
• 52. Zielonacki, Józefat. 1877. "Czy według prawa rzymskiego można było zasiedzieć na mocy wyroku? A w ogólności jak prawo rzymskie pojmowało tytuł zasiedzenia?" Rozprawy i Sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności IV: 1-20.
• 53. Źródłowski, Ferdynand. 1877. Das römische Privatrecht. Vol. I. Das Recht im Objektiven sinn und die Personen. Prag: Verlag von H. Dominicus.
• 54. Źródłowski, Ferdynand. 1880. Das römische Privatrecht. Vol. II. Die Sahen und ein Theil der Lehre von den Rechten überhaupt. Prag: Verlag von H. Dominicus.
• 55. Źródłowski, Ferdynand. 1889. Pandekta prywatnego prawa rzymskiego. Vol. 1. Wstęp i część ogólna. Lwów: Drukarnia Ludowa.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-6069.99.11