Grupa Wagnera - paramilitarne narzędzie rosyjskich operacji hybrydowych

• Autorzy: Filip Bryjka

Warianty tytułu

The Wagner Group - a Paramilitary Tool of Russian Hybrid Operations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem artykułu jest przedstawienie, jak w latach 2014-2022 znaczenie Grupy Wagnera ewoluowało w polityce zagranicznej Rosji. Korzystając z ogólnodostępnych źródeł, w tym upublicznionych materiałów wywiadowczych, wyników śledztw dziennikarskich, raportów ośrodków analitycznych i eksperckich, materiałów prasowych oraz dokumentów organizacji międzynarodowych, autor odpowiada na następujące pytania badawcze: 1. Czy Grupa Wagnera może być klasyfikowana jako prywatna organizacja wojskowa w świetle prawa krajowego i międzynarodowego? 2. Jaka jest geneza organizacji i stopień jej powiązań z rosyjskimi strukturami państwowymi? 3. Jaki jest zakres zadań wykonywanych przez wagnerowców w ramach rosyjskich operacji hybrydowych i w związku z wojną na Ukrainie? 4. Jakie działania podjęła społeczność międzynarodowa, by ograniczyć swobodę działania tej organizacji? (abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of this article is to present the evolution of the Wagner Group's role in Russian foreign policy within 2014-2022 period. Using publicly available sources: including publicized intelligence materials, results of journalistic investigations, reports of think tanks and experts, press materials and documents of international organizations, the author answers the following research questions: 1. Can the Wagner Group be classified as a private military company taking into account its status under domestic and international law? 2. What is the genesis of the organization's establishment and the degree of its ties to Russian state structures? 3. What is the scope of the tasks performed by the Wagnerians as part of Russian hybrid operations and in connection with the war in Ukraine? 4. What actions has the international community taken to limit the freedom of action of this paramilitary organization? (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wojna hybrydowa; Stosunki międzynarodowe; Konflikty międzynarodowe; Zbrodnie wojenne; Wojsko

EN

Hybrid war; International relations; International conflicts; War crimes; Army

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2022
• Tom: 75
• Numer: nr 2
• Strony: 67--91

