Elity polityczne w ujęciu Edmunda Wnuka-Lipińskiego

• Autorzy: Monika Dobrogowska

Warianty tytułu

Political Elites in the View of Edmund Wnuk-Lipiński

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono rozważania Edmunda Wnuka-Lipińskiego w następującym porządku: omówiono definicję elit politycznych oraz kapitału politycznego. Następnie podjęto problem zasadności istnienia elit politycznych oraz ich funkcje w ustroju demokratycznym. W dalszej kolejności przedstawiono wymiar dynamiczny elit politycznych oraz ich krytykę. Materiał i metody: Analiza wybranych treści związana z elitami politycznymi. W analizie wykorzystano monografie, książki pod redakcją, artykuły naukowe i szeroko rozumianą publicystykę autorstwa Edmunda Wnuka-Lipińskiego. Wyniki: Wnuk-Lipiński wykazał, że w okresie transformacji ustrojowej nowe elity formowały się zarówno poprzez cyrkulację, jak i reprodukcję. W Polsce w latach dziewięćdziesiątych ukształtowały się elity postkomunistyczne oraz postsolidarnościowe. Za najważniejsze funkcje elit uznał funkcję artykulacyjną oraz sprawowanie przywództwa politycznego. Dokonał krytyki elit przełomu XX i XXI wieku. Wnioski: Edmund Wnuk-Lipiński akcentował konieczność istnienia elit politycznych w ustroju demokratycznym określanymi mianem poliarchii, pod warunkiem, że ustrój ten umożliwi "obalanie" rządzących w ramach demokratycznego głosowania. Wskazał szereg cech dobrego przywództwa politycznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents Edmund Wnuk-Lipiński's considerations in the following order: the definition of political elites and political capital are discussed. Then the problem of the legitimacy of the existence of political elites and their functions in a democratic system is addressed. This is followed by a presentation of the dynamic dimension of political elites and their criticism. Material and methods: Analysis of selected content related to political elites. The analysis draws on monographs, edited books, scholarly articles and broad journalism by Edmund Wnuk-Lipiński. Results: He showed that during the period of systemic transformation, new elites were formed through both circulation and reproduction. He considered the articulatory function of elites and the exercise of political leadership. He made a critique of the elites. Conclusions: He emphasised the necessity of political elites in a democratic system referred to as polyarchy. He identified a number of characteristics of good political leadership. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Elita władzy; Polityka; Demokracja; Przywództwo polityczne

EN

Power elite; Politics; Democracy; Political leadership

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2023
• Tom: 17
• Numer: nr 1
• Strony: 37--53

Twórcy

autor

Monika Dobrogowska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Bibliografia