Twórcy

autor

Filip Bryjka

• Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

Bibliografia

• Bertrand N., Herb J., US intelligence indicates Russia preparing operation to justify invasion of Ukraine, "cnn" [online], 14 i 2022 [dostęp: 22 xii 2022]: <https://edition.cnn.com/2022/01/14/politics/us-intelligence-russia-false-flag/index.html>.
• Borshchevskaya A., Russian private military companies: continuity and evolution of the model, Foreign Policy Research Institute, Philadelphia, December 2019 (Russia Foreign Policy Papers).
• Browne R., Tuysuz G., US military accused Russia of deploying fighter aircraft to Libya, "CNN" [online], 26 V 2020 [dostęp: 20 XII 2022]: <https://edition.cnn. com/2020/05/26/politics/russia-fighter-aircraft-libya/index.html>.
• Bryjka F., Rekrutacja ochotników w Rosji do walk na Ukrainie, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 18 VIII 2022 (Biuletyn pism, 133 (2552)): <https://pism.pl/publikacje/rekrutacja-ochotnikow-w-rosji-do-walk-na-ukrainie> [dostęp: 22 XII 2022].
• Bryjka F., Rosyjska dezinformacja na temat ataku na Ukrainę, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 25 II 2022 (Komentarz pism, 15): <https://pism.pl/publikacje/rosyjska-dezinformacja-na-temat-ataku-na-ukraine> [dostęp: 22 XII 2022].
• Bryjka F., Rosyjska wojna zastępcza w Donbasie, "Ante Portas. Studia nad bezpieczeństwem" 2016, nr 1.
• Bryjka F., Udział nieregularnych formacji zbrojnych w rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 11 IV 2022 (Biuletyn pism, 59 (2478)): <https://pism.pl/publikacje/udzial-nieregularnych-formacji-zbrojnych-w-rosyjskiej-inwazji-na-ukraine> [dostęp: 22 XII 2022].
• Cordon G., 3,000 Wagner Group mercenaries used by Russia killed in Ukraine war, mps told, "The Mirror" [online], 19 IV 2022 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://www.mirror.co.uk/news/politics/3000-wagner-group-mercenaries-used-26748963>.
• Czerep J., Nowy front dżihadu w Mozambiku, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 22 IX 2020 (Biuletyn pism, 194 (2126)): <https://pism.pl/publikacje/Nowy_front_dzihadu_w_Mozambiku> [dostęp: 22 XII 2022].
• Czerep J., Rosyjska grupa Wagnera rozszerza wpływy w Afryce, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 26 X 2021 (Biuletyn pism, 181 (2379)): <https://pism.pl/publikacje/rosyjska-grupa-wagnera-rozszerza-wplywy-w-afryce> [dostęp: 22 XII 2022].
• Czerep J., Rośnie znaczenie wydobycia przez Rosję złota w Afryce, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 2 VI 2022 (Biuletyn pism, 89 (2508)): <https:// pism.pl/publikacje/rosnie-znaczenie-wydobycia-przez-rosje-zlota-w-afryce> [dostęp: 22 XII 2022].
• Dawson A., Innes M., How Russia's internet research agency built its disinformation campaign, "The Political Quarterly" 2019, vol. 90, issue 2, doi: 10.1111/1467-923x.12690.
• Dyner A. M., Polityka Rosji wobec Libii, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 15 I 2019 (Biuletyn pism, 6 (1754)): <https://pism.pl/publikacje/Polityka_Rosji_wobec_Libii> [dostęp: 22 XII 2022].
• Dyner A. M., Znaczenie prywatnych firm wojskowych w polityce zagranicznej Rosji, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, 4 V 2018 (Biuletyn pism, 64 (1637)): <https://pism.pl/publikacje/Znaczenie_prywatnych_firm_ wojskowych_w_polityce_zagranicznej_Rosji> [dostęp: 17 V 2019].
• Elbagir N., Arvanitidis B., Qiblawi T., Mezzofiore G., Abo Al Gheit M., Tarasova D., Russia is plundering gold in Sudan to boost Putin's war eff ort in Ukraine, "cnn" [online], 29 VII 2022 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://edition.cnn.com/2022/07/29/africa/sudan-russia-gold-investigation-cmd-intl/index.html>.
• Gabidullin M., Wagnerowiec. Spowiedź byłego dowódcy tajnej armii Putina, Znak Koncept, Kraków 2022.
• Goble P., Russian nationalist group, acting as a private military company, worries Kremlin, "Jamestown Foundation" [online], 15 xi 2018 [dostęp: 25 vii 2019]: <https://jamestown.org/program/russian-nationalist-group acting-as-a-private-military-company-worries-kremlin/>.
• Hicks K., Russia in the gray zone, "Aspen Institute" [online], 19 VII 2019 [dostęp: 19 VII 2021]: <https://www.aspeninstitute.org/blog-posts/russia-in-thegray-zone/>.
• Hoffman F. G., Hybrid warfare and challenges, "Joint Force Quarterly" 2009, issue 52.
• Holland S., US says Russia's Wagner Group bought North Korean weapons for Ukraine war, "Reuters" [online], 22 XII 2022 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://www.reuters.com/world/us-says-russias-wagner-group-bought-north-korean-weapons-ukraine-war-2022-12-22/>.
• International convention against the recruitment, use, financing and training of mercen aries, United Nations, New York, 4 XII 1989 (UN Treaty Series, 2163, 1-3 7789).
• Jones S. G., Doxsee C., Katz B., McQueen E., Moye J., Russias corporate soldiers. The global expansion of Russia's private military companies, Center for Strategic and International Studies, Rowman & Littlefield, Lanham-Boulder-New York-London, July 2021.
• Libya: Russia's Wagner Group set landmines near Tripoli, "Human Rights Watch" [online], 31 V 2022 [dostęp: 20 XII 2022]: <https://www.hrw.org/news/2022/05/31/ libya-russias-wagner-group-set-landmines-near-tripoli>.
• Lister T., Shukla S., Ward C., "It was our children they killed", "cnn" [online], 15 vI 2021 [dostęp: 22 XII 2022]: https://edition.cnn.com/2021/06/15/africa/central- african-republic-russian-mercenaries-cmd-intl/index.html>.
• Mapping disinformation in Africa, "Africa Center for Strategic Studies" [online], 26 IV 2022 [dostęp: 21 I 2023]: <https://africacenter.org/spotlight/mapping- disinformation-in-africa/>.
• Marten K., Russia's use of semistate security forces: the case of the Wagner Group, "Post- -Soviet Affairs" 2019, vol. 35, No. 3, doI: 10.1080/1060586X.2019.1591142.
• The Montreux Document. On pertinent international legal obligations and good practi- ces for states related to operations of private military and security companies during armed confl ict, International Committee of the Red Cross, Geneva 2009: <https:// www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/icrc_002_0996.pdf> [dostęp: 24 XII 2022].
• Murphy M., Wagner Group: Head of Russian mercenary group fi lmed recruiting in prison, "BBC" [online], 15 IX 2022 [dostęp: 15 IX 2022]: <https://www.bbc.com/news/ world-europe-62911618>.
• Parafianowicz Z., Prywatne armie świata, czyli jak wyglądają współczesne konflikty, Mando, Kraków.
• Piotrowski M. A., Konflikt nigdy nie jest prosty: amerykańska teoria i doktryna wojen oraz przeciwników hybrydowych, "Sprawy Międzynarodowe" 2015, nr 2.
• Protokół dodatkowy do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (protokół I), Genewa, 8 VI 1977.
• Putin ally fighting to control salt and gypsum mines near Ukraine city of Bakhmut, says US, "The Guardian" [online], 6 I 2023 [dostęp: 10 I 2023]: <https://www. theguardian.com/world/2023/jan/06/putin-ally-fighting-to-control-salt-and-gypsum-mines-near-ukraine-city-of-bakhmut-says-us>.
• Putin chef's kisses of death: Russia's shadow army's staterun structure exposed, "Bellingcat" [online], 14 VIII 2020 [dostęp: 14 VIII 2022]: <https://www.bel lingcat.com/news/uk-and-europe/2020/08/14/pmc-structure-exposed/>.
• Racz A., Band of brothers: the Wagner Group and the Russian state, "Center for Strategic and International Studies" [online], 21 IX 2020 [dostęp: 20 XII 2022]: <https://www.csis.org/blogs/post-soviet-post/band-brothers-wagner-group-and-russian-state>.
• Resolution adopted by the General Assembly. 3314 (XXIX). Definition of aggression, United Nations General Assembly, 14 XII 1974, a/res/29/3314.
• Rękawek K., Foreign fighters in Ukraine. The brownred cocktail, Routledge, 2022, doi: 10.4324/9781003192992.
• rt Documentary: pmc "Wagner Group" contract with the motherland, "YouTube. Mr Wagner zov" [online, dostęp: 11 XI 2022]: <https://www.youtube.com/ watch?v=ubsahsf_loc>.
• Russia's Wagner Group opens defence tech centre in St Petersburg, "The Guardian" [online], 4 XI 2022 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://www.theguardian.com/world/2022/nov/04/russias-wagner-group-opens-defence-tech-centre-in-st-petersburg>.
• Singer P.W., Outsourcing war, "Foreign Affairs", March/April 2005.
• Stronski P., Implausible deniability: Russia's private military companies, "Carnegie Endowment for International Peace" [online], 2 VI 2020 [dostęp: 2 VI 2020]: <https://carnegieendowment.org/2020/06/02/implausible-deniability-russia-s-private-military-companies-pub-81954>.
• Sukhankin S., Russian pmcs in the Syrian civil war: from Slavonic Corps to Wagner Group and beyond, "Jamestown Foundation" [online], 18 XII 2019 [dostęp: 18 XII 2022]: <https://jamestown.org/program/russian-pmcs-in-the-syrian-civil-war-from-slavonic-corps-to-wagner-group-and-beyond/>.
• Treasury sanctions Russian cyber actors for interference with the 2016 U.S. elections and malicious cyber-attacks, "U.S. Department of the Treasury" [online], 15 III 2018 [dostęp: 22 xII 2022]: <https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm0312>.
• Treasury targets financiers illicit sanctions evasion activity, "U.S. Department of the Treasury" [online], 15 VII 2020 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://home.treasury. gov/news/press-releases/sm1058>.
• UE nakłada sankcje na Grupę Wagnera, "Rada Europejska. Rada Unii Europejskiej" [online], 13 XII 2021 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://www.consilium.europa. eu/pl/press/press-releases/2021/12/13/eu-imposes-restrictive-measures-against- the-wagner-group/>.
• Ukraine hits Russian Wagner mercenary hqi east, "BBC" [online], 15 VIII 2022 [dostęp: 22 XII 2022]: <https://www.bbc.com/news/world-europe-62547403>.
• Ukraine war: Exiled governor reports strike on "Wagner HQ", "BBC" [online], 12 XII 2022 [dostęp: 22 xII 2022]: <https://www.bbc.com/news/world-europe-63933132>.
• UN report accuses Russia of supporting Wagner Group in Libya, "Middle East Monitor" [online], 4 IX 2020 [dostęp: 20 XII 2022]: <https://www.middleeastmonitor. com/20200904-un-report-accuses-russia-of-supporting-wagner-group-in-libya/>.
• United States response to questionnaire concerning the Montreux Document, "U.S.Mission to International Organizations in Geneva" [online], 9 XII 2013 [dostęp: 24 XII 2022]: <https://geneva.usmission.gov/2013/12/09/united-states- response-to-questionnaire-concerning-the-montreux-document->.
• Wouters P., Putin's private army. How Wagner Group supports Russian strategy, Centre for Security, Diplomacy and Strategy, Brussels, 8 XI 2022 (csds Policy Brief, 19).
• Żochowski P., Strachota K., Menkiszak M., Rosyjskie straty pod Dajr az-Zaur - problem dla Kremla, "Ośrodek Studiów Wschodnich" [online], 21 II 2018 [dostęp: 22 XII 2022]: <www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2018-02-21/ rosyjskie-straty-pod-dajr-az-zaur-problem-dla-kremla>.

Identyfikatory

DOI

10.35757/sm.2022.75.2.05