• Betkiewicz, W., Kotnarowski, M., Wasilewski, J. (2018). Trzy generacje polityczne regionalnej elity samorządowej. Studia Socjologiczne, nr 1(228), s. 7-34. DOI: 10.24425/119085.
• Bodio, T., Załęski, P. (2007). Przywództwo i elity polityczne. W: K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych (s. 383-398). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• CBOS. (1993). Opinie o rządzie. Komunikat z badań. Warszawa.
• CBOS. (2014). Stosunek do rządu w lutym. Komunikat z badań. Warszawa.
• CBOS. (2021). Stosunek do rządu w styczniu. Komunikat z badań. Warszawa.
• Cześnik, M. (2015). O empirycznym badaniu demokracji w Polsce - program badawczy. Pobrane z: http://www.is.uw.edu.pl.
• Dahl, R. (1995), Demokracja i jej krytycy, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Domański, H. (2004). Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Fodo, R.É., Wnuk-Lipiński, E., Yershova, N. (1995). The New Political and Cultural, Elite. Theory and Society, vol. 24, no. 5, pp. 783-800.
• Jarosz, M. (2018). Patologia władzy. Civitas. Studia z filozofii i polityki, nr 22, s. 203-214. DOI 10.35757/CIV.2018.22.07.
• Kornaś, J. (2016). Współczesne dylematy polskiej demokracji. W: J. Kornaś, Ł. Daniel (red.), Demokracja współczesna. Wymiar polski i międzynarodowy (s. 145-169). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kuniński, M. (2018) . Elity i elitarność a liberalno-demokratyczny model społeczeństwa. W: L. Suchanek (red.), Nauczanie uniwersyteckie i kształcenie elitarne (s. 64-77). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Nocoń, J. (2004). Elity polityczne. Studium interpretacji funkcjonalnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Pawłowska, A. (1998). Władza, elity, biurokracja. Studium z socjologii polityki. Lublin: Wyd. UMCS.
• Rewolucjoniści i księgowi. [Z Edmundem Wnukiem-Lipińskim rozmawiał Dariusz Teresiński]. (1997). Przegląd Organizacji, nr 9, s. 3.
• Sartori, G. (1994). Teoria demokracji. Warszawa: PWN.
• Staniszkis, J. (1994). W poszukiwaniu paradygmatu transformacji. Warszawa: PAN.
• Szelenyi, I., Szelenyi, Sz. (1995). Wstęp - założenia teoretyczne i metodologia. W: I. Szelenyi, D. Treiman, E. Wnuk-Lipiński (red.), Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech. Wymiana czy reprodukcja? (s. 7-34). Warszawa: ISP PAN.
• Sztompka, P. (2005). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Sztumski, J. (2014). Elity, ich miejsce i rola w społeczeństwie. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Sztumski, J. (2018). Elity i superelity w paramilitarnych strukturach państwa. W: A. Czyż, S. Kubasa, (red.). Na drodze do wyjaśnienia problemów politycznych (s. 166-171). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wasilewski, J., Wnuk-Lipiński, E. (1995a). Polska: kręta droga od elity komunistycznej do postsolidarnościowej. W: I. Szelenyi, D. Treiman, E. Wnuk-Lipiński (red.). Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech. Wymiana czy reprodukcja? (s. 59-84). Warszawa: ISP PAN.
• Wasilewski, J., Wnuk-Lipiński, E. (1995b). Poland: a Winding Road from the Communist to Post-Solidarity Elite. Theory and Society, vol. 24, no. 5, pp. 669-696.
• Wasilewski, J., Kotnarowski, M., Betkiewicz, W. (2019). Normatywno-teoretyczny chaos, czyli myślenie regionalnej elity samorządowej o demokracji. Studia Regionalne i Lokalne, nr 2(76)/2019, s. 19-44. http://doi.org/ 10.7366/1509499527602.
• Wnuk-Lipiński, E. (1992). Koalicja rozsądku. Życie Warszawy, nr 157, s. 2.
• Wnuk-Lipiński, E. (1996), Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany ustrojowej, Warszawa: PWN.
• Wnuk-Lipiński, E. (1996). Elity i kontrelity. Nowe Życie Gospodarcze, nr 12, s. 6.
• Wnuk-Lipiński, E. (1999). Jakie elity. Nowe Życie Gospodarcze, nr 39, s. 10.
• Wnuk-Lipiński E. (2000). Wirus samozagłady. Polityka, nr 24, s. 19.
• Wnuk-Lipiński, E. (2000). Granice liberalnej demokracji. Znak, nr 1, s. 53-64.
• Wnuk-Lipiński, E. (2003). Granice wolności, pamiętnik polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar/Collegium Civitas Press.
• Wnuk-Lipiński, E. (2004). O dylematach polskiej transformacji. W: M. Jarosz (red.). Polska. Ale jaka? (s. 79-104). Warszawa: ISP PAN, Oficyna Naukowa.
• Wnuk-Lipiński, E. (2005). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Woźniak, W. (2019). Politics, sport mega events and grassroots mobilization. Anticipated triumph and unexpected failure of political elite in Poland. Communist and Post-Communist Studies, 52 (2019), pp. 367-378.
• Zuba, K. (2019). The Decline of Political Party Elite. Polish Sociological Review, 1(205), pp. 3-17. DOI:10.26412/psr205.01.
• Żyromski, M. (2004). Demokracja, liberalizm a teoria elity. W: W. Kaute, P. Świercz, (red.). Demokracja, liberalizm, społeczeństwo obywatelskie. Doktryna i myśl polityczna (s. 95-101). Katowice: Wyd. Uniwersytet Śląski.
• Żyromski, M. (2007). Teorie elit a systemy polityczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.29316/rs/161592